Taha Toros Arşivi, Dosya No: 173-Koç AilesiUnutma İstanbul projesi İstanbul Kalkınma Ajansı'nın 2016 yılı "Yenilikçi ve Yaratıcı İstanbul Mali Destek Programı" kapsamında desteklenmiştir. Proje No: TR10/16/YNY/010

Ercan, Özcan

Istanbul Sehir University Repository

.Vehbi Koç’un torunu, Rahmi Koç’un oğlu Mustafa Koç 
görüşlerini şöyle sıralıyor: •Enflasyondan da önemli 
sorun nüfus patlaması •  Enflasyon yüzde 60'lara fiilen 
İnerse büyük başarı •  Vergi affına baştan beri karşıyım 
•  Devlet ekonomiden elini çekmeli •  Politikaya gir­
meyi düşünmüyorum •  Vehbi Koç'la kıyaslanmayı
L
İstemem. Ama ben de onun gibi lüzumsuz 
harcamamaya dikkat ederim •  Dedemden dakik, 
babamdan yönlendirici olmayı öğrendim •  Biz, bu işin 
başına geçmek üzere şartlandırılarak yetiştirildik •  
Nişanlımda beni en çok etkileyen özellik sakinliği ve 
yumuşaklığı (Fotoğraf: Cem YORULMAZ)
ı kzcan ERCAN'IN tatIl sohbet! i  4. sayfada
4  A
.........................
\[ÁL¿
TATİLSOHBEIİ
|v e ^  '
u
22 MART 1992
AUL Newman'a ne kadar benziyor... Evet, 
evet.. Paul Newman'ın gençliği sanki. Ol­
dukça uzun ve iri yapılı. Gri-mavi gözlerin 
içi sıkça gülümsese de bilinçli bir gücün 
ifadesini yansıtıyor. Çok aydınlık ve çağ­
daş bir gözlemci olduğu kesin.. Hareketle­
ri öylesine doğal bir ölçü içinde ki, insanın, 
yalnız Türkiye'nin değil dünyanın sayılı 
zengin ailelerinden birinin veliahtı ile ko­
nuştuğuna inanası gelmiyor. Evet, bu haf­
taki konuğumuz Koç Ailesi'nin üçüncü kuşak yöneti­
cisi Mustafa Koç.
Mustafa Koç ile, Nakkaştepe'de, Koç Holding - 
teki bürosunda bir öğleden sonra dünyayı, Türkiye'­
yi, ekonomi ve politikayı konuştuk. Yoo, yoo bu ka­
darla kalmadık tabii...Özeline de izin verdiği ölçüde 
değinmeye çalıştık.. Aşktan, paradan, tutkulardan 
söz ettik... Ve nişanlısından tabii... İşte Mustafa Koç..
Hükümet Iyîmser
-Sayın Mustafa Koç, söyleşiye sizin Türkiye’ye 
dönük görüşlerinizi alarak başlamak istiyorum. Tür­
kiye’nin gerek ekonomik, gerekse politik açıdan gele­
ceğini nasıl görüyorsunuz?
- Günümüzdeki gelişmelere rağmen ben gayet 
optimistim. Türkiye son 10 yıl içerisinde çok büyük 
gelişmeler kaydetmiştir. Ve bunu da sürdürmeye 
devam edecektir. Gerek doğal kaynaklarımızı, gerek 
insan gücü, gerekse coğrafi konumundan dolayı, 
Batı'nın bizi herhangi bir şekilde inkâr etmesi müm­
kün değildir. AT'a gir­
mesek bile beraber 
yaşamak mecburiye­
tindeyiz. Bence Türki­
ye'nin ilerisi her şeye 
rağmen aydınlıktır.
- Siz hem Koç Hol­
dingin veliahtı, hem 
de bir işadamı olarak 
ekonomiyi yakından 
izliyor olmalısınız. 
Sizce Türkiye’nin eko­
nomik açıdan en birin­
cil sorunu nedir?
- Tabii ki enflas­
yon... Fakat bu tabii 
birçok şeye bağlı. Be­
nim kişisel görüşüm 
ise, Türkiye'nin en 
önemli sorununun nü­
fus patlaması olduğu. Yıllık yüzde 2.5 oranındaki bir 
büyüme oldukça fazladır. Batı'ya dahil olama­
mamızın, AT’a giremeyişimizin en büyük sebeplerin­
den biri de budur. Maalesef ürettiğimizden dahafazla 
tüketiyoruz. Zaten enflasyonun da nedenlerinden biri 
çok baza inerseniz bu. Bunun dışında KİT harcama­
ları filan geliyor. En önemli konu nüfus büyümesi... 
Ve ne yazık ki bunu devam edecek bir problem gibi 
görüyorum ben. Tabii eğer önlenemezse.
- DYP hükümeti enflasyonu aşağı çekmek 
amacıyla çeşitli önlemler İçeren bir tedbir paketi açı­
kladı. Sizce bu önlemler enflasyonu aşağı çekecek 
nitelikte mi?
- Bence paket fevkalade güzel hazırlanmış. Fev­
kalade de iyimser. Herkes kendi üzerine düşen göre­
vi yaptığı takdirde ki buradaki en büyük hadise vergi 
toplamaktır. Vergi mevzuatındaki değişikliklerdir. 
Eğer bunlar gerçekleştirilirse bir nebze aşağı çek­
mek mümkün olacaktır. Ama bence maalesef açı­
kladıkları hedefleri yakalamaları, yani enflasyonda 
yüzde 42’leri filan bulmaları fazla iyimser bir yak­
laşım.
- Size göre gerçekçi hedef ne olacaktır enflasyon­
da?
- Bence eğer 60' lara fi lan gel irse büyük başarıdır. 
Yeterki düşmeye başlasın, çünkü bence enflasyon
Parayla
herşey
satın
alınmaz
Torun Mustafa Koç da dedesi gibi düşünüyor
Türkiye’nin 
sorunu nüfus’
Koç Holdingin veliahtı, iş dünyasının 
renkli siması Mustafa Koç, ‘Ülke olarak 
ürettiğimizden fazla tüketiyoruz’ diyor. 
Koç’a göre hızlı nüfus artışının önüne 
geçilmesi kaçınılmaz
ÖZCAN ERCAN
- Ben girmesem bile her topluluğun bunu bir mis­
yon haline getirip, içinden bir insanı seçip Meclis’e 
sokması çok yerinde bir karar olur.
- Ben bir de sizin hayalinizdeki politikacı tipini 
öğrenebilir miyim?
- Nasıl söyleyeyim, bilemiyorum ama benim dü­
SIK AŞIK OLMAM Bence aşk, iki insanın çok işi bir şekilde anlaşıp, beraber olması de­
mek. Ben de aşık oldum tabii, ama sıkça da aşık olmam .Fotoiğraf: Cem YORULMAZ
biraz da psikolojik, kendiliğinden aşağı düşer gibi 
geliyor.
- Enflasyon beklentisinden söz ediyorsunuz?
- Evet, enflasyon beklentisi yüzünden insan fiyat­
ları artırıyor, ondan sonra mala hücum oluyor, bir 
zam kaçırmışsanız, ömür zamma yakalanmamak 
için herkes fiyatlara hücum ediyor. Böyle zincirleme 
bir reaksiyon olarak gidiyor.
- DYP iktidarına dönük bir başka eleştiri de bazı
ithal fonlarının yükseltilmesi oldu. Bu, genelde libe­
ral ekonomiden geri dönüş ve korumacılığın geri tep­
mesi olarak yorumlandı. Sizin bu konudaki düşünce­
leriniz? /
- Maalesef bu hadise basın ve muhalefet tara­
fından biraz suiistimal edilerek kullanıldı. Burada bizi 
de alet ettiler buna. Arçelik’in birtakım talepleri oldu, 
Selçuk Yaşar'ın birtakım talepleri oldu diye. Halbuki 
bu tip olaylar her yeni hükümet 
geldiğinde oluyor. Ben 
araştırdım, sanayi ve ticaret 
odaları tarafından hükümete 
duyurulan gayet olağan istek­
ler olduğu ortaya çıktı. Eskiden 
beri süregelen bir şey. Ben sis­
tematik olarak bir korumanın 
olduğunu hiç zannetmiyorum.
Yalnızca durumu kötü olan sa­
nayilerin korunması için birta­
kım önlemler alınmıştır. Ama 
bunun geriye dönüş olduğu 
söz konusu değildir.
- Pekiyi sizce şu an Türki­
ye'de uygulanmakta olan ser­
best piyasa ekonomisi gere­
ken tüm koşulları içeriyor mu?
Uluslararası standartlar dik­
kate alındığında buna gerçek 
bir serbest piyasa ekonomisi 
diyebilir miyiz?
- Eskiye nazaran büyük 
farklılıklar var. Özal çok büyük 
değişiklikler getirdi. Sokaktaki 
adam bile ekonomi bilincine 
vardı. Bu tip gelişmeler bence 
çok pozitif. Fakat, serbest piya­
sa ekonomisi Türkiye’de uygulanıyor mu derseniz 
bence hayır... Devletin bankalarının yüzde 70'ine sa­
hip olduğu bir ülkede bunu söylemek fazla iyimserlik 
olur. Devlet ekonomiden elini çekmediği sürece böy­
le bir şey söylemek çok zordur bönce.
- Politikaya nasıl bakıyorsunuz? Türkiye'nin poli­
tik platformunda işadamları bakanlık koltuğuna da 
oturmaya başladı. Siz Mustafa Koç olarak günün bi­
rinde bunu düşünür müsünüz?
- Çok enteresan ama benim Mustafa Koç olarak 
hiçbir merakım olmadı. Fakat ben politikaya her ke­
simden insanın, aydınıyla, sanatçısıyla, işadamıyla 
girmesi gerektiğine inanıyorum. Meclis'te herkesim­
den insanın temsil edilmesi bence çok zaruridir.
- öyleyse siz neden girmek istemiyorsunuz?
şündüğüm tipte bir politikacının bizim memlekette ne 
kadar ömrü olur onu bilemiyorum tabii... Kesinlikle 
uzun vadeli düşünmesi, şimdi can acıtacak olsa bile 
birtakım kararları alıp, kafasını bile masanın üzerine 
koymak cesaretini gösterecek bir politikacı bence 
çok önemli.
- Gerektiğinde İstifa da etmelidir diyorsunuz?
- Evet... Ödün vermemeli ama gerektiğinde de 
istifa etmesini bilmelidir.
- Sayın Koç, ekonomi ve politikayı burada kesip 
size biraz da özele dönük sorular sormak İstiyorum. 
Çok klasik bir soru ama çocukluğunuzda beklentiniz 
bugün olduğunuz nokta mıydı? Koç Grubu’nun yöne­
ticisi... Yoksa başka hayalleriniz var mıydı?
- Vallahi biz başından beri şartlandırılarak öyle
yetiştirildik. İşte bu işin başına geçeceksiniz, bu işi 
yürüteceksiniz, ilerde bu toplulukta çalışacaksınız 
diye büyüdük. Ben 13 yaşında dışarıya gittim, ama 
hiçbir zaman aman burada kalayım diye düşünme­
dim. Böyle şartlandırıldık. Başka heveslerim tabii 
vardı ama sadece hobi şeklinde. Mesela uçuş... 
Küçüklüğümden beri uçaklara düşkündüm. Ama 
bunu hiçbir zaman bir meslek olarak görmedim.
- Sizin yarış tutkunuz da var değil mi?
- Evet vardı ama artık bıraktım yarışmayı...
- Neden?
-Vaktim pek elverişli değildi. B irde benimle ilgili 
basın büyük kazalar geçirdi diyerek abartılı haberler 
yaptı.
- Tehlikeli mi yarış arabası kullanmak?..
-Türkiye’de tehlikeli. Onun da bilincine sonradan 
vardım. Bir kaza yaptım, sonuçları ne olur diye düşü­
nünce değmez dedim. 
Vaktim de çok kısıtlı.
Ne zaman
bıraktınız? Nişan­
landığınızda mı?
- Yook, yook, geçen 
Ağustos’ta, nişanlanma­
dan önce.
- Koç Grubu’nun 
üçüncü kuşak veliahtı ile 
görüşüp para kavramı­
ndan söz etmemek müm­
kün değil tabii... Sizin için 
paranın ne anlama gel­
diğini söyleyebilir misi­
niz bize?
- insandan insanade- 
ğişen bir şey tabii. Her 
şey demek değil para... 
Ama çok önemli bir un­
sur. Bazı insanlar için de 
çok kıymetli bir meta... 
Fakat parayla her şeyi de 
almak mümkün değildir. 
Şöyle ki, daha kuşaktan 
kuşağa birtakım şeyler 
size verilmemişse, aşı- 
lanmamışsa bunu daha
sonra parayla telafi etmek mümkün değildir.
- Sizin almak isteyip de alamadığınız bir şey oldu 
mu?
- Hayır, en azından hatırlamıyorum...
- Hiç harçlık aldığınız dönemlerde para sıkıntısı 
çektiniz mi?
- Hayır çekmedim.
- Çok harçlık alır mıydınız?
- Normaldi, ölçülüydü. Ben zaten İsviçre’de yatılı 
okulda okurken belli bir disiplin içinde yaşamayı öğ­
renmiştim.
- Çok zengin olmak, ya da çok zengin ve güçlü bir 
ailenin veliahtı olmak duygusu sizi nasıl etkiledi?
-Genelde çoğu şeyde ölçülü davranmak zorunlu- 
ğu hissediyorsunuz. Bu da tabii kendinizi sı­
nırlandırılmış hissetmenize yol açıyor.
- Dedeniz, Sayın Vehbi Koç tutumlu oluşuyla 
tanınır. Siz bu bağlamda dedenize yakın misina? 
Harcamayı sever misiniz?
- Vehbi Koç tabii çok eksepsiyonel nevi şahsına 
münhasır bir örnek. Onun için beni onunla kıyasla­
manızı istemem. Ama ben de lüzumsuz yere para 
harcamamaya dikkat ederim.
- Aşırı harcamalarınız yok...
- Öyle olsaydım zaten görürdünüz. Ama Vehbi 
Bey'le kıyas etmek istemem, çünkü onun durumu 
değişik.
- Sayın Koç, dedenizden aldığınız ve yaşamınızı 
etkileyen ve biçimlendiren örnek alışkanlıklarınız 
oldu mu?
- Ahh. Evet, bence dedemin en önemli yanı bir işi 
takipçiliğidir. Randevularına zamanında gitmesi, so­
nuna kadar detaya inmesi beni çok etkiliyor. Ben de 
bunları yapmaya çalışırım.
- Ya babanız Sayın Rahmi Koç'un hangi yanları­
ndan etkilendiniz?
-Liderlik vasfı, insanlaraolan hitabı ve onları yön­
lendirmesi beni çok etkilemiştir...
- Benzerlik olarak alsak, siz babanıza mı, yoksa 
dedenize mi daha çok benziyorsunuz?
- Herhalde babama fizik ve davranış olarak... 
Ama huy olarak hepimiz ayrıyızdır.
- Kendinizi seviyor musunuz?
- Kim sevmez ki kendisini?
- En sevdiğiniz, beğendiğiniz yanına?
- Herhalde insan ilişkileri. Çok dostum ve ar­
kadaşım var. İnsanlara sıcak yaklaşırım.
- Ya en sevmediğiniz yanına?
- Çabuk sinirlenmem. Ama saman alevi gibi he­
men gider.
- Aşka inanır 
mısınız?
-Tabii inanırım...
- Aşk nedir sizce?
- Çok geniş bir 
kavram. Herhalde iki 
insanın çok iyi bir şe­
kilde anlaşıp beraber 
olması diyeceğim.
- Sık sık âşık olur 
musunuz? Kolayca?
-Yok hayır...
- Hiç oldunuz mu?
- Herhalde olmu­
şumdur.
- Türkiye’de bir 
kültür sorunu olarak 
kadın-erkek ilişkisi 
açısından aşka nasıl 
bakıyorsunuz?
- Türkiye’de önemli bir konu tabii. Hâlâ bir sürü 
insan görücü usulü ile evleniyor. Kadın kocasından 
dayak yiyor. İkinci sınıf vatandaş muamelesi görüyor. 
Tam bir problem Türkiye için.
- Sayın Koç, bir süre önce mütevazı bir nişan töre­
ni ile dünyaevine ilk adımı attınız. Çok yazıldı, söylen­
di ama sizin ağzınadan nişanlına İle nasıl 
tanıştığınızı duymadık. Bize anlabr mısınız?
- Ben, kardeşlerini ve aileyi daha evvelden ta­
nırdım. Beraber at binerdik. Bundan üç yıl önce Çeş­
me'de bir arkadaşımın evinde tanıştık. Yakınlığımız 
orada başladı.
- Nişanlınızda sizi en fazla etkileyen ve çeken 
özellik?
- Sakinliği sanırım. Sakin ve yumuşak yapısı.
- Bugün randevunuzu akşam uçağına yetişeceği­
niz için öne aldınız. Yanılmıyorsam İzm ir'e gidiyorsu­
nuz?
- Evet.
- Her hafta gidiyor musunuz?
- Hayır her hafta değil... Yani duruma göre değişi­
yor. Bu hafta bir düğüne davetliyiz... O nedenle gidi­
yorum.
- Evet, teşekkür ederim, sizi daha fazla tutmamak 
gerek, hem Ramazan trafiği hem de cuma. Uçağı 
kaçırmanıza neden olmak İstemem.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi 
Taha Toros Arşivi


'Türkiye'nin sorunu nüfus'

http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/48876/001525514006.pdf?sequence=1&isAllowed=y

'Türkiye'nin sorunu nüfus'

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository