Taha Toros Arşivi, Dosya No: 154-Gürer Ayka

Mortan, Kenan

Istanbul Sehir University Repository

S A N A T  VE  E D E B İ Y A T
L [l
- T - n s z - ^
Gürer Ay kal:Sanatçı
toplumun sürükleyicisidir
Gürer Aykal, «Bir Türk bestecinin notasını Batı dan ithal et­
mek zorunda kalıyoruz. Ulusal değer hiç İthal edilir mi?» diyor.
(Fotoğraf? Şahin KAYGUN)
Kenan MORTAN
İZMİR — Cumhurbaşkanlığı 
Senfoni Orkestrası Yönetmem 
ve Devlet Sanatçısı Gtirer Ay: 
kal Cumhuriyet’in sorıüarmı 
yanıtladı.
— «Sanat Türkiye'nin ı  no' 
lu gündem maddesidir, görüşü 
ne katılıyor musunuz Sayın 
Aykal?»
— Kuşkusuz öyle. Ama sa­
nata verilen önemle bunu söy­
lemek mümkün mü diye za­
man zaman kuşkuya düşüyo­
rum. Oysa sanatın işlevi açık. 
Özellikle müzik, uluslararası 
gerginlikleri azaltıcı, ülke için 
de kaynaştırıcı etkileri ile top 
lum hayatına yön verir.
Şimdi kendi kendime soru­
yorum? Türkiye’de bu neden 
böyle olmuyor diye. Herhalde 
sorun eğitimder kaynaklanı­
yor. Bir Milli Eğitim Bakanlı­
ğının örgün eğitim içinde 10- 
12 plak hazırlatması herhalde 
zor bir iş değildir. Oysa ya­
rarları ölçülemeyecek kadar 
çoktur. Bunlar yapılmayınca 
ortaya standart altı bir insan 
tipi çıkıyor. Hayatında güzel 
sanatlarla uğraşmayan bir a- 
darnm ondan sonra toplum ha 
yatına yön vermesini nasü bek 
leyebiliriz? Unutmayalım ki 
toplumlann refah göstergesi 
milli gelir değildir. Yetiştirdiği 
çağdaş insanların sayısı bu­
nun çok ötesinde anlam taşır.
— «Bu durumda bütçede sa 
nata ayrılan fonların artırılma­
sı gereğini söylemiş oluyorsu­
nuz değil mi?»
— Bütçede sanata ayrılan 
kaynak dağıtım ilkesi değişti­
rilmeli. Bu alanda bir sübvan­
siyon politikasının izlenmesi
kesinlikle şart. Bir toplumun 
gelişmesini sağlayacak etken­
lerde sübvansiyon nasıl zarar­
lı olabilir ki? Buna sübvansi­
yon demek bile yanlış aslında. 
B ir Türk bestecinin notasını 
batıdan ithal etmek zorunda 
kalıyoruz. Ulusal değer hiç it­
hal edilir mi? Bu durumda bu­
nu bu ülkeye kim verecek? Ea- 
t ı ’da sanata ayrılan payın Art 
Council gibi kuruluşlarca be­
lirlendiğini görüyoruz. Sanat’
da etkin olan kişi ve kuruluş­
ların Türkiye’de sanata ayrı­
lan fonlarda belirleyici olması- " 
m isteyeceğimiz gün artık gel­
miştir.
— «Yine de sanat alanında 
eok başarılı gelişmelere tanık 
oluyoruz. Sizin yaz döneminde 
yaptığınız Karadeniz turnesi, 
bir Ankara Oda Orkestrasının 
yurdışı etkinlikleri göz kamaş­
tırıcı sonuçlar getirdi. Sizin 
değerlendirmeniz nasıl?»
MEMO Ikutsal kale n Yazan-Çizen  İsmail GUU3EÇ
<— Kuşkusuz gelişmeler öyle. 
Ama öte yandan TRT, kendi 
Oda Qrkestrasmı TV’ye çıkar­
mıyor. Gerekçesi ise, «istatis­
tiklere göre halkın beğenisi bu 
alana dönük değil». Bu denli 
sığ bir gerekçenin ve sağlıksız 
istatistiğin ardına sığınmak o- 
lası mı? Üstelik eğitim aracı 
olan böylesi bir olayda beğe­
niyi zamanla yaratabiliriz. Ata­
türk döneminde böylesi bir o- 
lay yoktu. Yeni değerler tüm 
araçlarla halka sunulurdu. Bir 
de ortaya çıkarılmış yapay a- 
yırımlar var. Bir Adnan Say­
gım Türk Sanat Müziği olmu­
yor. Ayırımlar tümüyle komp­
lekslerden doğuyor. Oysa kalı­
cı olan bestedir. Bu besteler­
le Türk müziği yaygınlaşacak­
tır. Operaya en yabancı olun­
duğu bir dönemde Ata’ürk O- 
pera yaptırıyordu. Bütün bun­
lar Atatürk'ün ne istediğini 
gösteriyor. Bunu artık kimse­
nin, hem de Atatürk yılında 
çarpıtmaya hakkı yoktur.
— «Kalıcı değerler kitle ha­
berleşme araçlarından uzaklaş­
tıkça arabesk türü müzikler 
gelişmeye başladı. Bu konuya 
nasıl yaklaşıyorsunuz?».
«Müzikte en iyi sömü­
rü bununla yapılıyor. 
Ucuz, mantığı olmayan 
bu müzikle insanımıza 
bir zehir veriyoruz.
— Kestirme bir yanıt vere­
yim. Müzikte en iyi sömürü 
bununla yapılıyor. Ucuz, man­
tığı olmayan bu müzikle insa­
nımıza bir zehir vermiş oluyo­
ruz. Bu adamın bakışı sonra 
ne olabilir ki? Toplumdaki ge­
nel erozyonla bu tür bir mü­
ziğin başbaşa yaygınlaşması 
ayrıca ilgi çekici oluyor. De­
ğerler sistemi hiçe indirgen­
miş bir insan tipi ortaya çı­
karıyoruz. Korkutucu bir ge­
lişim bu aslında.),-
— «Son olarak Devlet sanat­
çısı seçildiniz. Yanlış bilmiyor­
sak bu sanatçıların sayısı şim 
di 15’ln üstüne çıktı. Devlet 
sanatçısı olarak işleviniz ne ol 
malı? Adınız Devletle özdeşleş­
tiğine göre özel işleviniz var 
mı?» ^
— Bir Devlet sanatçısı ola­
rak bunu yanıtlamam güç. Ün- 
van ancak kişiye onur kazan­
dıran bir sıfat. Ancak bu ün- 
van kesinlikle sanatçıya mad­
di bir edinim sağlam amali.
Böylesi bir maddi destek sağ­
lanmamış olmasını sevinerek 
karşılıyorum. Ancak öte yan­
dan Devlet sanatçısı olarak bir 
dizi yapabileceğimiz iş var. ö- 
zellikle devletin sanat politika­
sı konusunda. Çünkü bizim di­
yeceklerimiz gözlemlerimize 
yaslı olacaktır. Bunlar kesin­
likle ardıl fikirlere dayanma­
yan olgulardır. Bu önerileri­
miz sistematik bir biçimde sap 
tanmalıdır.
— «Bir de yaşanan bir dizi 
güçlükler var. Bunlardan söz- 
etsenlz.»
— Örneğin yıllardır vurgu­
ladığımız bir devlet nota mat­
baasının kurulması sorunu 
var. Allahtan Cenap And Mü­
zik Vakfı kısmen destek sağlı­
yor. Ama hâlâ notalar batıdan 
ithal ediliyor. Sanatın, çalgının 
elemanter öğesinde duraklamak 
zorunda kalıyoruz. İzmir örne­
ği ortada. Bir sinema ile pay­
laşılan salonda ve gürültü bo­
ğuntusunda müzik nasıl icra 
edilir? Yeni açılan Atatürk 
Kültür Merkezinden neden ya­
rarlanılmaz? Bin bir emekle 
açılan Elhamra Kültür Merke­
zi neden kapalıdır? Tüm bun­
lara büyük bir maddi buna­
lım eklenince sanatçılarımızın 
batıya göçü gibi son derece 
ciddi bir sorunla karşılaşıyo­
ruz. Kuşkusuz onlar bizim ev­
rensel değerlerimizdir ama so­
nuçta biraz da Türkiye’nin ka­
yıplan olmaktadır onlar. Gö­
çün boyutlarını ne yazık ki 
markın üstünlüğü belirliyor. 
Ama onların o diyarlarda mut 
lu olmadığını görüyoruz. Çün-
w» w.« fnr»1ımuın cannt/'i.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi 
Taha Toros Arşivi


Gürer Aykal:sanatçı toplumun sürükleyicisidir

http://openaccess.marmara.edu.tr//bitstream/11424/150880/2/001528522006.pdf

Gürer Aykal:sanatçı toplumun sürükleyicisidir

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository