Hoeven, A.P., van der

Koopmans, W.

Wageningen Yield 

BÜ3^  heek Tl 
'P • f.''? 
f-
VERSLAG YAW KR0PSLARASSENPR0EVEN^-2e BEOORDELING ONDER GUS 
IN DE VOORJAARSSTOOKTEELT 1969 
genomen door proeftuinen, tuinbouwstudieclubs, 
voorlichtingsassistenten e.d. 
y door 
W. Koopmans 
Instituut voor de Veredeling van Tuinbouwgewassen - Wageningen 
en 
A.P. v.d. Hoeven 
Proefstation voor de Groente- en Fruitteelt onder Glas - Naaldwijk 
ORG 
COMMISSIE VOOR DE SAMENSTELLING VAN DF. RA S SEN LIJST VOOR GROENTEGEWASSEN - WAGENINGEN 
RAPPORT 15 L JANUARI 1970 
-Z-ZHST]^ 
DOT I 
CXi/vi o '*  ^ — 2 
olß© 
VERSLAG VAN KROPSLARASSEHPROEVEN-2e BEOORDELING ONDER GLAS 
VOORJAARSSTOOKTEELT 1969 
;3L,O THEEK 
Inhoud biz. 
1. Samenvatting 
2. Inleiding 
3. Opgenomen rassen 
4. De teeltomstandigheden 
5. Resultaten 
6. Bespreking van de rassen 
2 
3 
3 
4 
4 
9 
1. Samenvatting 
Rassen die in de rassenproeven-1e beoordeling 1968 een goede indruk 
hadden gemaakt, werden op 16 plaatsen nader onderzocht op hun gebruiks­
waarde. Het vergelijkingsras Rapide heeft geheel aan de verwachtingen 
voldaan. Brioso en Portato zijn beproevenswaard; de toegevoegde rassen 
Deci-Minor en Noran hebben in deze teelt onder bepaalde omstandigheden 
ook wel voldaan. Van Amora (ingezonden onder de naam Amanda) en Kolos 
kan dit niet worden gezegd. Solito (onvatbaar voor alle 4 thans bekende 
fysio's van Bremia lactucae) zal nog eens worden onderzocht in een wat 
latere teelt. 
Meer exemplaren van dit verslag zijn gratis verkrijgbaar bij het 
Instituut voor de Veredeling van Tuinbouwgewassen, Postbus 16, 
Wageningen, en bij het Proefstation voor de Groente- en Fruitteelt 
onder Glas, Zuidweg 38, Naaldwijk. 
2. Inleiding 
Het doel van de proef was enkele rassen die in de rassenproeven-1 e "beoorde­
ling 1968 een goede indruk hadden gemaakt op uitgebreidere schaal te onder­
zoeken op hun gebruikswaarde. 
Hiertoe werden proefcollecties waarin deze rassen en enkele vergelijkings­
rassen waren opgenomen ter beschikking gesteld van proeftuinen, tuinbouwstu-
dieclubs en bedrijfsvoorlichters. 
Door gelijk met het zaad een oogstlijst en richtlijnen voor het doen van 
waarnemingen ter beschikking te stellen is het gelukt enige uniformiteit 
in de waarnemingen te bereiken. Het blijkt overigens noodzakelijk te blijven 
streven naar een verdergaande uniformiteit. 
In dit rapport wordt getracht de ervaringen die door de plaatselijke 
proefnemers zijn opgedaan samen te vatten. 
5. Opgenomen rassen 
In de rassenproeven-1e beoordeling in de voorjaarsstookteelt 1 968 waren 
5 rassen "waard geacht in uitgebreidere proeven te worden onderzocht". 
Hieraan werden ter vergelijking toegevoegd de rassen Rapide, Deci-Minor 
en Noran. 
Aldus ontstond de in tabel 1 vermelde proefcollectie. 
