'Institut Za Migracije I Narodnosti (Institute for Migration and Ethnic Studies)'
Abstract
U napisu se preispituju mogućnosti i ograničenja teorijske recepcije i praktične primene politika multikulturnoga građanstva u današnjoj Srbiji. Različita shvatanja autora kao što su Kymlicka, Loszonc, Schoepflin, Smith, Cilevičs i Barry sučeljavaju se sa stvarnim stanjem međunacionalnih odnosa u Istočnoj Evropi i posebno Srbiji. Naglasak u analizi stavljen je na pitanje življenja paralelnih života pripadnika različitih nacionalnih zajednica, umesto njihova interkulturnog prožimanja, kao i na zagovarana rešenja u vidu samoupravnih prava za nacionalne manjine i složenog pitanja koristi i štete od eventualnog uspostavljanja manjinskih teritorijalnih autonomija. Osoben položaj nacionalnih manjina u Srbiji uveliko je određen opterećenjima njene nedavne prošlosti. Autorka poseban naglasak stavlja na ograničenja teorije elita u objašnjavanju i praktičnom regulisanju međunacionalnih odnosa i u protivstavu afirmiše zamisao multikulturnoga građanstva. Kada su u pitanju nacionalne manjine u Srbiji, zaključuje da obrazovanje na maternjem jeziku omogućuje opstanak nacionalnih manjina, a da tek raširena javna i službena upotreba manjinskih jezika u lokalnoj zajednici omogućuje istrajavanje multikulturnoga karaktera same sredine. Pripadnici nacionalnih manjina u Srbiji žive i istrajavaju u svom grupnom identitetu na znatno širem geografskom području od onog koje sačinjavaju stvarno multikulturne zajednice. Posmatrani iz perspektive koju određuje Kymlickina definicija socijetalne kulture, kao teritorijalno koncentrisane kulture okupljene oko zajedničkog jezika koji se koristi privatno i u javnom životu, značajni etnički mešoviti delovi Srbije, odnosno oni gde su manjine prisutne u velikom, ali ne i u dominantnom broju, ostaju lišeni multikulturnosti.U radu se preispituju mogućnosti i ograničenja teorijske recepcije i praktične primjene politika multikulturnoga građanstva u današnjoj Srbiji. Različita shvaćanja autora kao što su Kymlicka, Losoncz, Schoepflin, Smith, Cilevičs i Barry sučeljavaju se sa stvarnim stanjem međunacionalnih odnosa u Istočnoj Europi i posebno u Srbiji. U analizi je naglasak stavljen na pitanje življenja paralelnih života pripadnika različitih nacionalnih zajednica, umjesto njihova interkulturnog prožimanja, kao i na zagovarana rješenja u obliku samoupravnih prava za nacionalne manjine te složenog pitanja koristi i štete od eventualne uspostave manjinskih teritorijalnih autonomija. Osobiti položaj nacionalnih manjina u Srbiji uvelike je određen opterećenjima njene nedavne prošlosti. Autorica posebno naglašava ograničenja teorije elita u objašnjavanju i praktičnom reguliranju međunacionalnih odnosa te u protustavu afirmira zamisao multikulturnoga građanstva. Kada su posrijedi nacionalne manjine u Srbiji, zaključuje da obrazovanje na materinskom jeziku omogućuje opstanak nacionalnih manjina, a da tek raširena javna i službena upotreba manjinskih jezika u lokalnoj zajednici omogućuje održanje multikulturnoga karaktera same sredine. Pripadnici nacionalnih manjina u Srbiji žive u svom grupnom identitetu i održavaju ga na znatno širem geografskom području od onog koje čine stvarno multikulturne zajednice. Promatrani iz perspektive koju određuje Kymlickina definicija socijetalne kulture, kao teritorijalno koncentrirane kulture okupljene oko zajedničkog jezika koji se koristi privatno i u javnom životu, značajni etnički mješoviti dijelovi Srbije, odnosno oni gdje su manjine prisutne u velikome, ali ne i u dominantnom broju, ostaju lišeni multikulturnosti.The paper researches the possibilities and limitations of theoretical reception and practical applications of policies of multicultural citizenry in today’s Serbia. Diverse comprehensions of authors such as Kymlicka, Loszonc, Schoepflin, Smith, Cilevičs and Barry confront the real state of interethnic relations in East Europe and especially in Serbia. The analysis particularly stresses the question of the living of parallel lives by the members of different national communities instead of their intercultural permeation, as well as advocated solutions in the form of autonomous rights for national minorities and the complex question of the benefit and detriment caused by possible establishment of minority territorial autonomies. The particular position of national minorities in Serbia is largely determined by burdens of its recent past. The author particularly underlines the limitations of elites theories in explanations and practical regulations of interethnic relations, while she affirms the idea of multicultural citizenry as a counter-attitude. As for the national minorities in Serbia, she concludes that education in the mother tongue contributes to the survival of national minorities, while only the widespread and official use of minority languages in a local community enables consistency in the multicultural character of the community itself. Members of national minorities in Serbia live and persist in their group identity in a significantly wider geographical area than the one made up of real multicultural communities. Observed from the point of view determined by Kymlicka’s definition of societal culture as a territorially oriented culture concentrated around common language used privately and publicly, significant ethnically-mixed parts of Serbia i.e. those parts where minorities exist in a considerable, but not dominant number, remain deprived of multiculturality
