Groot, G. de

DSpace at VU

1 6 2 	 	 V e r k e e r s r e c h t  2 0 1 0 - 6
Achtergrond, beweegredenen en enkele hoofdlijnen  
van de deelgeschilregeling 
Mr. drs. G. de Groot*
Deelgeschilideeën
Welke vormen van geschilbeslechting zouden kunnen worden ingezet 
ter verbetering van de afwikkeling van letselschadeclaims? Dat was 
eind 2004 het onderwerp van een expertmeeting in het Project Norme­
ring van de Universiteit van Tilburg  1). Het ging vooral om hand­
havingsmogelijkheden voor de beginselen 15, 16 en 17 van de 
Gedragscode Behandeling Letselschade 2), die betrekking hebben op 
vastgelopen overleg, vermijden van escalatie, conflictdiagnose en 
geschiloplossing. In de expertmeeting werd onder meer besproken of 
mediation, arbitrage en bindend advies oplossingen konden bieden. De 
deelnemers bleken niettemin een sterke voorkeur te hebben voor 
inschakeling van de rechter, mits er een eenvoudige toegang zou zijn 
voor geschillen bij de behandeling van letselschade. Als argument 
werd onder meer genoemd dat geschilbeslechting door de rechter niet 
beperkt zou zijn tot procedurele geschillen. Ook inhoudelijke geschil­
len zouden aan de rechter kunnen worden voorgelegd, terwijl commu­
nicatieve barrières eveneens onder leiding van de rechter zouden kun­
nen worden aangepakt. Verder werd het belangrijk genoemd dat 
geschilbeslechting door de rechter een einde aan het geschil maakt. Ter 
toelichting werd vermeld dat de afwikkeling van een claim ernstig 
wordt vertraagd wanneer na een buitengerechtelijk geschilbeslech­
tingstraject de weg naar de overheidsrechter wordt ingeslagen. 
De expertmeeting illustreerde bij uitstek dat er bij alle betrokkenen een 
grote behoefte was aan versnelling en vereenvoudiging van de afdoe­
ning van geschillen bij de behandeling van letselschade. In de maan­
den na de expertmeeting ontspon zich in mijn hoofd een stramien 
waarlangs de toegang tot de rechter in letselschadezaken wellicht zou 
kunnen worden verbeterd. Mijn ideeën heb ik uitgewerkt in een artikel 
met de toen nog innerlijk tegenstrijdige titel ‘Naar een buitengerechte-
lijk beroep op de rechter in deelgeschillen? 3) Ze zijn ongetwijfeld 
mede ingegeven door de activiteiten van de Projectgroep medische 
deskundigen in de rechtspleging van de Vrije Universiteit Amster­
dam 4), waarbij ik betrokken was. Herkenbaar is ook de invloed van het 
in 2003 verschenen Interimrapport van Asser, Groen & Vranken, Een 
nieuwe balans 5), waarin onder meer aandacht wordt gevraagd voor het 
belang dat partijen worden bewogen om tot een gezamenlijke oplos­
sing te komen voor de afdoening van hun geschil 6).
Dat het vervolgens tot een wettelijke regeling is gekomen, laat zich in 
belangrijke mate verklaren doordat de ideeën positief werden ontvan­
gen in de wereld van politiek, verzekeraars, rechtshulpverleners en 
wetgevingsambtenaren. De wetgever heeft er een eigen invulling en 
uitwerking aan gegeven in het wetsvoorstel voor een deelgeschilproce­
dure in letsel­ en overlijdensschadezaken 7). 
In deze bijdrage zal ik kort ingaan op de kenmerken van de deel­
geschilregeling en de achtergrond en beweegredenen ervan. Daarna 
volgt iets over het begrip deelgeschil en over enkele verschillen tussen 
de deelgeschilregeling en bestaande instrumenten ter beëindiging van 
geschillen over de afwikkeling van een personenschadezaak.
Kenmerken van de deelgeschilregeling
De deelgeschilregeling maakt expliciet 8) vroegtijdige inschakeling van 
de rechter mogelijk bij deelgeschillen tussen partijen tijdens buiten­
gerechtelijke onderhandelingen over de afwikkeling van letsel­ of 
overlijdensschade. De bedoeling is dat wordt bevorderd dat partijen er 
samen uitkomen in onderhandelingen en de gang naar de bodemrech­
ter niet hoeven te maken. 
In hoofdzaak bevat de deelgeschilregeling daartoe vier instrumenten. 
Allereerst wordt beoogd een eenvoudige toegang tot de rechter te bie­
den, waartoe de verzoekschriftprocedure is gekozen. Hiermee kan de 
deelgeschilprocedure overigens tegelijk een voortrekkersrol vervullen 
in de beoogde ineenvoeging van de dagvaardingsprocedure en de ver­
zoekschriftprocedure 9). Verder hoeven partijen het niet eens te zijn 
over de inschakeling van de deelgeschilrechter, maar kan een deel­
geschil ook aanhangig worden gemaakt door één van partijen. Ook is 
afgebakend wat de juridische betekenis is van de deelgeschilbeslissing 
waarin aan een materieel geschilpunt van partijen een einde wordt 
gemaakt, voor het geval de bodemrechter toch wordt benaderd. Tot slot 
komen de kosten van de behandeling van een deelgeschil in veel geval­
len voor rekening van de wederpartij van de benadeelde, wat naar ver­
wachting van invloed zal zijn op het krachtenveld waarin partijen de 
onderhandelingen over de afwikkeling van de schade voeren.
Achtergrond en beweegredenen van de 
deelgeschilregeling
Bij de parlementaire behandeling van de deelgeschilregeling heeft de 
Minister van Justitie herhaaldelijk uiteengezet dat in de maatschappij 
en de politiek breed de wens leeft om tot vereenvoudiging en versnel­
ling van de buitengerechtelijke afhandeling van letsel­ en overlijdens­
schade te komen 10). Daarbij worden initiatieven die eerder door de 
betrokken beroepsgroepen en organisaties zijn ontplooid ter verbete­
ring van het letselschadetraject niet onvermeld gelaten, zoals de 
Gedragscode Verzekeraars, de Gedragscode Behandeling Letselschade 
of de activiteiten van de Letselschade Raad, voorheen het Nationaal 
Platform Personenschade 11).
De duur van de behandeling van een letselschadeclaim is deels inhe­
rent aan de aard van de schade, maar is in een deel van de gevallen ook 
terug te voeren op het feit dat in het kader van de vaststelling van aan­
sprakelijkheid, causaal verband en schade, door partijen veel vragen 
moeten worden beantwoord. Het is in menig geval niet moeilijk over 
een aantal daarvan gefundeerd van mening te verschillen. Door de hoe­
veelheid en diversiteit aan feitelijke vragen en rechtsvragen, door 
belangentegenstellingen en door de veelal noodzakelijke inschakeling 
van deskundigen, kunnen buitengerechtelijke onderhandelingen over 
de schade worden bemoeilijkt. Met de deelgeschilprocedure wordt 
beoogd het buitengerechtelijke traject bij de afhandeling van personen­
schade te versterken. De eenvoudige en snelle toegang tot de rechter 
ter oplossing van een deelgeschil moet een bijdrage leveren aan een 
vlotte en soepele totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst 12).
Voordat het wetsvoorstel werd ingediend, zijn de betrokken beroeps­
groepen en organisaties geconsulteerd over het concept. In de memorie 
van toelichting wordt daarvan verslag gedaan en wordt ingegaan op 
ontvangen commentaren. Volgens de Minister van Justitie onderschrij­
ven alle geraadpleegde belangenorganisaties het belang van vereen­
voudiging en versnelling van de afhandeling van letsel­ en overlijdens­
schadezaken en het belang van een deelgeschilprocedure 13). De Raad 
voor de rechtspraak schreef over het belang van de invoering van een 
deelgeschilprocedure:
‘Letsel- en overlijdensschadezaken kunnen soms jaren in beslag nemen 
en deze periode is voor procespartijen vaak emotioneel en financieel 
belastend. Het is voor de rechtsorde van belang dat dergelijke geschil-
*  Mr. drs. G. de Groot is vice-president in de Rechtbank Amsterdam, onderzoeker aan de Vrije 
Universiteit Amsterdam, verbonden aan het Interfacultair samenwerkingsverband Gezondheid en 
Recht (IGER) van VU en VU medisch centrum en lid van de Projectgroep medische deskundigen 
in de rechtspleging.
6 - 2 0 1 0  V e r k e e r s r e c h t   1 6 3
len niet langer duren dan noodzakelijk. In veel gevallen heeft een deel 
van de procedure betrekking op onderwerpen die secundair zijn aan 
het materiële geschil. De deelgeschilprocedure voorziet naar het oor-
deel van de Raad in een behoefte en is een goede aanvulling op het 
huidige procesrecht dat onvoldoende mogelijkheden biedt om derge-
lijke deelgeschillen op snelle en eenvoudige wijze te beslechten 14).’
Ook van de zijde van het Verbond van Verzekeraars en organisaties aan 
de zijde van benadeelden werd het concept­wetsvoorstel positief ont­
vangen. Dat is bijzonder te noemen. In de gepolariseerde letselschade­
wereld zijn vertegenwoordigers van beide zijden het naar mijn ervaring 
gemakkelijk met kracht van argumenten oneens over het potentiële 
effect van een structurele wijziging in de aanpak van letselschadezaken. 
De Vereniging voor Letselschade Advocaten (LSA) bepleitte dat, 
gezien de complexiteit van de zaken, in alle gevallen procesvertegen­
woordiging verplicht zou moeten worden gesteld, ook in kantonzaken. 
De ANWB was voorstander van het tegendeel, namelijk dat, ongeacht 
of het een kantonzaak betreft of niet, de deelgeschilprocedure zou kun­
nen worden gevoerd door een deskundige of gemachtigde die geen 
advocaat is. De Minister van Justitie zag geen doorslaggevende argu­
menten om af te wijken van het bestaande systeem waarin voor een 
kantonzaak geen verplichte procesvertegenwoordiging geldt en voor 
andere zaken wel 15). Met de inwerkingtreding van de Evaluatiewet 
modernisering rechterlijke organisatie 16), naar verwachting per 1 janu­
ari 2011, zullen als kantonzaken gelden de zaken met een geldelijk 
belang tot € 25.000,­. Een deelgeschil dat onderdeel is van een vorde­
ring die vermoedelijk niet meer bedraagt dan € 25.000,­, zal dan door 
de kantonrechter worden behandeld.
Bij de uitwerking van de deelgeschilprocedure in het concept­wets­
voorstel plaatste vooral de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak 
(NVvR) kritische kanttekeningen. De NVvR vreesde dat de deel­
geschilprocedure problemen zal oproepen in de verhouding tot een 
daarop volgende bodemprocedure en in bepaalde gevallen zelfs in de 
weg kan staan aan een voortvarende afwikkeling van personenschade. 
Ook betwijfelde de NVvR of met de voorgestelde procedure het 
beoogde doel wordt bereikt 17). Dat laat zich inderdaad niet of nauwe­
lijks voorspellen. De deelgeschilprocedure is door de combinatie van 
de eerdergenoemde vier instrumenten zo nieuw, dat the proof of the 
pudding eigenlijk alleen maar in the eating kan zijn. Ook internatio­
naal zijn er, voor zover bekend, geen vergelijkbare regelingen. Vier 
jaar na inwerkingtreding van de deelgeschilregeling zullen de effecten 
ervan in kaart worden gebracht 18). In de evaluatie zal onder meer wor­
den nagegaan of de deelgeschilprocedure een eenvoudige en snelle 
afhandeling van letsel­ en overlijdensschade naderbij heeft gebracht. 
Ook de effecten van de deelgeschilprocedure op de rechtsontwikkeling 
zullen naar verwachting onder de loep worden genomen 19).
Deelgeschil
Wat wordt nu verstaan onder een deelgeschil? Naar de wettelijke 
omschrijving is een deelgeschil ‘(...) een geschil omtrent of in verband 
met een deel van hetgeen terzake tussen een persoon die een ander aan­
sprakelijk houdt voor schade die hij lijdt door dood of letsel en die 
ander rechtens geldt en waarvan de beëindiging kan bijdragen aan de 
totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst over de vordering’ 
(1019w lid 1 Rv). Wat wel en niet een deelgeschil is, zal waarschijnlijk 
vooral worden bepaald door de (on)mogelijkheden die de behandeling 
van het deelgeschil biedt om partijen in staat te stellen zelf de onderhan­
delingen over de zaak af te ronden. Het gaat erom of de tijd, moeite en 
kosten die gepaard gaan met de behandeling van het deelgeschil opwe­
gen tegen het belang van de vordering en de bijdrage die een beslissing 
aan de totstandkoming van een minnelijke regeling kan leveren 20).’
In de memorie van toelichting worden geschillen van relatief geringe 
omvang genoemd als voorbeelden van deelgeschillen, zoals het stellen 
van een voorwaarde aan de toekenning van een voorschot, de mede­
werking aan deskundigenonderzoek dat plaatsvindt op verzoek van 
partijen, de verschaffing van medische informatie, de geschatte eind­
leeftijd van het verrichten van loonvormende arbeid of de tussentijdse 
betaling van advocaatkosten. Tegelijk kwam bij de parlementaire 
behandeling van het wetsvoorstel herhaaldelijk naar voren dat de rege­
ling een ruim toepassingsgebied heeft. In de kern kan een geschil een 
deelgeschil zijn als het gaat over personenschade en de behandeling 
ervan kan bijdragen aan de totstandkoming van een minnelijke rege­
ling tussen partijen 21).
Verschillen met bestaande instrumenten
Anders dan bij arbitrage, mediation, bindend advies of prorogatie bij 
de kantonrechter (art. 96 Rv) hoeven partijen het volgens de deel­
geschilregeling niet eens te zijn over de inschakeling van de rechter. 
Ook op verzoek van één partij kan een deelgeschil aanhangig worden 
gemaakt (art. 1019w Rv). 
Van de indiening en behandeling van een deelgeschilverzoek behoort 
geen polariserende werking uit te gaan in de onderhandelingen van 
partijen. Een kort geding zet de onderhandelingen tussen partijen nog 
wel eens op scherp. Een deelgeschil behoort daarentegen naar zijn aard 
geen negatieve invloed te krijgen op de buitengerechtelijke onderhan­
delingen. Hier ligt een schone taak voor partijen en de rechter om de 
communicatie over het deelgeschil op de bal gericht te houden. Voor 
de behandeling van een deelgeschil is verder, anders dan bij het kort 
geding, geen spoedeisend belang vereist. 
Zoals gezegd is het materiële toepassingsgebied van de deelgeschil­
regeling ruim. Hierin wijkt het deelgeschil af van de voorlopige 
bewijsmaatregelen, zoals het voorlopig deskundigenbericht en het 
voorlopig getuigenverhoor. Daarvan is het toepassingsgebied immers 
voornamelijk beperkt tot de opheldering van feiten. Een beslissing 
over een punt dat partijen materieelrechtelijk verdeeld houdt, kan niet 
worden verkregen door het gebruik van een voorlopige bewijsmaat­
regel. Een deelgeschil maakt dat wel mogelijk. 
1.  www.rechten.uvt.nl/normering.
2. www.deletselschaderaad.nl.
3. G. de Groot, Naar een buitengerechtelijk beroep op de rechter in deelgeschillen? 
TVP 2005, p. 122-127.
4.  www.rechten.vu.nl/iwmd.
5.  W.D.H. Asser, H.A. Groen & J.B.M. Vranken, m.m.v. I.N. Tzankova, Een nieuwe 
balans. Interimrapport Fundamentele herbezinning Nederlands burgerlijk proces-
recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2003.
6.  Asser, Groen & Vranken, a.w., bijv. hoofdstuk 7; Kamerstukken II 2008/09, 31 518, 
nr. 3, p. 5.
7.  De Wet deelgeschilprocedure voor letsel- en overlijdensschade wordt ingevoegd 
in het Derde Boek van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering als een 
nieuwe Titel 17, die de artikelen 1019w-1019cc Rv bevat. De inwerkingtreding 
ervan is voorzien voor 1 juli 2010.
8. Ook zonder de deelgeschilregeling was het vanzelfsprekend al mogelijk een 
bodemprocedure te beperken tot deelgeschillen, zij het slechts onder het regime 
van de bodemprocedure. 
9. Kamerstukken II 2006/07, 30 951, nr. 1 p. 19, nr. 61. Zie ook: E.M. Wesseling-van 
Gent, Het civiele geding in de toekomst. Beschouwingen over aanpassing en ver-
nieuwing van de regels van het burgerlijk proces in eerste aanleg naar aanleiding 
van de integratie van kantongerecht en rechtbank(diss. Groningen), Arnhem: 
Gouda Quint 1987.
10. Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 1; Kamerstukken I 2009/10, 31 518, nr. C, 
p. 1.
11. www.deletselschaderaad.nl.
12. Kamerstukken I 2009/10, 31 518, nr. C, p. 1.
13. Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 4.
14. Brief van 11 januari 2007 van de Raad voor de rechstpraak aan de Minister van 
Justitie (wetgevingsadvies 2007/1 op www.rechtspraak.nl).
15. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 12.
16. Kamerstukken II, 2008/09, 32 021.
17. www.nvvr.org.nl > Adviezen > nr. 321;Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 5.
18. Art. V Wet deelgeschilprocedure voor letsel- en overlijdensschade.
19. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 26.
20. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 18.
21. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 2.
1 6 4 	 	 V e r k e e r s r e c h t  2 0 1 0 - 6
Het deelgeschil onderscheidt zich van bodemprocedure, kort geding en 
voorlopige bewijsmaatregelen in het financiële risico dat de bena­
deelde neemt door de rechter in te schakelen. De benadeelde kan niet 
worden veroordeeld in de kosten van de behandeling van het deel­
geschil aan de zijde van de wederpartij (art. 1019aa lid 3 Rv). De reële 
(dus niet: de forfaitaire) kosten van het deelgeschil aan de zijde van de 
benadeelde worden door de deelgeschilrechter begroot volgens de dub­
bele redelijkheidstoets van art. 6:96 lid 2 BW (art. 1019aa lid 2 Rv). In 
veel gevallen moeten de kosten van het deelgeschil worden vergoed 
door de wederpartij van de benadeelde 22). Het financiële risico van de 
benadeelde is in de deelgeschilprocedure dan ook veel beperkter van 
omvang dan in de bodemprocedure of het kort geding. 
Ten opzichte van bestaande procedures bevat de deelgeschilregeling 
als nieuw element dat bij het verzoek een zakelijk overzicht moet zijn 
gevoegd van de inhoud en het verloop van de onderhandelingen over 
de vordering waarvan het deelgeschil onderdeel is (art. 1019x lid 3 
aanhef en onder c Rv) 23). De bedoeling hiervan is dat de rechter zich 
een beeld kan vormen van de mogelijkheden van partijen om na behan­
deling van het deelgeschil tot een soepele en vlotte minnelijke regeling 
te komen. Zijn die mogelijkheden er onvoldoende, dan dient het ver­
zoek te worden afgewezen (art. 1019z Rv).
Tot slot
Naar het zich laat aanzien, zal de deelgeschilregeling de praktijk voor 
tal van vragen stellen. Dat is natuurlijk te verwachten bij een geheel 
nieuw procesrechtelijk instrument. Belangrijk is dan dat ervaringen 
met de toepassing van de deelgeschilregeling van aanvang af zo veel 
mogelijk worden gedeeld, bijvoorbeeld door een ruim publicatiebeleid 
van uitspraken in deelgeschillen, door analyses en verdere gedachte­
vorming in wetenschappelijke publicaties en door middel van cursus­
sen. Minstens zo belangrijk voor de kans van slagen van de nieuwe 
regeling is naar mijn inschatting of partijen en hun rechtshulpverleners 
erin slagen de nieuwe regeling gericht in te zetten om tot een soepele 
en vlotte afwikkeling van een personenschadezaak te komen. Verder 
zal van belang zijn of de gerechten in staat zijn zorg te dragen voor de 
tijdige behandeling van deelgeschillen. De resultaten van de evaluatie 
van de wet over vier jaar zullen vermoedelijk uitwijzen of benadeelden 
en hun wederpartijen met de deelgeschilregeling daadwerkelijk zijn 
geholpen. 
22. Daarover elders in dit nummer de bijdrage van prof.mr. N. Frenk (p.164 e.v.; 
red.VR).
23. Daarover elders in dit nummer de bijdrage van mr. Chr.H. van Dijk (p.168 e.v.; 
red.VR).


Achtergrond, beweegredenen en enkele hoofdlijnen van de deelgeschilregeling

de Groot, G.

NARCIS 

VU Research Portal

VU Research PortalAchtergrond, beweegredenen en enkele hoofdlijnen van de deelgeschilregelingde Groot, G.published inVerkeersrecht2010Link to publication in VU Research Portalcitation for published version (APA)de Groot, G. (2010). Achtergrond, beweegredenen en enkele hoofdlijnen van de deelgeschilregeling.Verkeersrecht, 2010(6), 162-164.General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.            • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.            • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain            • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ?Take down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.E-mail address:vuresearchportal.ub@vu.nlDownload date: 23. May. 20211 6 2 	 	 V e r k e e r s r e c h t  2 0 1 0 - 6Achtergrond, beweegredenen en enkele hoofdlijnen  van de deelgeschilregeling Mr. drs. G. de Groot*DeelgeschilideeënWelke vormen van geschilbeslechting zouden kunnen worden ingezet ter verbetering van de afwikkeling van letselschadeclaims? Dat was eind 2004 het onderwerp van een expertmeeting in het Project Norme­ring van de Universiteit van Tilburg  1). Het ging vooral om hand­havingsmogelijkheden voor de beginselen 15, 16 en 17 van de Gedragscode Behandeling Letselschade 2), die betrekking hebben op vastgelopen overleg, vermijden van escalatie, conflictdiagnose en geschiloplossing. In de expertmeeting werd onder meer besproken of mediation, arbitrage en bindend advies oplossingen konden bieden. De deelnemers bleken niettemin een sterke voorkeur te hebben voor inschakeling van de rechter, mits er een eenvoudige toegang zou zijn voor geschillen bij de behandeling van letselschade. Als argument werd onder meer genoemd dat geschilbeslechting door de rechter niet beperkt zou zijn tot procedurele geschillen. Ook inhoudelijke geschil­len zouden aan de rechter kunnen worden voorgelegd, terwijl commu­nicatieve barrières eveneens onder leiding van de rechter zouden kun­nen worden aangepakt. Verder werd het belangrijk genoemd dat geschilbeslechting door de rechter een einde aan het geschil maakt. Ter toelichting werd vermeld dat de afwikkeling van een claim ernstig wordt vertraagd wanneer na een buitengerechtelijk geschilbeslech­tingstraject de weg naar de overheidsrechter wordt ingeslagen. De expertmeeting illustreerde bij uitstek dat er bij alle betrokkenen een grote behoefte was aan versnelling en vereenvoudiging van de afdoe­ning van geschillen bij de behandeling van letselschade. In de maan­den na de expertmeeting ontspon zich in mijn hoofd een stramien waarlangs de toegang tot de rechter in letselschadezaken wellicht zou kunnen worden verbeterd. Mijn ideeën heb ik uitgewerkt in een artikel met de toen nog innerlijk tegenstrijdige titel ‘Naar een buitengerechte-lijk beroep op de rechter in deelgeschillen? 3) Ze zijn ongetwijfeld mede ingegeven door de activiteiten van de Projectgroep medische deskundigen in de rechtspleging van de Vrije Universiteit Amster­dam 4), waarbij ik betrokken was. Herkenbaar is ook de invloed van het in 2003 verschenen Interimrapport van Asser, Groen & Vranken, Een nieuwe balans 5), waarin onder meer aandacht wordt gevraagd voor het belang dat partijen worden bewogen om tot een gezamenlijke oplos­sing te komen voor de afdoening van hun geschil 6).Dat het vervolgens tot een wettelijke regeling is gekomen, laat zich in belangrijke mate verklaren doordat de ideeën positief werden ontvan­gen in de wereld van politiek, verzekeraars, rechtshulpverleners en wetgevingsambtenaren. De wetgever heeft er een eigen invulling en uitwerking aan gegeven in het wetsvoorstel voor een deelgeschilproce­dure in letsel­ en overlijdensschadezaken 7). In deze bijdrage zal ik kort ingaan op de kenmerken van de deel­geschilregeling en de achtergrond en beweegredenen ervan. Daarna volgt iets over het begrip deelgeschil en over enkele verschillen tussen de deelgeschilregeling en bestaande instrumenten ter beëindiging van geschillen over de afwikkeling van een personenschadezaak.Kenmerken van de deelgeschilregelingDe deelgeschilregeling maakt expliciet 8) vroegtijdige inschakeling van de rechter mogelijk bij deelgeschillen tussen partijen tijdens buiten­gerechtelijke onderhandelingen over de afwikkeling van letsel­ of overlijdensschade. De bedoeling is dat wordt bevorderd dat partijen er samen uitkomen in onderhandelingen en de gang naar de bodemrech­ter niet hoeven te maken. In hoofdzaak bevat de deelgeschilregeling daartoe vier instrumenten. Allereerst wordt beoogd een eenvoudige toegang tot de rechter te bie­den, waartoe de verzoekschriftprocedure is gekozen. Hiermee kan de deelgeschilprocedure overigens tegelijk een voortrekkersrol vervullen in de beoogde ineenvoeging van de dagvaardingsprocedure en de ver­zoekschriftprocedure 9). Verder hoeven partijen het niet eens te zijn over de inschakeling van de deelgeschilrechter, maar kan een deel­geschil ook aanhangig worden gemaakt door één van partijen. Ook is afgebakend wat de juridische betekenis is van de deelgeschilbeslissing waarin aan een materieel geschilpunt van partijen een einde wordt gemaakt, voor het geval de bodemrechter toch wordt benaderd. Tot slot komen de kosten van de behandeling van een deelgeschil in veel geval­len voor rekening van de wederpartij van de benadeelde, wat naar ver­wachting van invloed zal zijn op het krachtenveld waarin partijen de onderhandelingen over de afwikkeling van de schade voeren.Achtergrond en beweegredenen van de deelgeschilregelingBij de parlementaire behandeling van de deelgeschilregeling heeft de Minister van Justitie herhaaldelijk uiteengezet dat in de maatschappij en de politiek breed de wens leeft om tot vereenvoudiging en versnel­ling van de buitengerechtelijke afhandeling van letsel­ en overlijdens­schade te komen 10). Daarbij worden initiatieven die eerder door de betrokken beroepsgroepen en organisaties zijn ontplooid ter verbete­ring van het letselschadetraject niet onvermeld gelaten, zoals de Gedragscode Verzekeraars, de Gedragscode Behandeling Letselschade of de activiteiten van de Letselschade Raad, voorheen het Nationaal Platform Personenschade 11).De duur van de behandeling van een letselschadeclaim is deels inhe­rent aan de aard van de schade, maar is in een deel van de gevallen ook terug te voeren op het feit dat in het kader van de vaststelling van aan­sprakelijkheid, causaal verband en schade, door partijen veel vragen moeten worden beantwoord. Het is in menig geval niet moeilijk over een aantal daarvan gefundeerd van mening te verschillen. Door de hoe­veelheid en diversiteit aan feitelijke vragen en rechtsvragen, door belangentegenstellingen en door de veelal noodzakelijke inschakeling van deskundigen, kunnen buitengerechtelijke onderhandelingen over de schade worden bemoeilijkt. Met de deelgeschilprocedure wordt beoogd het buitengerechtelijke traject bij de afhandeling van personen­schade te versterken. De eenvoudige en snelle toegang tot de rechter ter oplossing van een deelgeschil moet een bijdrage leveren aan een vlotte en soepele totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst 12).Voordat het wetsvoorstel werd ingediend, zijn de betrokken beroeps­groepen en organisaties geconsulteerd over het concept. In de memorie van toelichting wordt daarvan verslag gedaan en wordt ingegaan op ontvangen commentaren. Volgens de Minister van Justitie onderschrij­ven alle geraadpleegde belangenorganisaties het belang van vereen­voudiging en versnelling van de afhandeling van letsel­ en overlijdens­schadezaken en het belang van een deelgeschilprocedure 13). De Raad voor de rechtspraak schreef over het belang van de invoering van een deelgeschilprocedure:‘Letsel- en overlijdensschadezaken kunnen soms jaren in beslag nemen en deze periode is voor procespartijen vaak emotioneel en financieel belastend. Het is voor de rechtsorde van belang dat dergelijke geschil-*  Mr. drs. G. de Groot is vice-president in de Rechtbank Amsterdam, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam, verbonden aan het Interfacultair samenwerkingsverband Gezondheid en Recht (IGER) van VU en VU medisch centrum en lid van de Projectgroep medische deskundigen in de rechtspleging.6 - 2 0 1 0  V e r k e e r s r e c h t   1 6 3len niet langer duren dan noodzakelijk. In veel gevallen heeft een deel van de procedure betrekking op onderwerpen die secundair zijn aan het materiële geschil. De deelgeschilprocedure voorziet naar het oor-deel van de Raad in een behoefte en is een goede aanvulling op het huidige procesrecht dat onvoldoende mogelijkheden biedt om derge-lijke deelgeschillen op snelle en eenvoudige wijze te beslechten 14).’Ook van de zijde van het Verbond van Verzekeraars en organisaties aan de zijde van benadeelden werd het concept­wetsvoorstel positief ont­vangen. Dat is bijzonder te noemen. In de gepolariseerde letselschade­wereld zijn vertegenwoordigers van beide zijden het naar mijn ervaring gemakkelijk met kracht van argumenten oneens over het potentiële effect van een structurele wijziging in de aanpak van letselschadezaken. De Vereniging voor Letselschade Advocaten (LSA) bepleitte dat, gezien de complexiteit van de zaken, in alle gevallen procesvertegen­woordiging verplicht zou moeten worden gesteld, ook in kantonzaken. De ANWB was voorstander van het tegendeel, namelijk dat, ongeacht of het een kantonzaak betreft of niet, de deelgeschilprocedure zou kun­nen worden gevoerd door een deskundige of gemachtigde die geen advocaat is. De Minister van Justitie zag geen doorslaggevende argu­menten om af te wijken van het bestaande systeem waarin voor een kantonzaak geen verplichte procesvertegenwoordiging geldt en voor andere zaken wel 15). Met de inwerkingtreding van de Evaluatiewet modernisering rechterlijke organisatie 16), naar verwachting per 1 janu­ari 2011, zullen als kantonzaken gelden de zaken met een geldelijk belang tot € 25.000,­. Een deelgeschil dat onderdeel is van een vorde­ring die vermoedelijk niet meer bedraagt dan € 25.000,­, zal dan door de kantonrechter worden behandeld.Bij de uitwerking van de deelgeschilprocedure in het concept­wets­voorstel plaatste vooral de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) kritische kanttekeningen. De NVvR vreesde dat de deel­geschilprocedure problemen zal oproepen in de verhouding tot een daarop volgende bodemprocedure en in bepaalde gevallen zelfs in de weg kan staan aan een voortvarende afwikkeling van personenschade. Ook betwijfelde de NVvR of met de voorgestelde procedure het beoogde doel wordt bereikt 17). Dat laat zich inderdaad niet of nauwe­lijks voorspellen. De deelgeschilprocedure is door de combinatie van de eerdergenoemde vier instrumenten zo nieuw, dat the proof of the pudding eigenlijk alleen maar in the eating kan zijn. Ook internatio­naal zijn er, voor zover bekend, geen vergelijkbare regelingen. Vier jaar na inwerkingtreding van de deelgeschilregeling zullen de effecten ervan in kaart worden gebracht 18). In de evaluatie zal onder meer wor­den nagegaan of de deelgeschilprocedure een eenvoudige en snelle afhandeling van letsel­ en overlijdensschade naderbij heeft gebracht. Ook de effecten van de deelgeschilprocedure op de rechtsontwikkeling zullen naar verwachting onder de loep worden genomen 19).DeelgeschilWat wordt nu verstaan onder een deelgeschil? Naar de wettelijke omschrijving is een deelgeschil ‘(...) een geschil omtrent of in verband met een deel van hetgeen terzake tussen een persoon die een ander aan­sprakelijk houdt voor schade die hij lijdt door dood of letsel en die ander rechtens geldt en waarvan de beëindiging kan bijdragen aan de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst over de vordering’ (1019w lid 1 Rv). Wat wel en niet een deelgeschil is, zal waarschijnlijk vooral worden bepaald door de (on)mogelijkheden die de behandeling van het deelgeschil biedt om partijen in staat te stellen zelf de onderhan­delingen over de zaak af te ronden. Het gaat erom of de tijd, moeite en kosten die gepaard gaan met de behandeling van het deelgeschil opwe­gen tegen het belang van de vordering en de bijdrage die een beslissing aan de totstandkoming van een minnelijke regeling kan leveren 20).’In de memorie van toelichting worden geschillen van relatief geringe omvang genoemd als voorbeelden van deelgeschillen, zoals het stellen van een voorwaarde aan de toekenning van een voorschot, de mede­werking aan deskundigenonderzoek dat plaatsvindt op verzoek van partijen, de verschaffing van medische informatie, de geschatte eind­leeftijd van het verrichten van loonvormende arbeid of de tussentijdse betaling van advocaatkosten. Tegelijk kwam bij de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel herhaaldelijk naar voren dat de rege­ling een ruim toepassingsgebied heeft. In de kern kan een geschil een deelgeschil zijn als het gaat over personenschade en de behandeling ervan kan bijdragen aan de totstandkoming van een minnelijke rege­ling tussen partijen 21).Verschillen met bestaande instrumentenAnders dan bij arbitrage, mediation, bindend advies of prorogatie bij de kantonrechter (art. 96 Rv) hoeven partijen het volgens de deel­geschilregeling niet eens te zijn over de inschakeling van de rechter. Ook op verzoek van één partij kan een deelgeschil aanhangig worden gemaakt (art. 1019w Rv). Van de indiening en behandeling van een deelgeschilverzoek behoort geen polariserende werking uit te gaan in de onderhandelingen van partijen. Een kort geding zet de onderhandelingen tussen partijen nog wel eens op scherp. Een deelgeschil behoort daarentegen naar zijn aard geen negatieve invloed te krijgen op de buitengerechtelijke onderhan­delingen. Hier ligt een schone taak voor partijen en de rechter om de communicatie over het deelgeschil op de bal gericht te houden. Voor de behandeling van een deelgeschil is verder, anders dan bij het kort geding, geen spoedeisend belang vereist. Zoals gezegd is het materiële toepassingsgebied van de deelgeschil­regeling ruim. Hierin wijkt het deelgeschil af van de voorlopige bewijsmaatregelen, zoals het voorlopig deskundigenbericht en het voorlopig getuigenverhoor. Daarvan is het toepassingsgebied immers voornamelijk beperkt tot de opheldering van feiten. Een beslissing over een punt dat partijen materieelrechtelijk verdeeld houdt, kan niet worden verkregen door het gebruik van een voorlopige bewijsmaat­regel. Een deelgeschil maakt dat wel mogelijk. 1.  www.rechten.uvt.nl/normering.2. www.deletselschaderaad.nl.3. G. de Groot, Naar een buitengerechtelijk beroep op de rechter in deelgeschillen? TVP 2005, p. 122-127.4.  www.rechten.vu.nl/iwmd.5.  W.D.H. Asser, H.A. Groen & J.B.M. Vranken, m.m.v. I.N. Tzankova, Een nieuwe balans. Interimrapport Fundamentele herbezinning Nederlands burgerlijk proces-recht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2003.6.  Asser, Groen & Vranken, a.w., bijv. hoofdstuk 7; Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 5.7.  De Wet deelgeschilprocedure voor letsel- en overlijdensschade wordt ingevoegd in het Derde Boek van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering als een nieuwe Titel 17, die de artikelen 1019w-1019cc Rv bevat. De inwerkingtreding ervan is voorzien voor 1 juli 2010.8. Ook zonder de deelgeschilregeling was het vanzelfsprekend al mogelijk een bodemprocedure te beperken tot deelgeschillen, zij het slechts onder het regime van de bodemprocedure. 9. Kamerstukken II 2006/07, 30 951, nr. 1 p. 19, nr. 61. Zie ook: E.M. Wesseling-van Gent, Het civiele geding in de toekomst. Beschouwingen over aanpassing en ver-nieuwing van de regels van het burgerlijk proces in eerste aanleg naar aanleiding van de integratie van kantongerecht en rechtbank(diss. Groningen), Arnhem: Gouda Quint 1987.10. Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 1; Kamerstukken I 2009/10, 31 518, nr. C, p. 1.11. www.deletselschaderaad.nl.12. Kamerstukken I 2009/10, 31 518, nr. C, p. 1.13. Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 4.14. Brief van 11 januari 2007 van de Raad voor de rechstpraak aan de Minister van Justitie (wetgevingsadvies 2007/1 op www.rechtspraak.nl).15. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 12.16. Kamerstukken II, 2008/09, 32 021.17. www.nvvr.org.nl > Adviezen > nr. 321;Kamerstukken II 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 5.18. Art. V Wet deelgeschilprocedure voor letsel- en overlijdensschade.19. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 26.20. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 18.21. Kamerstukken II, 2008/09, 31 518, nr. 3, p. 2.1 6 4 	 	 V e r k e e r s r e c h t  2 0 1 0 - 6Het deelgeschil onderscheidt zich van bodemprocedure, kort geding en voorlopige bewijsmaatregelen in het financiële risico dat de bena­deelde neemt door de rechter in te schakelen. De benadeelde kan niet worden veroordeeld in de kosten van de behandeling van het deel­geschil aan de zijde van de wederpartij (art. 1019aa lid 3 Rv). De reële (dus niet: de forfaitaire) kosten van het deelgeschil aan de zijde van de benadeelde worden door de deelgeschilrechter begroot volgens de dub­bele redelijkheidstoets van art. 6:96 lid 2 BW (art. 1019aa lid 2 Rv). In veel gevallen moeten de kosten van het deelgeschil worden vergoed door de wederpartij van de benadeelde 22). Het financiële risico van de benadeelde is in de deelgeschilprocedure dan ook veel beperkter van omvang dan in de bodemprocedure of het kort geding. Ten opzichte van bestaande procedures bevat de deelgeschilregeling als nieuw element dat bij het verzoek een zakelijk overzicht moet zijn gevoegd van de inhoud en het verloop van de onderhandelingen over de vordering waarvan het deelgeschil onderdeel is (art. 1019x lid 3 aanhef en onder c Rv) 23). De bedoeling hiervan is dat de rechter zich een beeld kan vormen van de mogelijkheden van partijen om na behan­deling van het deelgeschil tot een soepele en vlotte minnelijke regeling te komen. Zijn die mogelijkheden er onvoldoende, dan dient het ver­zoek te worden afgewezen (art. 1019z Rv).Tot slotNaar het zich laat aanzien, zal de deelgeschilregeling de praktijk voor tal van vragen stellen. Dat is natuurlijk te verwachten bij een geheel nieuw procesrechtelijk instrument. Belangrijk is dan dat ervaringen met de toepassing van de deelgeschilregeling van aanvang af zo veel mogelijk worden gedeeld, bijvoorbeeld door een ruim publicatiebeleid van uitspraken in deelgeschillen, door analyses en verdere gedachte­vorming in wetenschappelijke publicaties en door middel van cursus­sen. Minstens zo belangrijk voor de kans van slagen van de nieuwe regeling is naar mijn inschatting of partijen en hun rechtshulpverleners erin slagen de nieuwe regeling gericht in te zetten om tot een soepele en vlotte afwikkeling van een personenschadezaak te komen. Verder zal van belang zijn of de gerechten in staat zijn zorg te dragen voor de tijdige behandeling van deelgeschillen. De resultaten van de evaluatie van de wet over vier jaar zullen vermoedelijk uitwijzen of benadeelden en hun wederpartijen met de deelgeschilregeling daadwerkelijk zijn geholpen. 22. Daarover elders in dit nummer de bijdrage van prof.mr. N. Frenk (p.164 e.v.; red.VR).23. Daarover elders in dit nummer de bijdrage van mr. Chr.H. van Dijk (p.168 e.v.; red.VR).

Dutch

https://research.vu.nl/en/publications/0fafc7b9-9e11-4fb2-8e81-c6acef9ea6d5

Achtergrond, beweegredenen en enkele hoofdlijnen van de deelgeschilregeling

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

DSpace at VU

NARCIS

VU Research Portal