مقدمه: در گزارش سازمان بهداشت جهانی، تعداد افراد دارای انواع ناتوانی در جهان که بزرگترین اقلیت غیر نژادی به شمار میروند، بیش از یک میلیارد نفر برآورد شده است که 20 درصد از آنها را فقیرترین افراد جهان تشکیل میدهند. پژوهش حاضر با هدف مرور و مقایسه کارکرد کشورهای مورد مطالعه در چگونگی اجرا و پیشبرد پیمان قانون حقوق افراد با ناتوانی (سازمان ملل متحد) انجام شد.
مواد و روشها: کشورهای مورد پژوهش شامل آمریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه، ایران و برخی کشورهای در حال توسعه بود. جمعآوری اطلاعات مورد نیاز درباره این کشورها با جستجوی گسترده در پایگاههای علمی معتبر داخلی و جهانی انجام گرفت.
یافتهها: یافتههای پژوهش در بخشهایی شامل توصیف برخی ویژگیهای افراد با ناتوانی در کشورهای مورد مطالعه و بررسی وضعیت حقوق افراد با انواع ناتوانی در زمینههای آموزش و پرورش، به کارگماری، دسترسیپذیری به خدمات و مناسبسازی فضای زندگی اجتماعی- شهری ارایه شده است. کارکرد کشورهای مورد مطالعه در اجرای این قانون، نشان دهنده شکاف زیادی بین آنها بود و هر یک از این کشورها با چالشهای ویژهای در پیشبرد آن روبهرو هستند.
نتیجهگیری: دستیابی به اهداف قانون حقوق افراد با انواع ناتوانی، نه تنها نیازمند تصویب و اجرای قوانین و اصلاح ساختارها است، بلکه در گرو تغییر در نگرشهای اجتماعی و فرهنگی برای پذیرش و احترام به کرامت انسانی این افراد نیز میباشد تا همراه با بسترسازیهای محیطی، مناسبسازی برنامههای آموزشی- حرفهای و مدیریت بودجه و امکانات، مؤثر واقع شود