Asselman, N.

Deckers, P.

Peeters, P.

Taal, M.

Open Marine Archive

www.vnsc.eu
vlaams nederlandse
commissiechelde
Beleidsvragen
Onderzoeksvragen
Project
Conclusies en aanbevelingen
Onderzoek uitgevoerd door:
Schademodellering in Nederland en Vlaanderen  
Patrik Peeters (Waterbouwkundig Laboratorium) – patrik.peeters@mow.vlaanderen.be
Nathalie Asselman (Deltares) – nathalie.asselman@deltares.nl
Pieter Deckers (Waterbouwkundig Laboratorium) – pieter.deckers@mow.vlaanderen.be
Marcel Taal (Deltares) – marcel.taal@deltares.nl
De afweging van maatregelen ter vermindering van het overstromingsrisico gebeurt hoe langer hoe meer op basis van een 
kosten-batenanalyse. Hierbij speelt de verwachte economische schade en het aantal slachtoffers als gevolg van 
overstromingen een belangrijke rol. De vraag die daarom beantwoord dient te worden, luidt:
  Hoe verhouden de Vlaamse en Nederlandse schade- en risicomethoden zich ten opzichte van elkaar?
  Wat zijn de uitgangspunten bij schade- en 
risicoberekeningen in Nederland en Vlaanderen?
  Wat zijn de uiteindelijke verschillen in berekende 
schade en slachtofferaantallen?
Uitgangspunten schade- en risicoberekeningen:
Overeenkomsten tussen NL en VL
  Vergelijkbare categorieën (landgebruik) voor 
schadebepaling 
  Combinatie van maximale schadebedragen (op basis van 
socio-economische data), (gesimuleerde) waterstanden en 
schadefuncties geeft de overstromingsschade per 
oppervlakte eenheid
  De berekening van slachtofferaantallen vergt bijkomend 
(gesimuleerde) stroomsnelheden en stijgsnelheden
Verschillen tussen NL en VL
  De Nederlandse methode rekent directe en indirecte 
economische schade apart uit.
  Vooral de slachtofferfuncties zijn sterk verschillend: bij 
geringe stijgsnelheden zijn volgens de Vlaamse methode 
geen slachtoffers te verwachten, bij de Nederlandse is dit 
wel het geval.
Toepassing schademodellen op Zuid-Beveland Oost:
  Totale schade vergelijkbare orde van grootte.
  Slachtofferaantallen sterk uiteenlopend.
De Nederlandse en Vlaamse schademodellering kennen qua 
opzet sterke overeenkomsten, maar
  Economische schade per schadecategorie niet noodzakelijk 
vergelijkbaar (totale schadebedragen zijn redelijk 
vergelijkbaar, maar bedragen per categorie kunnen sterk 
verschillen)
  De berekening van slachtofferaantallen is (te) sterk 
verschillend
  Het toekennen van monetaire waarde aan slachtoffers is 
geen algemeen aanvaarde praktijk. Wanneer slachtoffers 
meegenomen worden in een kosten-batenanalyse verdient 
met name de onderbouwing (lees: onderzekerheid) van de 
slachtofferfuncties meer aandacht. 
De Nederlandse schade- en slachtoffermodule (HIS-
SSM)
Vergelijking van verdrinkingsfactoren gebruikt in Nederland en 
Vlaanderen
De Vlaamse risicomethode (LATIS)
De verdrinkingsfactor FD is een binaire factor:
     - voor een stroomsnelheid > 2 m/s en het 
product van   stroomsnelheid x waterdiepte > 7 
m²/s is FD = 1
 - In de andere gevallen: zie ﬁguur hiernaast.
O&M | LTV Veiligheid
13
13
14
Slibmodel Schelde-estuarium: Ontwikkeling en 
Toepassing
Auteurs: Thijs van Kessel (Deltares) en Joris Vanlede 
(Waterbouwkundig Laboratorium) 
Kader 1: Inleiding
In de afgelopen jaren is in het kader van het project LTV-
toegankelijkheid gewerkt aan de ontwikkeling en toepassing van een 
slibmodel voor het Schelde-estuarium. Het project is een 
samenwerkingsverband tussen Deltares uit Nederland en het 
Waterboukundig Laboratorium uit Vlaanderen.
Vanaf 2006 is in eerste instantie met name gewerkt aan een 
literatuurstudie, gegevensanalyse, systeembeschrijving en 
modelopzet. Op basis hiervan zijn criteria opgesteld waaraan het 
slibmodel uiteindelijk zou moeten voldoen. In latere jaren is het 
zwaartepunt verschoven naar modelontwikkeling, kalibratie, validatie 
en toepassing. In 2009 is het punt bereikt dat het model voldoet aan 
alle vooraf gestelde criteria. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat het 
model perfect is en volledig uitontwikkeld, maar wel dat met model op 
realistische wijze de grootschalige dynamiek van slib in het estuarium 
reproduceert en inzetbaar is om effecten van autonome 
ontwikkelingen of menselijke ingrepen op de slibdynamiek te 
kwantiﬁceren. 
Figuur 1: Bodem van slibmodel (m). De roosterresolutie is circa 300 m 
in de kustzone, 150 m in de Westerschelde en 50 m bij Gent. 
Figuur 2: Berekend zoutgehalte (ppt) en slibconcentratie (mg/L) langs 
de hoofdgeul van de Schelde voor hoog rivierafvoer (283 m3/s). 
Vlissingen = 0 km, Antwerpen = 90 km. Het troebelingsmaximum bij 
Antwerpen is duidelijk zichtbaar. 
Kader 2: Natuurlijke dynamiek
Een vergelijking tussen remote-sensing waarnemingen en 
modeluitkomsten toont aan deze in veel gevallen goed gelijkende 
verpreidingspatronen laten zien. Dit wordt geïllustreerd in Figuur 3 
voor (rustig weer, doodtij) en (stormachtig weer). 
De seizoensdynamiek in 2006 is niet zo sterk als voor het langjarige 
gemiddelde. Zo is de slibconcentratie in de herfst een tijdlang erg 
laag. Deze periode kenmerkt zich tot eind november door het 
ontbreken van stormen en een hoge zoetwaterafvoer (Figuur 4). Dit 
suggereert een belangrijke invloed van deze twee parameters. Het 
model onderbouwt deze hypothese. Begin april en eind mei, wanneer 
een hoge rivierafvoer samenvalt met harde wind, wordt juist een erg 
hoge slibconcentratie waargenomen én berekend. 
Figuur 3: Berekende (links) en met remote-sensing waargenomen 
(rechts, bron: IVM) verdeling van de slibconcentratie (mg/L, logschaal) 
op 16 oktober 2006 om 11:30 (doodtij, rustig weer, boven) en op 17 
november 2006 om 11:30 (stormachtig weer, onder). 
Figuur 4: Berekende (blauw) en gemeten (groen/rood/zwart) 
slibconcentratie bovenin de waterkolom bij Terneuzen in 2006. 
Figuur 5: Berekende slibfractie (-) in de bodem. Hoogdynamische 
gebieden zoals stroomgeulen bestaan voornamelijk uit zand, 
laagdynamische gebieden zoals (sommige) platen en havenbekkens 
hebben een slibrijke bodem. 
Figuur 4: Berekende (blauw) en gemeten (groen/rood/zwart) 
slibconcentratie bovenin de waterkolom bij Terneuzen in 2006. 
Figuur 5: Berekende slibfractie (-) in de bodem. Hoogdynamische 
gebieden zoals stroomgeulen bestaan voornamelijk uit zand, 
laagdynamische gebieden zoals (sommige) platen en havenbekkens 
hebben een slibrijke bodem. 
Kader 3: Toepassing voor scenario’s
Het slibmodel is al toegepast voor diverse beheervragen zoals
o Wat is de invloed van de verspreiding van baggerspecie uit 
havens? 
o Wat is de invloed van de aanwezigheid van (nieuwe) 
havenbekkens op de slibdynamiek?
o Wat is de invloed van de tweede vaarwegverruiming?
o Wat is de invloed van de bovenafvoer van de Schelde op de 
slibdynamiek? 
Uit Figuur 6 blijkt dat de ligging van het zwaartepunt van het 
troebelingsmaximum gevoelig is voor de plaats waar havenspecie 
wordt verspreid. Een verplaatsing van de stortlocatie in zeewaartse 
richting resulteert in een aanmerkelijke slibconcentratieverhoging 
zeewaarts en in een verlaging landwaarts. Dit biedt perspectieven voor 
optimalisatie van specieverspreiding. Afhankelijk van de actuele 
zoetwaterafvoer is de netto transportrichting zeewaarts dan wel 
landwaarts.
Het slibmodel levert ook belangrijke invoer voor het modelleren van de 
ecologische effectketen, variërend van modellen voor primaire 
productie tot habitatgeschiktheidskaarten. 
Figuur 6: Effect van het verplaatsen van een stortlocatie voor havenslib 
bij Antwerpen op de slibconcentratie in de waterkolom (%). 
Figuur 8: Het slibmodel levert ook belangrijke informatie toe aan het 
luik Natuurlijkheid. 
Kader 4: Referenties
Deze poster biedt een zeer beknopt overzicht van het slibmodel. Via 
de Scheldemonitor (http://www.scheldemonitor.be/LTV.php) is veel 
meer informatie vrij toegankelijk. Ook zijn de resultaten inmiddels 
gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. 
Kessel, T.van, J. Vanlede, J.M. de Kok (2010). Development of a mud transport model for the 
Scheldt estuary. Continental Shelf Research. DOI: 10.1016/j.csr.2010.12.006.
Wal D. van der, T. van Kessel, M.A. Eleveld, J. Vanlede (2010). Spatial heterogeneity in 
estuarine mud dynamics. Ocean Dynamics doi:10.1007/s10236-010-0271-9.


LTV Veiligheid. Schademodellering in Nederland en Vlaanderen [POSTER]

http://www.vliz.be/imisdocs/publications/224052.pdf

LTV Veiligheid. Schademodellering in Nederland en Vlaanderen [POSTER]

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive