Taha Toros Arşivi, Dosya No: 79-Aydoğdu'la

Karaoğlu, İbrahim

Istanbul Sehir University Repository

CUMHURİYET DERGİ14
,
««Ü S
Mehmet
Aydoğdu...
Liege’deki
Çağdaş
Sanatlar
Müzesi’nde
açılan
sergisinin
ardından bu
kez de
yapıtlarıyla
20 Mayıs’a
kadar
Ankara’da
Halkbank
Sanat
Galerisi ’nde.
Parsellenmiş
hafiza
İBRAHİM KARAÖĞLU
K
oynunda uyuyarak akanyaşlı Me­
nse ırmağına, eski bir hisarın ete­
ğindeki daracık sokaklarıyla uza­
nan, geçmişine müptela bir şehir 
Liege. Boverie ise Meuse’ün durgun suları­
na bakan şirin bir park. Liege’in en güzel 
müzesi burada. Modem Sanatlar Müzesi, 
keşfedilmeyi bekleyen gizemli bir ada gibi 
kaşiflerini çağırıyor gün boyu.
Yağmurlu bir kış ikindisinde tanıdım bu
büyülü müzeyi. Y ıllardır Liege’de yaşayan 
Mehmet Aydoğdu’nun “Parsellenmiş Hafı­
za” adlı retrospektif sergisinin açılışına ko­
nuktum. Aylar önce Arts Antioves Aucti- 
ons’un sanatyazarı Lucien Rama ile birlikte 
Mehmet için bir katalog hazırlamıştık. Li­
ege’de yaşayan sanatçı İsmail Bozkurt’un 
sorumluluğunda gerçekleşti katolog.
Mehmet Aydoğdu. modem sanatımızın 
genç öncül erinden. î endini sanatına,yeni­
liklere adamış üretken bir sanat adamı. Dün­
yaya hep yeniden bakan, her resminde yeni
bir gerçekliği arayan sıradışı bir sanatçı. 
Amerika’da ve pek çok Avrupa ülkesinde 41 
kişisel sergi açtı. 27 yıldan bu yana Liege’de 
yaşıyor. Bizonu 1989yı!ındaTürkiye’deaç- 
tığı sergiyle tanıdık, oysa Batıklar20 yıldır 
tanıyor. 1995 yılında Sel vin Gafuroğlu’yla 
birlikte T ürkiye’de ilk kez posta ile sanat ser­
gisini gerçekleştirerek bu etkinlikte dünya­
nın en ünlü sanatçılarının yapıtlarını taşımış­
tı Ankara’ya. Amerika’da, Arjantin’de, 
Avusturalya’da, Belçika’da, Fransa’da ve İn­
giltere’de pek çok sanatsal ansiklopedide ve 
kitaplarda yer aldı Mehmet. 1996yılındada 
Amerikan Biographical İnstitute’e danış­
man olarak seçildi. Umarım bir gün ülke­
mizde de retrospekti f bir sergide izleyeceğiz 
onun sanat atlasım.
Liege’deki “Parsellenmiş Hafıza” adlı ser­
gisinin açılışında büyük bir sanat şöleni ya­
şandı Modern Sanatlar Müzesi’nde. Öylesi­
ne kalabalıktı ki Mehmet’in 3x7 metre bo­
yutlarında büyük resimleri zor izlendi. Açı­
lış gecesi tiyatro yönetmeni Philippe Ansi- 
on ’la birlikteydik. Çok heyecanl lydı Philip­
pe. Onun tiyatro atölyesi “Le Vivier” ilginç 
bir sanatsal provokasyon gerçekleştirdi. “Le 
Vivier” oyuncuların, yaşamın inceliğiyle 
ilişkisi olmayan, sanatı bir meta olarak gören 
insan tiplemeleriyle deneysel bir etkinlik 
sundular.
Varsıl bir müze Liege Modern Sanatlar 
Müzesi. Yaklaşık yedi yüz yapıttan oluşan 
koleksiyonuyla modern sanatın belleğini 
oluşturan yapıtların birbölümü orada bulu­
nuyor. Paul Gauguin, Pablo Picasso, Marc 
Chagall, Sol Lewittgibi ustalarmyapıtları- 
nın yanında Mehmet Aydoğdu’nun önemli 
yapıtları var bu müzede. Koleksiyonu, mo­
dern sanatın doğuşundan bu yana hem re­
sim, hem de heykel sanatının evrimini gös­
termeye yetecek kadar varsıl.
1939yıhnda, kimi sponsorların cömertli­
ği sayesinde büyük öneme sahip dokuz eser 
Luceine salonundaki artırmalı satışta satın 
alınmış. Bunlar arasında Picasso, Chagall, 
Gauguin, Kokoschka gibi Hitler’in Alman 
müzelerinden atılmasını istediği “Soysuz 
Sanat”m temsilcilerinin yapıtları var.
1933 ’te, Nasyonal Sosyalizm iktidara geldi­
ğinde “ırksal açıdan soysuzlaşmış” sanata 
karşı yoğun bir eylem başlamıştı. Bu dö­
nemde yaklaşık 16.000 yapıt yokoldu. 
1938’de Berlin itfaiye kışlasının bahçesinde 
5000 yapıt yakıldı. Bu dönemde “Soysuzlaş­
mış Sanaf’a karşı en yoğun kampanyayı yü­
rüten Profesör Ziegl er, “Alman müzelerini 
bu süprüntülerden temizleyebilmek için sa­
yısız tren katarları bile yetersiz kal ı r” diyor­
du. Bu sayısız katarlarla yakı İmaya giden ya­
pıtların birkısmı da birşekilde satılmıştı. Li­
ege Modern Sanatlar M üzesi’ndeki önemli
KATALOGDAN...
“Önce sessizliğin çanı duyuluyor 
Mehmet’in resimlerinden. Çıkışsız bir 
yalnızlığın ve ıssızlığın ortasında 
başlıyor her şey. Kıyışız med-cezirlerin 
dalga boyunda kımıldayan figürlerin 
içinden geçiyor sessizlik. Sonsuz, 
yerçekimsiz bir uzamda küçük 
imgelerle devinen ucube figürler, uzak 
düş evrenlerine çağırıyor izleyicisini. Ve 
her imge tinsel evrenin gizli kapılarını 
açıyor birer birer. Sonsuzluğun anlamı 
yaşamın gizine beleniyor...
Bozkırda doğan Ay, unutuyor suların 
sesini. Kendi yalnızlığını yazıyor hep 
eski künyesine. Arkhe’si ay Mehmet’in.
O hep bir yerlerde var. Sonsuzluğu 
çevreleyen tuvallerde gizemli bir im. Bu 
imin çekim gücüyle şekilleniyor her 
figür. Ve binlerce yıllık söylencelerin 
tılsımını taşıyor apoletlerinde.
Kıyışız bir uzamda şekilleniyor her bir 
resim. Çok kapılı bir odadan 
bozkırlara, büyük yalnızlıklara açılıyor 
kapılar. Bozkır çocukluğudur 
Mehmet’in. Kimsesiz Cirrüs bulutlanyla 
söyleşerek öğrenmiştir konuşmayı. 
Gündüzleri ateş uykusunda büyüyen 
otların, geceleri eski rüzgârların ıslığını 
unuttuğu tepelerin ve ayışığıyla 
yıkanan bayırların yalnızlığında 
duyumsamıştır doğanın gizini. Onun 
için sonsuz bir bozkır yalnızlığı vardır 
Mehmet’in resimlerinde. Onun İçin, 
içinde çöl büyütür durmadan. 
Bozkırlardaki su arayıcıları gibi 
Mehmet de suyu arıyor resimlerinde. 
Dünle yüzleştiriyor bizi. Her şeyin su 
kadar temiz, gökyüzü kadar özgür 
olduğu bir dünyaya çağınyor.
“Hepimiz, kişinin kendinden uzaklara 
çekildiği o anları, kendi içinde, kendine 
karşı büyüttüğü o meçhuliyeti ararız...” 
diyordu ya Marguerite Duras, Mehmet 
de bir meçhuliyetin ressamı, bizi arıyor 
o eski uzaklarda. Çünkü kirlendiğimiz 
yerde duruyor zaman. Zembereğini 
düş bozumları kuruyor yorgun zaman 
saatinin.” (I.K.)
yapıtların büyük bir böl ümü bu satışlardan 
elde edilmiş.
Mehmet Aydoğdu’nun resimleri işte bu 
soysuz sanatıpresimlerininyanıbaşındaydı. 
20 Mayıs’adek Ankara Halkbank Sanat Ga­
lerisi ’nde Liege’deki resimlerinin bir bölü­
münü sergiliyor Mehmet Aydoğdu. “Kim 
sanatı şaşırmadan tanımlayabilir?”diye so­
ruyor sergi davetiyesinde,zorbirsorubu. Li­
ege’deki sergisinde, onun resimleri karşısın­
da şaşkınlaşanların yüzlerinde okumuştum 
bu sorunun yanıtını.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi 
Taha Toros Arşivi


Parsellenmiş hafıza

http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/11498/54812/1/001528556006.pdf

Parsellenmiş hafıza

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository