Palliative care in Dutch nursing homes

Abstract

Inleiding De populatie in Nederland veroudert en net als in andere Westerse landen overlijden steeds meer mensen op hoge leeftijd. De Nederlandse populatie telt op dit moment ongeveer 16.2 miljoen mensen, waarvan 13.3% 65 jaar en ouder is. Naar verwachting zal dit percentage 65+ in 2040 tot 25% gestegen zijn. In 2005 overleed 22.2% van de totale Nederlandse populatie in een verpleeghuis. Met het groeiend aantal ouderen zal er een toename naar de behoefte van palliatieve zorg in verpleeghuizen plaatsvinden. Palliatieve zorg is door de Wereld Gezondheidsorganisatie in 2002 gedefinieerd als: een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, d.m.v. vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. Traditioneel is palliatieve zorg gericht op patiënten met kanker, maar de meeste ouderen in verpleeghuizen overlijden ten gevolge van andere chronische ziekten. Er is een groeiend besef dat relatief weinig onderzoek is gedaan naar de behoeften van ouderen aan palliatieve zorg. De beginselen voor een professionele stervensbegeleiding dateren uit de 70er jaren van de vorige eeuw. Pas vanaf de negentiger jaren is de ontwikkeling van de palliatieve zorg in Nederland in een stroomversnelling gekomen, resulterend in de oprichting van de eerste hospices. De Nederlandse gezondheidszorg beschikt momenteel over een breed scala aan diensten die palliatieve zorg verlenen. Het principe is dat goede kwaliteit van palliatieve zorg voor iedere terminale zieke patiënt en diens familie toegangbaar en beschikbaar moet zijn (generalistische benadering). Binnen de intramurale zorg telt het verpleeghuis tot de grootste dienstinstelling waarin palliatieve zorg verleend wordt. Met het stijgend aantal ouderen wordt verwacht dat in de nabije toekomst het verpleeghuis een steeds belangrijker plaats zal worden voor het geven van palliatieve zorg aan stervenden. Omdat er tot op heden geen representatieve data beschikbaar waren over de incidentie en kwaliteit van de palliatieve terminale zorg in Nederlandse verpleeghuizen, heeft het COPZ (Centrum voor Ontwikkeling van Palliatieve Zorg) dit onderzoek, dat onderwerp is van dit proefschrift, geïnitieerd.Ribbe, M.W. [Promotor]Wal, G. van der [Promotor]Deliens, L.H.J. [Promotor