SintLucas op maat: Een vakcollege voor mbo op weg naar competentiegericht onderwijs

Abstract

Managementsamenvatting SintLucas is een vakcollege voor creatief-technische en ondernemende opleidingen op mbo-4 niveau. Tegen de achtergrond van de ontwikkelingen in het mbo naar competentiegericht onderwijs (CGO) heeft SintLucas besloten zijn onderwijs op een andere leest te schoeien: van een traditioneel vak- en docentgericht curriculum naar meer maatwerk voor de student. Dit onderzoek probeert, een aantal jaren na het geleidelijk invoeren van deze vernieuwing, vast te stellen in hoeverre SintLucas erin geslaagd is de uitgangspunten die daarbij gegolden hebben in praktijk te brengen. Daartoe zijn via documentanalyse eerst die uitgangspunten gereconstrueerd, en vervolgens na consultatie van interne onderwijsondersteuners geherformuleerd in 14 streefdoelen met betrekking tot het onderwijs, de examinering en de docenten. Daarna is, via enkele interviews met teamcoördinatoren en een schriftelijke peiling onder docenten, per streefdoel nagegaan in hoeverre de beoogde veranderingen in het onderwijs hebben plaatsgevonden, op welke punten dat niet of minder het geval is geweest, en welke belemmeringen daarbij een rol hebben gespeeld. Tot slot is via een schriftelijke vragenlijst voor studenten hun attitude ten opzichte van het onderwijs, hun motivatie en gepercipieerde leerwinst gepeild. De resultaten wijzen uit, dat SintLucas een school ‘’onderweg” is. De belangrijkste verworvenheid van het onderwijs is het integraal werken met samenhangende beroepsgerichte opdrachten, die voor studenten de paraplu voor al hun leeractiviteiten moeten vormen. Het blijkt echter nog lastig te zijn om alle streefdoelen, die moeten leiden tot meer maatwerk voor de student daaromheen te vorm te geven. Dat betreft vooral het aansluiten bij de talenten, leer- en ontwikkelingsvragen van studenten en het verder opschuiven in de richting van meer zelfsturing door studenten. In de toetsing en examinering zijn vorderingen gemaakt: er wordt gewerkt met meesterproeven en er is een begin gemaakt met examinering onder medeverantwoordelijkheid van bedrijven. Maar de wens om de toetsing in zijn geheel, ook gaandeweg het opleidingstraject, meer af te stemmen op de individuele student is nog niet gerealiseerd. De gewenste verschuiving van een sanctionerende naar een monitorende functie van de toetsen komt niet echt uit de verf. Een aantal instrumenten die daarvoor nodig zijn ontbreekt nog. De diverse rollen die docenten in het nieuwe onderwijsconcept zouden moeten vervullen, zijn voor een groot deel nog in ontwikkeling. Docenten hebben behoefte aan meer kennis, begeleiding en zeggenschap in de organisatie, maar zien aan de andere kant de ontwikkelingen in het onderwijs van SintLucas met vertrouwen tegemoet. Studenten staan in het algemeen positief ten opzichte van de streefdoelen van voor het onderwijs en zijn overwegend tevreden over de manier waarop die vorm krijgen. Hun motivatie en gepercipieerde leerwinst zijn over het algemeen goed, hoewel die op bepaalde punten nog wel verbeterd kan worden. De resultaten geven aanleiding tot een aantal aanbevelingen voor SintLucas, die zich concentreren op het sturen en faciliteren van de vernieuwing en op meer communicatie in de organisatie.