'University of Zagreb, Faculty of Science, Department of Mathematics'
Abstract
บทคัดย่อ พืชและจุลินทรีย์มีรูปแบบความสัมพันธ์ทั้งที่เป็นประโยชน์ และก่อให้เกิดโทษกับต้นพืช การแบ่งกลุ่มของความสัมพันธ์ระหว่างพืชกับจุลินทรีย์อาจแบ่งได้เป็น แบบก่อโรค เช่น แบคทีเรีย ฟังไจ ไวรัส และไวรอยด์ที่เป็นสาเหตุของโรคพืช และจุลินทรีย์กลุ่มที่ให้ประโยชน์ต่อพืช เช่น จุลินทรีย์บริเวณรอบรากพืช ที่สร้างสารส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช เพิ่มความสามารถในการใช้และดูดซึมแร่ธาตุ และเพิ่มความต้านทานของพืชต่อความเครียดทั้งทางกายภาพและทางชีวภาพ แบคทีเรียเอนโดไฟต์ (bacterial endophyte) บางชนิดที่มีความสามารถสร้างสารการส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชได้ หรือซิมไบโอส (symbiose) เช่น แบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในรากพืชในจีนัส Rhizobium และ Frankia มีความสามารถในการตรึงไนโตรเจน และเปลี่ยนรูปให้ได้แอมโมเนียและไนเตรทที่พืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ นอกจากนี้ยังมีราไมคอร์ไรซา (mycorrhizal fungi) ที่ช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวและความสามารถในการดูดซับน้ำและแร่ธาตุอาหารในพืช และป้องกันรากพืชจากการเข้าทำลายของเชื้อโรค จากความรู้เหล่านี้ สารออกฤทธิ์ที่ผลิตจากจุลินทรีย์จึงถูกนำมาใช้เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช หรือกระตุ้นการเจริญเติบโตของพืช เช่น ปุ๋ยชีวภาพ (biofertilizer) สารกลุ่มที่ใช้เป็นตัวกระตุ้นพืช (phytostimulator) หรืออาจใช้เป็นยาฆ่าแมลง (biopesticide) เพื่อควบคุมโรคพืช และเพิ่มผลผลิตทางการเกษตรได้ คำสำคัญ: ความสัมพันธ์ของพืชและจุลินทรีย์ จุลินทรีย์ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช จุลินทรีย์ก่อโรคในพืช ABSTRACT Plant and microbes relationship can be beneficial and harmful to plants. The pattern of plant and microbes interaction can be either pathogenic or beneficial. Pathogenic microbes are bacteria, fungi, virus and viroid that can cause disease in host plant. Beneficial microbes, such as rhizospheric microbes that can produce plant growth promoters, increase nutrient acquisition and help plant to resist physiological and biochemical stress. Some endophytic bacteria can produce plant growth promoters. Some symbioses such as Rhizobium and Frankia can reduce nitrogen gas in the air into other form of nitrogen compounds. In addition, mycorrhizal fungi can increase absorption area of the root and water availability. Furthermore, they can help plant defense against pathogens. From these knowledges, bioactive compounds produced from microbes are widely used to stimulate plant growth in the form of biofertilizers, phytostimulators and biopesticides to control plant pathogen and increase crop yield. Keywords: plant-microbes interaction, plant growth-promoting microorganism, pathoge
