Eerherstel van de eer:We hebben de inhaligheid van publieke dienstverleners over onszelf afgeroepen

Abstract

Niet geld maar waardering is de krachtigste motivatie die er bestaat. Wetenschappers zoeken naar middelen om hiervan maatschappelijk gebruik te maken. Minister Ronald Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een merkwaardig probleem. Om ervoor te zorgen dat er ook straks nog mensen voor de klas staan, wil hij de lerarensalarissen verhogen. Hoewel hij hiervoor vrijwel unanieme politieke steun krijgt, had het parlementaire debat over dit voornemen een zure ondertoon. Kamerleden vroegen zich bezorgd af of het geld de leraren wel zal bereiken en niet in de regionen van het management zal blijven hangen. Zouden we straks een parlementaire enquête nodig hebben om uit te vinden waar het extra miljard gebleven is? Er is namelijk iets aan de hand met het geld van scholen. Toen die in de jaren negentig de beschikking kregen over eigen budgetten was er een breed vertrouwen dat zij de vergrote beleidsruimte op de best mogelijke manier voor het onderwijs zouden benutten. Gaandeweg is echter gebleken dat een aantal scholen (van hoog tot laag) grote sommen gelds zijn gaan reserveren. En er zelfs mee zijn gaan speculeren. De publieke opinie is daarom al enige tijd vervuld van wantrouwen jegens schoolbesturen en -directies. Wie had dat durven voorspellen? Deze omslag in de publieke opinie werd nog eens gevoed door het feit dat met de komst van de budgettaire decentralisatie schoolleiders zijn begonnen om eerst zichzelf een salarisverhoging te bezorgen. Schooldirecties zijn zich ‘College van bestuur’ gaan noemen en wisten de aldus verworven gewichtigheid met een ‘marktconform beloningsniveau’ te onderstrepen. Bovendien hebben zij zich omringd met een hofhouding van managers en beleidsontwikkelaars waarvan de toegevoegde waarde voor het onderwijs omstreden is. En schoolbestuurders zijn niet de enige publieke dienstverleners die onder verdenking staan te goed voor zichzelf te zorgen. [...