VLATKO DOLEČEK

Hrčak - Portal of scientific journals of Croatia

U SPOMEN Profesoru inž. BOZI BENDELJI (1913—1981) Iznenadna i neumitna smrt otrgla je iz naših redova profesora Bozu Bendelju i duboko nas sve potresla. Njegov dinamičan život, bogat velikim ljudskim stvaralaštvom u naučno-pedagoškom i društveno-političkom radu, ostavio je neizbrisiv trag ne samo na našem Fakultetu i našem Univerzitetu, nego i šire. Profesor Bendelja je do posljednjeg dana svoga života bio veoma aktivan sudionik svih bitnih događaja na Fakultetu, pa i onda kada ga je opaka bolest prisilila da legne u krevet, nalazio je snage i vremena da po­razgovara o svim događajima vezanim za Fakultet i Univerzitet. Životni put profesora Bendelje na najbolji način govori koliko je on kao ličnost bio snažan i istovremeno uporan borac za sve ono što je pro­gresivno, za sve ono što ljudima obezbjeđuje sreću i bolju i ljepšu buduć­nost. Rođen je 17. novembra 1913. godine u Senju. Rastao je u radničkoj porodici. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Senju, a 1933. godine upi­sao je studij tehnike na Tehničkom fakultetu Beogradskog univerziteta, gdje je, 1938. godine i diplomirao. 519 Od novembra 1938. do augusta 1939. godine služi kadrovski rok u Đač­koj bateriji protivavionskog diviziona u Beogradu. Oktobra mjeseca 1939. godine, pa do početka rata, nalazi se u Tehnič­kom parku vazduhoplovne baze u Raj lovcu, na mjestu vazduhoplovnog inže­njera. Početkom rata prelazi na rad u Glavnu željezničku radionicu u Sara­jevu — sadašnju radnu organizaciju »Vaso Miskin — Crni«, gdje ostaje sve do februara 1948. godine. Za vrijeme rada u Glavnoj željezničkoj radio­nici, bio je na mjestu šefa vagonskog odjeljenja, glavnog inženjera za pla­niranje i glavnog projektanta. Odlukom Vlade Narodne Federativne Republike Jugoslavije početkom februara 1949. godine premješten je u Direkciju vojne industrije i dodij-ljen na rad u preduzeće »Krušik« u Valjevo, u svojstvu glavnog tehnologa preduzeća. Na ovoj dužnosti ostao je do februara 1954. godine, kada je premješten u preduzeće u izgradnji »Marko Orešković« — Lički Osik, gdje ostaje do kraja decembra 1955. godine. Početkom januara 1956. godine iza­bran je za tehničkog direktora u livnici i tvornici mašina »Jelšingrad« u Banja Luci. Decembra mjeseca 1957. godine imenovan je za generalnog direktora fabrike vagona u Kraljevu i na ovoj dužnosti ostaje do oktobra 1960. go­dine. Juna mjeseca 1960. godine savjet Tehničkog fakulteta u Sarajevu bira inženjera Bendelju za vanrednog profesora na predmetu »Obrada rezanjem i alatne mašine«, a 1963. godine postaje redovni profesor Mašinskog fakul­teta u Sarajevu. Dugogodišnji rad u neposrednoj proizvodnji i lični afiniteti orijentisali su profesora Bendelju na područje metaloprerađivačke tehnologije. Konti­nuirani i studiozni rad na tom području formirao ga je kao vrsnog struč­njaka i naučnog radnika koji je u svim sredinama gdje je radio mnogo doprinio na afirmaciji metaloprerađivačke tehnologije kao naučne discipline. Činio je to kroz pisane redove, kao pedagog obučavajući i pravilno orijen-tišući mlađe kadrove školovane na mašinskim fakultetima u Sarajevu, Mo­staru i Banja Luci, te vlastitim ličnim angažovanjem u industriji. Profesor Bozo Bendelja. je jedan od osnivača Zavoda za alatne mašine, alate i mjernu tehniku Mašinskog fakulteta u Sarajevu, čiji je bio dugogo­dišnji direktor. Publikovao je veći broj naučnih i stručnih radova iz oblasti metaloprerađivačke tehnologije, a povrh toga i sedam knjiga namijenjenih inženjerima i tehničarima, đacima srednje-tehničkih i vojno-stručnih škola, te studentima mašinstva. Knjige i radovi profesora Bendelje odnose se na područje koje je kod nas još uvijek nedovoljno razvijeno, gdje je literatura dosta skromna, pa je njegov prilog to značajniji. Tako njegova knjiga »Auto­matizacija proizvodnje« predstavlja prvi veći rad o ovoj problematici kod nas. Profesor Bozo Bendelja odražvao je stalne kontakte sa proizvodnjom i nakon dolaska na Fakultet. Tako je, između ostalog, bio rukovodilac pro­jekta fabrike radijatora »Unioninvesta«, konsultatnt pri projektovanju UNIS--ove fabrike zupčanika, recenzent projekata za kovačnicu »Bratstvo« Puca-revo, UNIS-ovih fabrika bicikla, alatnih mašina i opruga i drugo. 520 Pedagoškim radom profesor Bendelja bavio se više od 35 godina. Uz redovne dužnosti u preduzeću od 1941. do 1949. godine djeluje kao nastav­nik predmeta »Alatne mašine« na Industrijskoj školi »Vaso Miskin — Crni« i Srednjotehničkoj školi u Sarajevu. U Valjevu djeluje kao nastavnik, a jedno vrijeme i direktor Radničkog tehnikuma poduzeća »Krušik«. U Banja Luci, kroz dvije školske godine predaje predmet »Alatne mašine« na Srednjo--tehničkoj školi. Svojim dolaskom na Fakultet profesor Bendelja se još više posvetio istraživačkom i pedagoškom radu. Predmet za koji je izabran ne shvata statički, već ga tretira kao ishodište jednog širokog područja metaloprera-đivačke tehnologije, pa je kao rezultat takvog njegovog shvatanja razvijeno nekoliko novih predmeta, kao što su Automatizacija proizvodnje, Proizvodna mjerna tehnika i Obrada rezanjem. Dao je veliki doprinos i formiranju lika proizvodnog inženjera školova­nog na našem Fakultetu. Znao je da zainteresuje studente za problematiku područja sa kojom se bavio, pa o tome na slikovit način govori i činjenica da je profesor Bendelja vodio i preko 500 studenata pri izradi njihovih di­plomskih radova. Među studentima bio je veoma poštovan i omiljen profe­sor. U proteklih 40 godina naše revolucije i socijalističke izgradnje profesor Bendelja uz veliko stručno i naučno-pedagoško stvaralaštvo ulaže sve svoje i stručne i političke sposobnosti u temelje našeg razvoja i našeg zajedništva. On je neprekidno angažovan i aktivan društveno-politički radnik. Još kao učenik viših razreda gimnazije, istakao se svojom revolucionarnošću pa je kao takav bio jedan od osnivača »Udruženja jugoslavenskih srednjoškolaca — Silvije Strahimir Kranjčević« pri Gimnaziji u Senju. Ovo udruženje je zbog propagiranja ideja oktobarske revolucije bilo kasnije zabranjeno od tadašnjih vlasti. Kao student vrlo brzo se uključio u napredni pokret na Beogradskom univerzitetu. Posebno aktivno djelovao je u studentskom domu, gdje je bio i pred­sjednik više studentskih udruženja. Zbog svoje aktivnosti kao student, više puta je hapšen i zatvaran. Za vrijeme rata aktivno je pomagao Narodnooslobodilački pokret. Po oslobođenju aktivno se uključuje u rad kulturno-umjetničkog društva željezničara »Vaso Miskin — Crni« u Sarajevu, kao jedan od osnivača ovog društva, a kasnije i njegov predsjednik. Kao istaknuti društveno-politički radnik i vrstan inženjer 1952. godine postao je član Saveza komunista Jugo­slavije. Za vrijeme boravka u Ličkom Osiku bio je član Skupštine kotara Gos­pić i predsjednik Komisije za privredu Skupštine općine, a u Kraljevu je bio član Vijeća proizvođača Skupštine sreza Kraljevo. U fabrici »Jelšingrad« u Banja Luci i fabrici vagona u Kraljevu bio je član fabričkog komiteta Sa­veza komunista. Za cijelo vrijeme rada na Mašinskom fakultetu u Sarajevu bio je veoma aktivan u društvenom životu Fakulteta. Tako je u više navrata bio član Fa­kultetskog komiteta i član Predsjedništva Akcione konferencije SK Fakul­teta. 521 Biran je za člana Gradske konferencije Saveza komunista i člana Kon­ferencije Socijalističkog saveza radnog naroda SR BiH. U periodu od 1965. do 1969. godine, kroz dva izborna mandata, vršio je dužnost dekana Mašinskog fakulteta u Sarajevu, a kasnije je ponovo biran za dekana. Od 1969. do 1972. godine vršio je dužnost prorektora Sarajevskog univerziteta, a u periodu od 1972. do 1974. bio je predsjednik Savjeta Uni­verziteta u Sarajevu. Za svoj dugogodišnji predani i stvaralački rad profesor Bozo Bendelja dobio je više društveno-političkih priznanja, odlikovanja i nagrada. Pored ostalih: Orden rada sa srebrnim vijencem, Orden rada sa zlatnim vijencem, Orden rada sa crvenom zastavom, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvi­jezdom, Srebrnu plaketu »Boris Kidrič«, Plaketu grada Sarajeva, Plaketu Univerziteta u Sarajevu, Mostaru i Banja Luci, te 27-julsku nagradu Bosne i Hercegovine. Kako se iz ovog kratkog i dosta šturog presjeka života i rada profesora Bendelje vidi, lako se dä zaključiti da je on bio istinski zaljubljenik svoga poziva, ali i pored sveukupne svoje aktivnosti, uvijek je nalazio vremena za ljudsku riječ i savjet mlađima i neiskusnijim. Uza sve to bio je nježan suprug i plemenit otac. U ovim trenucima koji djeluju tako nestvarno, mi se, evo, opraštamo od dragog nam profesora Bendelje. Teško i surovo djeluje saznanje da ga više nećemo vidjeti među nama, da ćemo ostati bez tako iskrene i vrijedne podrške kakvu smo od njega imali u svemu što smo činili i što činimo. Smrću Bože Bendelje dana 13. listopada 1981. izgubili smo jednog dra­gog čovjeka i druga, istaknutog naučnika, stručnjaka i pedagoga, čovjeka široke kulture, ogromne volje i upornosti, erudite i čovjeka snažnog epskog talenta sa smislom za zanimljivo anegdotsko kazivanje, ostali smo nenado­knadivo osiromašeni svi mi u svakodnevnoj našoj ljudskoj potrebi za susre­tom sa našim dragim drugom i profesorom Bozom Bendeljom. Za sve što nam je ostavio, a ostavio je mnogo, za sve prijatne časove koje smo s njim proveli, neka mu je vječna Hvala i slava! Dr Vlatko Doleček 522 

U SPOMEN Profesoru inž. BOŽI BENDELJI (1913—1981)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Hrčak - Portal of scientific journals of Croatia