Tabel 1 - Opgenomen rassen 
Ras Ingezonden door 
Amora ') 
Brioso (WR1808) 
Deci-Minor 
Kolos 
Noran 
Portato (WR1 802) 
Rapide 
Solito (WR2849) 
L. de Mos, Naaldwijk 
lï.V. R. Zwaan, Rotterdam 
idem 
N.V. C.W. Pannevis, Enkhuizen 
N.V. R. Zwaan, Rotterdam 
idem 
idem 
idem 
') dit ras was in de proeven opgenomen onder de naam Amanda. Onder deze 
naam waren aanvankelijk 2 lijnen in de handel; één hiervan die in ge­
bruikswaarde de meeste overeenkomst vertoont met Deciso, is thans in de 
handel onder de naam Amora. De andere lijn die in gebruikswaarde dichter 
bij Deci-Minor staat draagt ook nu nog de naam Amanda. 
4. De teeltomstandigheden 
Van 16 proefplaatsen werden de oogstlijsten tijdig terugontvangen. Deze 
proefplaatsen staan in tabel 2 vermeld met enkele gegevens ten aanzien 
van de teeltomstandigheden. De proeven 1, 3> 5» 13 enl6 waren in 2-voud 
opgezet; de proeven 4 en 12 in 4-voud. 
Tabel 2 - Overzicht van de proefplaatsen 
Rroef 
nr. Proefnemer + Plaats 
Obgstdatim 
dn 1969 Grondsoort Ontsmet Kastype 
Verwarmd 
of koud 
1 A.de Jcng,Z .O.Beemster 22-1 zware zeeklei 
50^0 afslib. 
- Venlokas verwarmd 
2 D.Hulzebos,Erica 27/50-1 oude dalgr. gestoomd Venlokas verwarmd 
3 K.Buitenlaar,Naaldwijk 11-2 lichte zavel chloorpicr. Venlo warenh. verwarmd 
4 IJ3aelde ,Bergschenhoek 11-2 sterk humeuse 
klei 
chloorpicr. Yenlo hout verwarmd 
5 J.Biemans,Haarsteeg 19-2 zand 42i° humus gestoomd Venlo hout verwarmd 
6 M.G,Rosseboom,Sloten 21-2 veengrond - Venlo warenh. verwarmd 
7 A.E.Lintsen,Huissen 26-2 lichte zavel - - verwarmd 
8 A.E.Lint s en,Hui s s en 5-3 lichte zavel - - verwarmd 
9 G.J.Hiddink,Zutphen 5-3 lichte rivier-
klei 
gestoomd Venlo vorstvrij 
10 L.Peters,Tegelen 11-3 z andgr. 7i° 
org.stof 
- Venlo warenh. licht 
verwarmd 
11 A.E.Lint s en,Hui s s en 12-3 lichte zavel - - vorstvrij 
12 I.Baelde,Bleiswijk 13-3 klei - Yenlo hout verwarmd 
13 C.H.W.Beenders,Helden 18-3 zand - Venlo warenh. hetelucht 
14 H.E.Kruiper,Berlikum 19-3 zavel - - verwarmd 
15 C.Heijkoop ,0osterbierum 27-3 klei - Venlokas lichte 
buisverw. 
1 6 B.Meijndert,Berkel 
Toelichting 
humeuse klei Venlo hout verwarmd 
Nr.9 is vroegtijdig g< 300gst, wegens 'wit' in de rassen Rapide, Amora y 
Noran en Kolos. 
5. Resultaten 
Tijdens de teelt zijn door de proefnemers, vaak in samenwerking met de 
proefveldhouder, collega's en tuinders de rassen volgens een onzerzijds 
geadviseerd schema beoordeeld. Bovendien zijn als regel de geoogste 
kroppen geteld en gewogen. De belangrijkste aldus verkregen gegevens 
zijn weer samengevat in onderstaande tabellen. Yoor zover de proeven in 
meervoud waren opgezet zijn in de tabellen de gemiddelden van de herha­
lingen vermeld. 
-  5  -
In sommige tabellen ontbreken een of enkele proefplaatsen; de plaatselijke 
proefnemer heeft dan geen cijfer voor de eigenschap vermeld of een cijfer 
gegeven dat niet vergeleken kan worden met de cijfers van de andere proef­
plaatsen. 
In alle tabellen is een tiendelige schaal aangehouden; gegevens die waren 
uitgedrukt in een 5-àelige schaal zijn omgerekend. 
Tabel 3 - groeisnelheid 
Proefnr. Amora Brioso Deci-Minor Kolos Noran Portato Rapide Solito 
1 
5 
4 
5 
6 
7 
8 
I 0 
II 
1 2  
15 
16 
gem, 
Toelichting 
Een laag cijfer duidt op een trage groei; een hoog cijfer op een grote 
groeisnelheid. 
2 7,5 8 8 7 8 9 7,5 
1 5 7 5 5 5 6 3 
6 6 6 6 6 4 6 4 
6 8 6 7 5 6 6 
6 6 6 6 7 6 6 6 
8 6 8 6 5 6 6 7 
7 6 6 6 5 6 6 7,5 
8 8 4 4 6 6 6 6 
9 2 7 9 2 6 9 2 
4 4 6 7 2 4 8 7 
8 6 8 8 8 7 8 6 
£ 7,5 7 8,5 6 6,5 6 6 
7,3 6,8 6,6 6,7 6,0 5,8 6,8 6,3 
-  6  -
Tabel 4 - Kropvorm onderzijde 
B?.nr. A mora. Brioso Deci-Mnor Kolos Koran Portato Rapide Solito 
16 6 
2 4 4 
3 graterig gesloten 
4 matig- zeergsed 
goed 
5 4 8,5 
64 6 
7 graterig goed 
8 matig goed 
9 vlak iets 
puntig 
10 goed goed 
11 goed zeer goed 
1 2  6  8  
13 goed goed 
14 
15 
8 
7 
16 graterig- goed 
iets gra­
terig 
6 
4 
goed 
goed­
zeer goed 
4 
4 
zeer goed 
zeer goed 
graterig 
goed 
zeer goed 
6 
matig 
goed 
6 
8 
iets gr.?v 
terig 
2 
4 
•\ast. stevig 
goecUnatig-
graterig 
7 
6 
matig 
matig 
iets 
puntig 
goed 
goed 
6 
iets 
graterig 
4 
9 
-graterig-
goed 
8 9 
8 
graterig gesloten 
goed- zeer goed 
matig 
8 
4 6 
goed goed 
zeer gced zeer goed 
goed iets 
puntig 
goed goed 
matig zeer gced 
4 8 
goed 
9 
6 
mo on­
goed 
6 
8 6 
8 8 
iets graterig 3os en puntig 
goed- matig-goed-
matig graterig 
6 6 
6 4 
graterig goed 
matig matig 
goed puntig 
goed goed 
graterig goed 
8 8 
mooi mooi 
8,5 
4 
8,5 
te grate-goed 
ris 
te grate-iet s grate­
rig -iets rig - te 
graterig puntig 
Toelichting 
Een laag cijfer duidt op een minder mooie onderkant van de krop; is de krop 
van onderen mooi gesloten dan is dit aangegeven met een hoog cijfer. 
-  7  -
Tat el 5 - kropgewicht uitgedrukt in kg. per 100 stuks 
Proefnr. Amora Brioso Deci-Minor Kolos Noran Portato Rapide Solito 
1 18,5 16,7 14,6 14,7 15,8 18,3 17,2 15,3 
2 10,5 11,4 10,9 12,0 11 ,0 12,9 11,6 
3 17,8 16,4 17,0 16,2 16,4 16,6 16,4 15,4 
4 18,1 17,0 16,3 14,3 16,6 15,8 15,7 13,2 
5 12,7 14,0 13,4 13,7 12,3 13,3 12,3 
6 13,0 11 ,0 10,0 11 ,4 12,9 11 ,2 11,2 10,3 
7 26,0 24,0 25,0 23,0 24,0 24,0 24,0 23,0 
8 27,0 25,0 2?,0 25,0 25,0 26,0 23,0 25,0 
9 17,0 19,0 14,0 15,0 16,0 15,0 16,5 16,0 
10 21 ,7 21,5 17,7 19,2 22,8 20,4 21 ,2 20,6 
11 2^,0 24,0 22,0 23,0 20,0 18,0 25,0 23,0 
12 19,2 17,4 17,7 18,8 16,1 17,8 19,9 17,8 
13 22,2 20,8 20,8 21 ,1 22,0 19,1 21 ,0 19,1 
H 15,7 14,8 14,6 13,7 14,9 14,0 12,2 13,8 
15 22,1 21 ,7 22,9 22,9 21 ,9 21 ,6 23,2 22,2 
16 16,3 15,3 14,6 14,0 14,5 14,6 14,0 15,4 
gem. 18,9 18,0 17,4 17,4 18,5 17,2 17,9 17,1 
Toelichting 
In iedere proef is het hoogste gemiddeld kropgewicht onderstreept, 
-  8  -
Tabel 6 - Gebruikswaarde 
Proefnr. Amora Brioso Deci-Minor Kolos ïïoran Portato Rapide Solito 
1 6 4 4 2 6 8 6 4 
2 4 9 6 9 8 9 9 
3 6 7 7 6 6 8 6 3 
4 6 6 8 4 6 6 6 2 
5 2 8 4 6 7 6 4 
6 6 6 4 6 8 8, 6 4 
7 5 6,5 1 5,5 5 6 6 6 
8 6 6,5 7 7 5,5 7 6 lil 
9 4 8 2 6 6 6 6 6 
10 6 6 4 4 6 6 6 6 
11 5 2 8,5 4 8 6 7 8,5 
12 4 4 4 4 2 4 6 4 
13 8 8 8 6 6 7 8 6 
14 6 6 •4 2 8 4 2 8 
16 4,5 7,5 5,5 5,5 3,5 6 6 3 
gem. 5,2 6,3 5,5 5,1 5,8 6,5 6,1 5,4 
Toelichting 
Een laag cijfer geeft aan dat de plaatselijke proefnemer het ras een 
geringe gebruikswaarde toekende; een hoog cijfer duidt erop dat het 
ras in de proef zeer goed heeft voldaan. 
-  9  -
6. Bespreking van, de rassen 
Kenmerken waarin de rassen (vrijwel) met hun vergelijkingsras Rapide overeen­
komen zijn in de onderstaande rassenbespreking meestal onbesproken gelaten. 
Amora - Inzendert L. de Mos, Naaldwijk. 
Dit ras was in de proeven opgenomen onder de naam Amanda. 
Gemiddeld had Amora de grootste groeisnelheid van de onderzochte rassen. Op 
veel plaatsen liet de onderkant wat te wensen over. 
Het kropgewicht lag op veel plaatsen hoog; in 8 proeven heeft Amora de zwaar­
ste krop gegeven en op 2 plaatsen samen met een ander ras. Toch is de ge­
bruikswaarde in deze teelt laag gewaardeerd. Uit de gemaakte opmerkingen 
blijkt dat Amora op vrij veel plaatsen te los is gegroeid en dat de kropvorm 
aan de bovenzijde te wensen overliet. Veel proefnemers vinden de kleur (te) 
donker. 
We zijn van mening dat Amora voor deze teelt niet kan worden aanbevolen. 
Brioso (voorheen WR1808) - Inzenders U.V. R. Zwaan, Rotterdam. 
Groeide over het algemeen wat sneller dan Portato maar op een paar plaatsen 
liet de groei te wensen over. V/as van boven goed gesloten. De krop heeft wat 
meer omvang dan die van Portato. Het kropgewicht was goed. Was van onderen 
goed gesloten. Heeft van vele proefnemers goede gebruikswaardecijfers gekrqgen. 
Onvatbaar voor de fysio's 1, 2 en 3 van 't wit (Bremia lactucae) maar vatbaar 
voor de 4e fysio van deze schimmel. 
Ons inziens een beproevenswaardig ras. 
Zal door ons ook worden beproefd in de rassenproeven-2e beoordeling in een 
geforceerde teelt. 
Deci-Minor - Inzender: ÏT.V. R. Zwaan, Rotterdam. 
Vertoonde op de meeste plaatsen een goede groei. Wat donkerder van kleur dan 
Rapide. Het kropgewicht was redelijk. De krop was op plaatsen met een wat 
welige groei (bijv. lichte en humeuze gronden) wat los en van onderen wat gra-
terig. Heeft op de zavelgronden beter voldaan dan op de zand- en veengronden. 
Over het algemeen heeft het vergelijkingsras Rapide beter voldaan behalve op 
de wat zwaardere gronden. 
-  1 0  -
Kolos - Inzenders U.V. C.W. Pannevis, Enkhuizen. 
Vertoonde een goede groei. De "bovenkant van de krop was goed van model. Op 
vrij veel plaatsen liet de onderkant wat te wensen over. Had op enkele 
plaatsen wat last van rand en was nogal 'rijp' toen er werd geoogst. Het 
gemiddeld kropgewicht was redelijk. 
Kolos is in de proeven laag gewaardeerd en heeft op slechts één plaats echt 
goed voldaan, vooral door de grote kropomvang. 
Kan o.i. in deze teelt niet worden aanbevolen. 
Noran - Inzender; N.V. R. Zwaan, Rotterdam. 
Op enkele groeikrachtige gronden was de groei goed, maar op de meeste 
plaatsen viel de groei tegen. De krop van Koran sloot aan de "bovenkant op 
vrij veel plaatsen niet of nauwelijks. De onderkant was op de meeste plaatsen 
redelijk. Het gemiddeld kropgewicht was goed. Toch heeft Noran op vrij veel 
plaatsen lage gebruikswaardecijfers gekregen. Op enkele plaatsen waar de 
omstandigheden gunstig waren voor een vlotte groei en/of andere rassen (meer) 
rand op trad werd Noran goed gewaardeerd. In 7 proeven kwam nl. in 2 à 8 
rassen rand voor; in slechts één proef was Noran ook aangetast en dan nog in 
geringe mate. 
Portato (voorheen WR1802) - Inzenders N.V. R. Zwaan, Rotterdam. 
Groeide in de meeste proeven matig snel. Is iets groener van kleur dan 
Rapide. Was van boven goed gesloten. Ook de onderkant is door verschillende 
proefnemers zeer goed "beoordeeld. Het kropgewicht viel wat tegen; de krop 
is wat kleiner dan die van Rapide. 
Onvatbaar voor de fysio's 1, 2 en 3 van 't wit (Bremia lactucae), maar vatbaar 
voor de 4e fysio van deze schimmel. 
Als geheel heeft dit ras goed voldaan zeker daar waar de groeiomstandigheden 
goed waren. Het gemiddelde gebruikswaardecijfer ligt zelfs nog iets boven 
dat van Rapide. Op groeizame gronden en daar waar de groei middels iets 
hogere temperaturen wat wordt bevorderd zeker beproevenswaardig. 
Zal door ons ook worden beproefd in de rassenproeven-2e beoordeling in een 
geforceerde teelt. 
Rapide - Inzender: N.V. R. Zwaan, Rotterdam. 
Dit vergelijkingsras heeft goed voldaan. Een uitvoerige beschrijving is te 
vinden in de Rassenlijst voor Groentegewassen. 
-  1 1  -
Solito (voorheen WR2849) - Inzender; ÏLV. R. Zwaan, Rotterdam. 
Groeide vrij goed. De krop sluit aan de "bovenkant weinig. De onderkant liet 
op enkele plaatsen wat te wensen over. Het kropgewicht viel wat tegen. 
Gemiddeld genomen heeft dit ras niet erg voldaan maar op een 5-ta.l plaatsen 
behoorde Solito bij de beste rassen. De lage gebruikswaardecijfers werden 
geargumenteerd met de matige groei, het vrij lage kropgewicht en het model 
dat verschillende proefnemers niet mooi vonden 1). 
Is onvatbaar voor de 4 thans bekende fysio's van 't wit (Bremia lactucae). 
Zal door ons nog eens worden opgenomen in de 2e beoordeling in een wat 
latere teelt. 
') Volgens de inzender is Solito bestemd voor de normale koude of vorstvrij 
gehouden teelt. 


Verslag kropslarassenproeven- 2e beoordeling onder glas in de voorjaarsstookteelt 1969 : genomen door proeftuinen, tuinbouwstudieclubs, voorlichtingsassistenten e.d

http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/461207

Verslag kropslarassenproeven- 2e beoordeling onder glas in de voorjaarsstookteelt 1969 : genomen door proeftuinen, tuinbouwstudieclubs, voorlichtingsassistenten e.d

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield