Taha Toros Arşivi, Dosya No: 38-Özdemir-Sevinç-Hüsnü-Selim-Alta

Atagök, Tomur

Istanbul Sehir University Repository

8 K ASIM  1988 KÜLTÜR-1
M SÜ’de üç boyutlu bir çalışma gerçekleştiren Özdemir Altan:
Uyum, başımızın derdi
Özdemir Altan’ın, Mimar 
Sinan Üniversitesi Osman 
Hamdi Salonu’nun 30 
metre karelik panosu 
üstünde gerçekleştirdiği üç 
boyutlu çalışma bu hafta 
sonuna kadar 
görülebilecek. Çoksesliliği, 
birlikte nefes alan farklı 
seslerin olumlu varlığa 
dönüşebilmesi olarak 
gören Altan, uyum ve 
uyuşmanın sanatta 
uyuşukluğa ve uyumaya 
vardığı kanısında.
Doç. TOMUR ATAGOK
Türkiye koşullarının garip bir 
cilvesi olarak bugün dikkatlerden 
uzaklaşmış İstanbul Radyoevi’n- 
de bulunan 24 metre karelik ve 
Özdemir Altan’m kendi deyimiyle 
“ Ne benim ne de başkasının bir 
daha yapamayacağı” halılarını 
1971’de sergilemiş olduğu Mimar 
Sinan Üniversitesi’nin Osman 
Hamdi Salonu’nun 30 metre ka­
relik panosu üzerinde bu kez de 
Türkiye’de önemli bir sanat ola­
yının, Özdemir Altan tarafından 
gerçekleştirilmesine tanık olduk. 
24 Ekim 1988 tarihindeki bu ça­
lışma geniş yüzey üzerine 3 boyut­
lu bir uygulamaydı. Bilineceği 
üzere sanatçı, son yıllarda yoğun­
laşan bir ısrarla sanat yapıtım 
meydana getiren öğelerin farklı 
mantık, köken ve yapılardan 
oluştuğunu savunmakta; Batı dü­
şünce biçimindeki çoksesliliğin 
randımanım uyuma değil, birlik­
te nefes alan farklı seslerin olumlu 
varlığa dönüşebilmesine bağla­
maktadır. Sanatçıya göre “ başı­
mızın derdi” olan “ uyum” , 
“uyuşma” (mutabık kalma), hat­
ta “uyuşukluk” , “ uyuma” an­
lamlarının çağrışımlarıyla yüzey­
de boğulup kalınmasına neden ol­
maktadır. Sanatı oluşturan parça­
ların bir araya getirilişi anında,
ÖZDEMİR ALTAN’IN MANİFESTOSU —  Özdemir Altan son çalışmasını bir manifesto olarak kalabalık bir izleyici 
topluluğu karşısında gerçekleştirdi. Altan’ın çalışması, bir “ happening" olmaktan çok, geniş bir yüzeyde üçüncü 
boyutu içeren, farklı kökenli nesnelerin sanat yapıtı içinde nasıl yer alabileceğini gösteriyordu.
“ bütün”  uyum adına uslulaştırıl- karşısında, kendisinin hazırladığı,
makta, sıradanlaştırılmakta, hat­
ta pısırık ilişkiler içinde yok edil­
mektedir. O halde sanat, üçüncü 
ve dördüncü boyutu, derinliği ku­
rabilmek için uyuşmayan madde­
lerin uzlaşmaz ilişkileriyle bir ara­
ya getirilebilme hüneridir.
Özdemir Altan, bu kapsamda­
ki son çalışmasını bir manifesto 
olarak kalabalık bir izleyici kar­
şısında gerçekleştirdi. Çalışmada 
her türlü teknik, madde ve düşün­
ce farklılığı uygulanırken, Altan 
bu kez maddeler arasındaki me- 
'safeyi sınırsızlaştırmak amacıyla 
maddelerin birbirinden habersiz 
olmaları bir yana, uygulama sa­
bahı 10 genç sanatçının hazırlayıp 
getireceği kendisinin bile bilmedi­
ği sanat nesnelerini büyük bir yü­
zeyin boşluğunda birleştirmekte­
dir. Bir gün önce, 50 yıldır sürekli 
resim yapan bir elin çevikliğiyle, 
serbest fırça tekniğinde müdaha­
le  ettiği fon üzerinde, izleyiciler
yıllar boyu toplamış olduğu nes­
neler ve o sabah kendisine getiri­
len sanat nesneleri gün boyunca 
büyük bir içtenlikle daha önce 
planlanmamış yerlerini aldı. Bir­
birinden az farklı, hatta birbiri­
nin aynı elemanlarla sanatın ya­
pıldığı ortamımızda, böylece bir 
sanatçı farklı yapı ve mantığın sa­
natın özünü oluşturduğu savını 
