Van Der Heyde, R.

Open Marine Archive

Wendy VAN WANTEN (= Iris Van den Kerckhove) 
1 ° Is het over ?, gezongen en instrumentale versie. 
Wendy Van Wanten, zang met begeleiding. 
CNR 145981.7; 1 single. 
2 ° Verliefd : Bij jou zijn; Verliefd; Iemand; Verliefd verloren; 
Dans; Tranen; Doe je mee; Ik wil je niet, ik wil je wel; Waarom; 
Ik voel; Kom terug; Is het over; Kijk eens diep in mijn ogen. 
Wendy Van Wanten, zang met begeleiding. 
CNR 656768-2; 1 single (uitgave 1991). 
VAYA CON DIOS  
2 ° Vaya con Dios met o.a. Just a friend of mine met Willy Willy, 
gitaar. 
Ariola 259400; 1CD (uitgave 1988). 
DE FIGURATIEVE UITBEELDING OP HET OUDE STADSZEGEL VAN OOSTENDE 
door Roger VAN DER HEYDE 
Het oudste stadszegel, dat aan Oostende werd toegekend bij haar 
verheffing tot stad a ° 1267, is niet gekend. Men weet alleen dat het 
bestaan heeft tot 1302, omdat het toen is gebroken geweest, 
vermoedelijk op bevel van de Franse overheid (die het graafschap 
kwam overmeesteren), daar op 10 december 1303, Filips, zoon van 
Gewijde van Dampierre, aan de stad toelating gaf een nieuw zegel en 
tegenzegel te laten maken. 
Nu mag men toch even veronderstellen dat het tweede zegel, vanaf 
1303/1304 in gebruik, een getrouwe weergave van het oudste zegel zal 
zijn geweest; m.a.w. Filips zal wel het "statu quo ante" hebben 
gehandhaafd, en dus de stad in haar rechten hebben hersteld. Had hij 
een totaal nieuw zegel en tegenzegel toegekend, dan zou hij meteen 
de vernietiging van het oorspronkelijk zegel en tegenzegel hebben 
gedoogd en daarmee de eer van de stad hebben gekrenkt. 
Van het tweede zegel en tegenzegel zijn de afbeeldingen gekend (1) 
en ook de beschrijving (2). Deze beschrijving luidt letterlijk : 
"sceau rond de 68 mm, Saint Pierre debout, nimbé, tenant ses clefs 
de la main droite, et une petite église de la gauche (d'un dessin 
singulier)". Légende : S'(igillum) SCABINORUM DE OESTENDE TESTREP. 
Contre-sceau : un bras mouvant à dextre, tenant deux clefs adossées. 
Légende : + CONT(RA)S'(igillum)SCABINORU(M) DE OESTE(N)DE TESTEREP. 
Onze vertaling : "Rond zegel van 68 mm. Sint Pieter rechtstaande, 
met een nimbus, met zijn sleutels in de rechterhand, en in de 
linkerhand een kleine kerk (zonderling getekend)". Legende : 
Sigillum enz.... 
Tegenzegel : "een bewegende arm naar rechts, met in de hand twee 
sleutels naar buiten gekeerd". Legende : Contrasigillum enz.... 
In "Ostendiana 1972" (Lustrumboek van de Vlaamse Vereniging voor 
Familiekunde, afdeling Oostende-Kuststreek) verscheen pp. 7 á 12 
het artikel "Het Stadswapen van Oostende" van Dr. E. WARLOP 
(Rijksarchivaris te Kortrijk en ook nog voorzitter van de Commissie 
92 : 235 
voor Heraldiek); daarin reproduceert hij ook, onder meer, de 
afbeeldingen van de voormelde stadszegel en geeft hij ook hun 
beschrijving. In de eerste paragraaf schrijft hij : "Tot in de 16de 
eeuw gebruikte de Oostendse magistraat een zegel waarop Sint Pieter 
afgebeeld staat. In de rechterhand droeg de heilige twee sleutels en 
op de linkerhand een maquette van een kleine kerk. Het tegenzegel 
vertoonde een rechterarm waarvan de hand ook twee sleutels 
vasthield". 
De heer DOUET d'ARCQ 
	
ziet in dit stadszegel Sint Pieter met een 
nimbus om het hoofd, en in de linkerhand een kleine 	 kerk, 
zonderling getekend. 
De heer de GHELLYNCK-VAERNEWYCK reproduceert die tekst zonder meer. 
De heer WARLOP ziet in dit stadszegel ook een Sint Pieter, met op 
de linkerhand een maquette van een kleine kerk. 
Deze drie eminente schrijvers, heraldisten, kunnen wij moeilijk 
volgen; alles aandachtig bekeken en scherpzinnig beschouwd, wij zien 
in dit stadszegel het volgende : 
1. De 	 uitgebeelde persoon heeft een typisch vrouwelijke houding : 
het linkerbeen en -voet steunen bijna niet op de grond, maar zijn 
lichtjes naar buiten gekeerd; dit is dus een excentrische houding. 
2. De 	 ring rond het hoofd is geen nimbus, maar wel de boord van de 
mantelkap. 
3. Er zit een dikke sierspeld (typisch vrouwelijk siersel) als haak 
of sluitstuk vooraan op de mantel. 	 (Op het zegel van 1335, 
afbeelding I, is het sluitstuk uitgesleten; op het zegel van 1504, 
afbeelding II, is het sluitstuk duidelijk zichtbaar). 
4. De heel 
	 goed zichtbare voeten met het lichte schoeisel blijken 
stellig verfijnde damesvoeten te zijn. 
5. Was de uitgebeelde persoon Sint Pieter geweest, dan zou hij een 
stevige baard hebben gedragen, waarmee Sint Pieter steeds wordt 
afgebeeld, en zou hij als heilige een aureool hebben gekregen, 
t.t.z. een ellipsvormige schijf, nagenoeg horizontaal boven het 
hoofd getekend, en niet een cirkel rond het hoofd, en zou hij toch 
steviger voeten zijn toebedeeld geweest, die beiden op de grond 
hadden gestaan. 
Het komt ons voor dat hier een vrouw is uitgebeeld; het lijkt 
uitgesloten dat het een man is. 
Wie kan wel die vrouw zijn die een gebouw en twee grote sleutels 
(als van een stadspoort) aanbiedt ? 
Die vrouw is niemand anders dan Margareta van Constantinopel, gravin 
van Vlaanderen, die aan Oostende de titel van stad heeft verleend a ° 
1267. Zij draagt op de schouders haar kapmantel met sluitstuk; op 
het hoofd draagt zij de kap van haar mantel. De zonderling getekende 
(en of !) "kleine kerk" op de linkerhand is het hallegebouw, dat de 
recent gepromoveerde stad mag bouwen. In de rechterhand draagt zij 
twee sleutels, symbolen van de poorten te land en ter zee (reeds 
vanaf de 8ste eeuw had het Oostende-op-Testerep een inham of 
schuilhaven, t.t.z. een uitweg naar zee, nl. de Testerepvliet). 
92 : 236 
Graag toegegeven dat de drie voormelde historici als uitstekende 
heraldisten met faam bekend zijn, waarbij onze elementaire kennis 
van de heraldiek niet kan opwegen tegen hun wetenschappelijke 
kennis; maar als het er op aankomt een vrouw van een man te 
onderscheiden, dan zijn de lezers en wij toch even zeer bevoegd als 
zij. 
Indien men, 
	 niettegenstaande vorengaande betoog, toch blijft 
aannemen dat dit wapenzegel van Oostende Sint Pieter voorstelt, hoe 
kan men dan staande houden dat het Sint Pieter is, die de sleutels 
(zinnebeeld van de zelfstandigheid) aan de stad overhandigt, en die 
een kerk aan de nieuwe stedelingen aanbiedt, vermits Oostende toen 
al lang een kerk bezat ? 
ADDENDUM 
1. In "De havens aan de kust en aan het Zwin" (doorheen oude plannen 
en 	 luchtfoto's) 	 van René 	 LAURENT, 	 assistent, 	 Algemeen 
Rijksarchief Brussel 1986, staat er op blz. 43 een 	 heel 
duidelijk stadszegel van Oostende a' 1309. 
Het is een afgietsel van het A.R. Brussel naar de afdruk nr. 
10731 van de Archives Nationales te Parijs, verzameling DOUET 
d'ARC, oorkondenschat J 552 nr. 30, akte van 2 juli 1309. 
Het is ongetwijfeld de mooiste reproductie van alle de voornoemde 
reproducties, met zelfde legende als voren. De uitleg van de heer 
LAURENT luidt : "Sint Petrus, staande, gemijterd, met zijn 
sleutels in de rechter- en een kerk in de linkerhand". 
Hier moet ook opgemerkt worden dat het heel kennelijk een vrouw 
is : én haar excentrische houding én haar duidelijk zichtbaar 
zacht vrouwegelaat (zachte ronde kind, geen baard) én het lichte 
langwerpig schoeisel, laten toe dit te besluiten; 
Er is niet het minst een mijter, noch deel van een mijter te 
bespeuren, wel de kap van een mantel; ook het gebouw op de 
linkerhand is duidelijk getekend; het is geenszins een kerk, want 
er staat geen toren bij. Op elk uiteinde van de nok van het dak 
staat er een mast en een wimpel, doch geenszins een kruis. 
2. In "Vijf glanspunten uit de geschiedenis van Oostende" van Ary 
SLEEKS, staan er eveneens foto's afgebeeld tussen de blz; 18 en 
19 : - het schepenzegel en tegenzegel a' 1335 
(Chambre des comtes de Flandre n' 19255 en 19256) 
- het schepenzegel a' 1504 
(Chambre des comptes n' 6468) 
Daarover maken we dezelfde beschouwingen en trekken we dezelfde 
besluiten als voren. 
3. Het is ongetwijfeld dhr. DOUET d'ARCQ die de originele verkeerde 
interpretatie heeft verwekt; uit de legende van het stadszegel 
heeft hij gemeend het woord "TESTREP" te mogen interpreteren als 
iets in de zin van "teste Petro", waarin de naam van de 
beschermheilige van Oostende zou voorkomen; daaruit heeft hij 
besloten dat de uitgebeelde persoon op het zegel de H. Petrus is, 
met sleutels in de ene hand en een kerk in de andere hand; 
nochtans heeft hij zijn verwondering uitgedrukt nopens de kerk : 
92 : 237 
"zonderling getekend" voegde hij er aan toe. 
Jammer genoeg hebben zijn eminente opvolgers sigilisten die 
bewering overgenomen. Errare humanum, perseverare 	  
(1) Deze 	 afbeeldingen 	 zijn 	 gereproduceerd 	 in Vicomte 	 DE 
GHELLINCK-VAERNEWYCK : Sceaux et Armoiries des Villes, Communes, 
Echevinages, Chátellenies, Métiers et Seigneuries de la Flandre 
ancienne et moderne (1935) pp. 288-289. 
(2) Beschrijving in : Idem p. 283, die de beschrijving weergeeft van 
DOUET d'ARCQ : Collection de sceaux n ° 10731. 
SCHEPENZEGEL VAN OOSTENDE - OP - TESTEREP 
BESCHRIJVING : Rond zegel van 68 mm. 
Margaretha van Constantinopel, graven van Vlaanderen 
en Henegouwen, staande, met twee sleutels in de 
rechterhand, en op de linkerhand een hallegebouw van 
twee masten met wimpels voorzien. 
LEGENDE : S(igillum) Scabinorum de Oestende Testrep. 
OOSTENDE TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG  
In verband met bovengenoemde bijdrage van dhr. A. VAN GEETERUYEN, 
verschenen in "De Plate" nr. 9 Sept 1992, zou ik graag enkele 
opmerkingen kenbaar maken. 
92 : 238 


De figuratieve uitbeelding op het oude stadszegel van Oostende

http://www.vliz.be/imisdocs/publications/315429.pdf

De figuratieve uitbeelding op het oude stadszegel van Oostende

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive