Goed verpleegkundig onderwijs: het zorgethisch perspectief. Een zorgethisch onderzoek naar de relationele afstemmingspraktijk in het hoger verpleegkundig onderwijs.

Abstract

‘Goed verpleegkundig onderwijs: het zorgethisch perspectief’: Een zorgethisch onderzoek naar de relationele afstemmingspraktijk in het hoger verpleegkundig onderwijs Aanleiding: er zijn aanwijzingen dat er niet goed ‘gezorgd’ wordt in de praktijk van het hoger onderwijs. Dit gaat ten koste van het socialiseringsproces, het plezier in leren en de leeruitkomsten van studenten. Er is weinig zorgethisch onderzoek gedaan naar de afstemmingspraktijk van docenten en studenten in het hoger verpleegkundig onderwijs. Doel: inzicht geven in de ervaringen van docenten en studenten betreffende de relationele afstemmingspraktijk en beschrijven hoe dit bijdraagt aan goed onderwijs vanuit een zorgethisch perspectief. De gepresenteerde inzichten kunnen zowel het wetenschappelijke discours als de onderwijspraktijk verrijken. Theoretisch kader: dit onderzoek is uitgevoerd in het kennisgebied van de zorgethiek. Het concept ‘relationele afstemmingspraktijk’ vormt het conceptuele kader van dit onderzoek. Onderzoeksmethode: dit onderzoek is een zorgethisch onderzoek dat gebruik maakt van de hermeneutisch-fenomenologische methode. In dit onderzoek zijn geleefde ervaringen van docenten en vierdejaars studenten op de Hogeschool Utrecht betrokken. Voor de dataverzameling is gebruik gemaakt van focusgroep interviews en een observatie. Onderzoekscontext: dit onderzoek is geschreven in het kader van de afronding van de master Zorgethiek en beleid. Ethische overwegingen: dit onderzoek is uitgevoerd met toestemming van het management en de directie van het Instituut verpleegkundige studies van de Hogeschool Utrecht. Anonimiteit van de deelnemers is gegarandeerd. Bevindingen: verschillende ervaringen van docenten en studenten kenmerken de afstemmingspraktijk. Deze ervaringen zijn ambivalent, meervoudig en verschillen per persoon en moment. De afstemming vindt bewust en onbewust plaats. Er zijn vier thema’s gevonden die de ervaren afstemmingspraktijk kenmerken: 1) (geen) aandacht voor de unieke student, 2) een gerichtheid op doelen, 3) (on)gelijkwaardige relatie met de docent, 4) jezelf (niet) laten zien. De ervaren thema’s kunnen zowel bevorderlijk als belemmerend zijn voor de afstemming. Discussie en conclusie: Verschillende zorgethische inzichten en reflectie op de ervaringen van docenten en studenten kunnen de onderwijspraktijk verrijken. Zorgethiek heeft een ander perspectief op goed onderwijs dan de ambivalente ervaringen die zichtbaar worden uit de bevindingen. Door een onderwijspraktijk te zien als relationele afstemmingspraktijk krijgen studenten en docenten de mogelijkheid om te reflecteren op empathie, (on)gelijkheid, macht, doelen, verantwoordelijkheden en de docent-studentrelatie. Dit zorgt voor meer betrokkenheid, een hoger leerrendement en toekomend verpleegkundigen die nog beter voorbereid zijn om een (zorg)relatie aan te gaan in de beroepspraktijk