bizlere canlı olarak örnekledi.
özel bir anlatımı amaçlamayan 
“Yapıtımıza zorla anlam yükleye­
nleyiz; onun kendi anlamını ya­
ratmasına izin verilmelidir” de­
mektedir.
Bütün bunların yanı başında 
Altan’ın savları içinde başlıca 
maddeyi oluşturan çok farklı 
mantıkların kurgusu için gösteri­
len kapasite, ön plana geçerken 
kendisiyle 11 sanatçının farklı mi­
zacı, Altan’ın kişiliğinin deneti­
minde en yüksek performansa 
ulaşmaktadır.
Çağdaş dünya sanatını yakın­
dan izleyenlerin bildiği gibi Da- 
da’dan başlayarak günümüze va­
ran sanat anlayışları içinde başta, 
Pop-Art sanatçıları, olağanı, sa­
nat nesnesi olarak düşünmüş; sa­
nat nesnesinin kutsallığını yok 
ederken izleyicinin dikkatini gün­
lük nesnelere yöneltmişlerdir. Ja­
sper Johns, Andy Warhol toplu­
mun tüketimi için üretilmiş nes­
neleri sanat nesnesi olarak yeni­
den ortaya koyarken, Rauschen­
berg iki ve üç boyutu birlikte içe­
ren yapıtları var etmiştir. Ancak 
son yıllarda canlı varlık, hatta sa­
natçının kendisi, sanat eyleminin 
içinde işlevler üstlenmişken, Al­
tan, farklı bir yaklaşımla insanı 
sanat öğesi olarak kullanmakta­
dır.
-S ?*
■ ■
S ilil VS fntnnrafl tıer aY üyelerinin çalışmaları arasından ayın fotoğ- 
a  y  I l ı  I  (V l u y i  a  11 raf|artnı seçiyor. Ekim ayı için yapılan değerlendirmede, Meh­
met Kısmet’in tek seçiciliğini yaptığı siyah-beyaz baskı dalında iki çalışmasıyla Erdal Yazıcı (yukarıda), birer ya­
pıtlarıyla Sedat Doğanalp, Uluç Özgüven ve Faruk Akbaş ayın fotoğrafçıları arasına girdiler. Ilteriş Tezer'in tek 
seçiciliğini yaptığı saydam dalında Faruk Akbaş, Hakan Kızılcıkoğlu, Yüksel Erselter, Celal Deniz ve Şirin Küçük- 
tabak’ın yapıtları ekim ayının başarılı yapıtları seçildi.
Daha önce kayıtlarda olmayan 
böyle bir etkinliği gerçekleştiren 
Özdemir Altan, burada, bazıları­
mın düşünebileceği gibi, bir “ hap- 
pening” den çok, geniş bir yüzey­
de üçüncü boyutu içeren, farklı 
kökenli nesnelerin sanat yapıtı 
içinde nasıl yer alabileceğini gös­
teriyordu. Diğer sanatçıların nes­
ne ve yardımlarını birleştiren ey­
lemi bir “ happening” ci gibi ya­
şamı ve sanatı yönlendirici ve bü­
tünleştirici değil, değişik düşünce 
ve estetik yaklaşımların sanat ya­
pıtı içinde nasıl yer alabileceğini 
belirlemeye yönelikti. Bu neden 
le kendisinin farklı bir boyut ola­
rak değerlendirdiği çok farklı ya­
pıdaki hareket halindeki canlı var­
lığı, torununu panoya monte et­
mektedir. Daha sonra yapıtın 
içinde koşacak olan çocuk, yapı­
tın nihai (definitif) olmayıp aksi­
ne her an değiştirilebileceğine de­
ğinmektedir. Çocuğun koşması 
“ happening” deki gibi bir sanat 
eylemi olmayıp sanat öğelerinin 
herhangi bir yerde bulunabilece­
ğinin doğruluğunu göstermekte­
dir.
Toplumumuzun her alanda 
beklediği öncülerden birisine öz­
demir Altan’ın kişiliğinde kaçın­
cı kez tanık olmaktayız. Ne mut­
lu yıllar önce yolları tıkamış ka­
yaları yerinden oynatabilenlere!
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi


MSÜ'de üç boyutlu bir çalışma gerçekleştiren Özdemir Alan:uyum, başımızın derdi

http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/11498/54118/1/001527918006.pdf

MSÜ'de üç boyutlu bir çalışma gerçekleştiren Özdemir Alan:uyum, başımızın derdi

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository