Gansemans, J.

Open Marine Archive

21NATUUR.BLAD     maart | april | mei 2018 maart | april | mei 2018    NATUUR.BLAD 20   m art | april | mei 2018
Beleid Beleid
S
tel je voor. Vanuit de haven 
van Oostende vertrekt een 
elektrische robotgestuurde 
onderzeeboot met toeristen 
aan boord. De tocht vaart 
langs de windmolenparken voor de kust, 
waar echte Belgische mosselen worden 
gekweekt aan lange lijnen. Even verder 
zien de passagiers een dicht woud van 
wuivende poliepen, kleurrijke koralen, 
sponzen en zeeanemonen. Een veld met 
platte oesters, groeiend tussen grote 
keien, strekt zich kilometers ver uit in 
het water. Duizenden vissen zetten hun 
eitjes af in het onderwaterwoud.
Voor de ogen van de toeristen trekt een 
reusachtige school haringen voorbij, 
terwijl af en toe grote roofvissen - kabel-
jauw, haaien, roggen – langzaam 
langszwemmen. De boot vaart verder, 
rakelings langs een hoge zandbank van 
wel 20 meter hoog. In het ondiep water 
verderop zijn de riffen van schelpkoker-
wormen zichtbaar. Die kolonies vormen 
onze eigen variant van het Grote 
Barrièrerif in Australië. Plots duiken 
bruinvissen voor de boot op. Ze komen 
een paar keer boven water, draaien zich 
om, en zwemmen weg. 
Toegegeven, het lijkt een verre toekomst-
droom. Toch het stuk over de toeristen 
in de robotgestuurde onderzeeboot. 
Want de beschrijving van de natuur 
onder water is niet zo ver gezocht. 
Iets meer dan honderd jaar geleden zag 
het Belgische stuk van de Noordzee er 
helemaal zo uit. Het was ronduit 
spectaculair, zo blijkt uit wetenschappe-
lijke beschrijvingen. Een echte jungle 
onder water. Bruisend van leven. En een 
bron van inkomsten voor de Belgische 
vissers. Het heeft maar enkele generaties 
geduurd om het helemaal weg te vagen. 
Overbevissing en zandwinning hebben 
dat rijke onderwaterlandschap verwoest. 
De oesters en de koralen zijn bijna 
volledig verdwenen. Leeggevist, en 
omgeploegd door sleepnetten op de 
bodem van de zee. Het water is extra 
troebel door de zandwinning. Kleine 
plastic deeltjes hebben zich overal 
verspreid, tot in de ingewanden van 
Een echte jungle onder 
water. Bruisend van 
leven. En een bron van 
inkomsten voor de 
Belgische vissers.  
Het heeft maar enkele 
generaties geduurd  
om het helemaal weg  
te vagen.
Het is druk in ons deel van de Noordzee. Containerschepen, bevissing, zandwinning,  
en windmolens verdringen de natuur. Maar het nieuw marien plan van staatssecretaris  
Philippe De Backer biedt hoop. Wie weet groeien er binnenkort weer koralen en oester- 
banken op de bodem van de zee.
Tekst: Joris Gansemans
Oesterbanken en koralen 
kunnen terugkeren in de 
Noordzee
te
ke
ni
ng
 ©
 K
or
ne
el
 D
et
ai
lle
ur
22 NATUUR.BLAD     maart | april | mei 2018 
Beleid
vogels, vissen en schelpdieren. Rivieren 
brengen jaarlijks grote hoeveelheden 
slib, mest en andere vervuiling naar zee. 
Toch is nog niet alles verloren. Waar de 
bodem bezaaid is met grind, steentjes en 
schelpen vinden dieren als wulken en 
inktvissen nu nog een broedkamer voor 
hun eieren. Er liggen scheepswrakken 
en, recent aangelegd, sokkels van 
windmolens. Daarop floreert het 
zeeleven onverwacht. En in het westelijk 
gedeelte van onze Noordzee vind je nog 
grindbedden: keien en zelfs heuse 
rotsblokken verspreid over de zeebodem. 
In de winter komen zwarte zee-eenden 
massaal afgezakt naar onze kust om 
schelpen zoals zwaardschedes en 
halfgeknotte strandschelpen te eten. Het 
aantal zee-eenden was zo opmerkelijk 
dat het voor die soort is dat het eerste 
natuurgebied op zee werd afgebakend, 
het RAMSAR-gebied de Westelijke kust-
banken.
Ondertussen is niet minder dan 36% 
van de oppervlakte van het Belgisch deel 
van de Noordzee beschermd door de 
Europese natuurwetgeving. Het is het 
grootste natuurgebied van het land, met 
een oppervlakte ter grootte van de 
provincie West-Vlaanderen. Tot voor 
kort stelde die bescherming weinig voor. 
Visserij en ontginning gingen gewoon 
door. Maar eindelijk is er beterschap op 
komst.
Eind 2017 heeft staatssecretaris voor de 
Noordzee Philippe De Backer een 
visietekst voor het Belgische deel van de 
Noordzee voorgesteld. Dat document is 
een langetermijnstrategie voor het 
marien ruimtelijk plan voor 2020. Dat 
moet zorgen voor een gezond marien 
ecosysteem. Door het instellen van 
mariene reservaten, zonder visserij en 
ontginning, zou de natuur de kans 
krijgen om zich te herstellen. Er staan 
zelfs al experimenten op stapel om  
1 hectare grindveld aan te leggen.  
Bedoeling is om het herstel van het leven 
op de grindbedden op te volgen. 
Er is reden tot hoop. Voor de kust van 
Zeeland is er, helemaal spontaan, een 
nieuwe oesterbank opgedoken. Die werd 
ontdekt door duikers van Stichting ARK 
en het Wereldnatuurfonds (WNF). De 
organisaties willen de oorspronkelijke 
platte oester opnieuw in de Noordzee 
krijgen. Toen de duikers zochten naar 
een geschikte plek in zee om de oesters 
uit te zetten, ontdekten ze dat de natuur 
hen voor was. Net voor Brouwersdam in 
Zeeland vonden ze tot hun verrassing 
een oesterbank van 13 hectare. De larven 
voor die natuurlijke oesterbank komen 
waarschijnlijk uit het Grevelingenmeer, 
waar de platte oesters op grote schaal 
worden gekweekt. 
Het is de omgekeerde beweging: de 
wilde oesterbanken voor de kust werden 
uitgeroeid voor de kweek van commer- 
ciële oesters. Maar nu zijn het de 
commerciële kwekerijen die ervoor 
zorgen dat de wilde oesterbanken weer 
terug kunnen komen. Helemaal vanzelf. 
De zee is veerkrachtig. Op plaatsen waar 
het de kans krijgt, komt het zeeleven  
verrassend snel terug. 
In onze Noordzee is het geschikte 
biotoop voor de oesterbanken nog hier 
en daar aanwezig, zoals op de Hinder-
banken, een groep lange, hoge zand- 
banken. De Backer heeft onlangs een 
studie besteld om na te gaan of het 
mogelijk is om de oesterbanken te 
herstellen. Als we die gebieden bescher-
men tegen de boomkorvisserij en 
zandwinning kunnen de oesters 
terugkomen. En met hen het rijke 
zeeleven dat erbij hoort. 
Een Noordzee vol enorme kabeljauwen, 
haaien en roggen. Het lijkt een verre, 
onhaalbare droom. Maar als we er echt 
voor kiezen om de natuur op zee te 
beschermen, dan kan die rijkdom 
terugkeren. En met die natuur, nieuwe 
kansen voor de visserij. 
Meer info
Jaar van de Noordzee. t
ek
en
in
g 
©
 K
or
ne
el
 D
et
ai
lle
ur
Een Noordzee vol enorme 
kabeljauwen, haaien en 
roggen. Het lijkt een verre, 
onhaalbare droom. Maar 
als we er echt voor kiezen 
om de natuur op zee te 
beschermen, dan kan die 
rijkdom terugkeren.
CONTACTGEGEVENS LONDERZEEL
Adres: Steenhueldorp 14, 1840 Londerzeel
Tel: 052 55 52 54
Mail: info@nordic.be
CONTACTGEGEVENS GENT
Adres: Vrijdagmarkt 28/002, 9000 Gent 
Tel: 09 235 24 90
Mail: info@nordic.be
EXCLUSIEF BIJ NORDIC
Noorderlichtreis
Natuurpunt
Speciaal voor leden van Natuurpunt
INCLUSIEF:
 • Vluchten en transfers
 • 1 overnachting in Bergen, halfpension
 • 2 overnachtingen in Tromsø, halfpension
 • Nederlandstalige reisbegeleider
 • Lezingen aan boord door Walter Roggeman
 (erevoorzitter Natuurpunt) en Filip Colson (bioloog)
 • De wereldberoemde Hurtigruten zeereis
 Bergen – Kirkenes – Tromsø (7 nachten), volpension
 • Gegidste stadswandeling in Bergen met Fløibanen
 • Walvissafari in Tromsø
Alle info op www.nordic.be/natuurpunt
Vanaf
€ 2.195 pp
©
 P
E
R
 L
IL
LE
H
A
G
E
N
©
 S
H
U
T
TE
R
S
TO
C
K
NORD-2018-004-Adv natuurpuntblad.indd   1 7/02/18   18:17
Ontdek wat groen kan doen
EEN VAKANTIE OM NOOIT TE VERGETEN
Op onze ruim 85 vakantieparken in negen landen geniet 
u van een vakantie midden in de natuur waar iedereen 
de ideale tijd  kan beleven. Met een verfrissende duik 
in het zwembad, een mooie fietstocht of een gezellig 
etentje op het park. Met welke verhalen komt u thuis?
KLIMMEN 
VOOR GROOT 
EN KLEIN 
TOT € 50,- NATUURPUNT VAKANTIEVOORDEEL
*  Kijk voor meer informatie, voorwaarden en deelnemende 
parken op www.landal.be/natuurpunt2018 of bel 
070-77 80 80 (0,30 EUR/min.) o.v.v. actiecode NTP45L.
TOT
€ 50,- 
KORTING*
+


Oesterbanken en koralen kunnen terugkeren in de Noordzee

http://www.vliz.be/imisdocs/publications/314269.pdf

Oesterbanken en koralen kunnen terugkeren in de Noordzee

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive