De rol van executieve functies bij de ontwikkeling van schrijfvaardigheid [The role of executive functions in writing development]

Abstract

Uit onderzoek blijkt dat executieve functies (EF) belangrijke voorspellers zijn van schoolprestaties. EF zijn neuropsychologische processen die de zelfregulatie van denken en gedrag ondersteunen. Ondanks de uitgebreide literatuur over de relatie tussen EF en schoolse prestaties in de hogere jaren van de basisschool, is de rol van EF bij schrijfvaardigheid nog nauwelijks empirisch bestudeerd. In deze longitudinale studie werd daarom onderzocht hoe EF bijdragen aan de ontwikkeling van schrijfvaardigheid in de bovenbouw van de basisschool. Op twee meetmomenten (in groep 6 en in groep 8) werd er aan leerlingen gevraagd om een verhaal te schrijven op basis van plaatjes. Bovendien werden in groep 6 ook de EF van deze leerlingen gemeten. Uit de resultaten bleek dat EF op een directe manier bijdragen aan de kwaliteit van de geschreven verhalen in groep 6. Daarnaast toonden de resultaten aan dat EF ook indirect gerelateerd zijn aan schrijfvaardigheid, doordat automatisering van handschrift de relatie tussen EF en de kwaliteit van de geschreven verhalen medieert. Bovendien bleken EF in groep 6 ook de basis te leggen voor de ontwikkeling van syntactische complexiteit van geschreven teksten tegen het einde van de basisschool in groep 8. De theoretische implicaties van deze resultaten worden besproken en vertaald naar praktische adviezen voor het schrijfonderwijs. English abstract: Executive functions (EF) refer to self-regulative processes that underlie goal-directed activities. While previous research has shown a strong relationship between EF and achievements in school, there is a paucity of empirical research that has examined how EF contribute to writing development in the upper elementary grades. This longitudinal study examined how EF predict development in narrative writing in these grades. Both in fourth and in sixth grade, children's writing skills were assessed using a narrative picture-elicitation task. In addition, in fourth grade a battery assessing transcription skills, language skills, and EF was administered. The results showed that in fourth grade, EF contributed directly to the quality of the written narrative, and indirectly, with handwriting fluency funtioning as a mediator. Furthermore, results revealed that EF in fourth grade predicted development of the syntactic complexity of the written narratives between fourth and sixth grade. The theoretical and educational implications of these results are discussed