Living in the distant geographies, Oghuz Turks and Uyghurs are two
different Turkish societies. Living in distant places geographically, these two
Turkish societies have many shared elements such as language, religion, and
culture. Turkey’s Turkish belonging to Oghuz group of Turkish and Uyghur Turkish
belonging to Qarluk group show similarities impressively in terms of carrying
shared cultural values. Both societies have many shared values such as birth, death,
wedding, eating and drinking,crafts,family relationships and beliefs. In these shared
cultural values, there are also Uyghur meshreps and Sandıklı friend (yâren)
meetings.
Friend (yâren) tradition carried out in Sandıklı district of Afyonkarahisar
has several characteristics in common with the meshreps. Educating the youth and
training them as well-behaved and moral individuals are among the important
principles of friend (yâren) culture. In the friend (yâren) meetings, games similar to
the ones in the Uyghur meshreps are also played. Mimicries, tongue twisters and
punishments having a purpose of entertainment are the common aspects between
these two cultures. When the Uyghur meshreps and friend (yâren) tradition are
compared, it is seen that they are cultural elements maintaining the order in society,
continuation of folk-literature and social solidarityTürkiye (Oğuz) Türkleri ve Uygurlar birbirlerinden çok uzak coğrafyalarda
yaşayan iki farklı Türk toplumudur. Coğrafya olarak birbirine uzak yerlerde
yaşayan bu iki Türk toplumu dil, din, kültür olarak pek çok ortak ögeye sahiptir.
Türkçenin Oğuz grubuna ait Türkiye Türkçesi ile Karluk grubuna ait Uygur
Türkçesi ortak kültürel değerleri taşıma konusunda şaşırtıcı derecede benzerlik
gösterirler. Her iki toplum doğum, ölüm, düğün, yeme içme, el sanatları, aile
ilişkileri, itikatlar gibi pek çok konuda ortak değerlere sahiptir. Ortak kültürel
değerler arasında Uygur meşrepleri ile Sandıklı Yâren meclisleri de yer almaktadır.
Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesinde sürdürülen yâren geleneği meşreplerle
pek çok yönden ortak özellikler taşımaktadır. Toplumda gençleri eğitmek, onların
edepli ve ahlaklı bireyler olarak yetiştirmek yâren kültürünün önemli
prensiplerindendir. Yâren meclislerinde de Uygur meşreplerine benzer oyunlar
oynanmaktadır. Taklitler, tekerlemeler, eğlence amaçlı cezalar iki kültür arasındaki
ortak yönlerdir.
Uygur meşrepleriyle yâren geleneği karşılaştırıldığında toplumda düzeni
sağlayan, halk edebiyatının devamını ve sosyal dayanışmayı sağlayan kültürel
ögeler oldukları görülecektir
