Handhaving. Handhavingsverzoek. Legalisatie. Proceskosten. Revisievergunning. Mestvarkens. Afstemmingsregeling

de Graaf, K.J.

University of Groningen Research Database

  
 University of Groningen
ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf
de Graaf, K.J.
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date:
2005
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan 19, 2005.
(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the
author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately
and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the
number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
Download date: 10-02-2018
JM 2005/24 
Afdeling Bestuursrechtspraak van de 
Raad van State 
19 januari 2005, 200403109/1; LJN 
AS3156. 
( Mr. Schaafsma ) 
 
 
Uitspraak in het geding tussen: 
de stichting “Stichting Natuur en Milieu 
Aalten”, te Aalten, en anderen, 
appellanten, 
en 
het college van gedeputeerde staten van 
Gelderland, 
verweerder. 
 
Handhaving, Handhavingsverzoek, 
Legalisatie, Proceskosten, 
Revisievergunning, Mestvarkens, 
Afstemmingsregeling 
 
[Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet] 
 
» Samenvatting 
Tussen partijen is niet in geschil dat de 
vergunde Groen Labelstal niet is 
gebouwd en dat de betreffende 
mestvarkens worden gehuisvest in een 
traditionele stal. Vaststaat dat indien de 
vergunning van 1995 in werking is 
getreden, er sprake is van een 
overtreding. Gelet op het algemeen 
belang dat gediend is met handhaving, 
zal in geval van overtreding van een 
wettelijk voorschrift het bestuursorgaan 
dat bevoegd is om op te treden, in de 
regel van deze bevoegdheid gebruik 
moeten maken. Slechts onder bijzondere 
omstandigheden mag het bestuursorgaan 
weigeren, dit te doen. Dit kan zich 
voordoen indien concreet uitzicht op 
legalisatie bestaat. Voorts kan 
handhavend optreden zodanig 
onevenredig zijn in verhouding tot de 
daarmee te dienen belangen dat van 
optreden in die concrete situatie behoort 
te worden afgezien. 
beslissing/besluit 
» Uitspraak 
1. Procesverloop 
Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft 
verweerder afwijzend beslist op het 
verzoek van appellanten van 16 juli 2003 
om krachtens de Wet milieubeheer 
handhavingsmaatregelen te treffen ten 
aanzien van het agrarisch bedrijf van 
[vergunninghouder] gelegen aan de 
[locaties] te Aalten. 
Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk 
MW2003.26971, verzonden op 25 maart 
2004, heeft verweerder het aan het 
besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, 
door appellanten gemaakte bezwaar 
gegrond verklaard en het 
handhavingsverzoek en het verzoek om 
vergoeding van de proceskosten 
afgewezen. 
Tegen dit besluit hebben appellanten bij 
brief van 8 april 2004, bij de Raad van 
State ingekomen op 13 april 2004, 
beroep ingesteld. 
De zaak is door een meervoudige kamer 
van de Afdeling verwezen naar een 
enkelvoudige. 
De Afdeling heeft de zaak ter zitting 
behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 
2. Overwegingen 
2.1. In 1995 is voor de inrichting 
krachtens de Wet milieubeheer een 
revisievergunning verleend voor onder 
meer het houden van 7.000 mestvarkens 
gehuisvest in een Groen Label-
stalsysteem. Tussen partijen is niet in 
geschil dat de vergunde Groen Labelstal 
niet is gebouwd en dat de 7.000 
mestvarkens worden gehuisvest in een 
traditionele stal. Vaststaat dat indien de 
vergunning van 1995 in werking is 
getreden, er sprake is van een 
overtreding. 
2.2. Verweerder heeft het verzoek om 
handhavingsmaatregelen te treffen 
afgewezen, omdat hij ten tijde van het 
bestreden besluit verwachtte dat binnen 
afzienbare termijn een nieuwe 
revisievergunning voor de inrichting zal 
worden verleend. Met het treffen van 
handhavingsmaatregelen zouden de 
bedrijfseconomische belangen van 
vergunninghouder te veel worden 
geschaad, aldus verweerder. Verweerder 
heeft ter zitting meegedeeld dat 
inmiddels een vergunningaanvraag met 
een milieu-effectrapport is ingediend 
door vergunninghouder. 
2.2.1. Appellanten kunnen zich met de 
belangenafweging van verweerder niet 
verenigen. Door het ontbreken van het in 
1995 vergunde stalsysteem wordt door 
de inrichting een zeer grote ammoniak- 
en stankemissie veroorzaakt. Dit is door 
verweerder onvoldoende meegewogen in 
het bestreden besluit, zo stellen 
appellanten. Bovendien is het niet 
aannemelijk dat een vergunning voor 
wijziging van de inrichting zoals gewenst 
door vergunninghouder zal kunnen 
worden verleend, aldus appellanten. 
2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat 
gediend is met handhaving, zal in geval 
van overtreding van een wettelijk 
voorschrift het bestuursorgaan dat 
bevoegd is om met bestuursdwang of een 
last onder dwangsom op te treden, in de 
regel van deze bevoegdheid gebruik 
moeten maken. Slechts onder bijzondere 
omstandigheden mag het bestuursorgaan 
weigeren, dit te doen. Dit kan zich 
voordoen indien concreet uitzicht op 
legalisatie bestaat. Voorts kan 
handhavend optreden zodanig 
onevenredig zijn in verhouding tot de 
daarmee te dienen belangen dat van 
optreden in die concrete situatie behoort 
te worden afgezien. 
2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde 
van het bestreden besluit geen 
ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook 
anderszins is niet gebleken dat er op dat 
moment sprake was van een concreet 
zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog 
een aanvraag met een milieueffect-
rapportage bij verweerder is ingekomen, 
maakt dit niet anders, nog afgezien van 
de vraag of deze aanvraag ziet op 
legalisatie. Voorts blijkt niet uit de 
belangenafweging van verweerder in 
hoeverre de belasting voor het milieu die 
de inrichting in de huidige vorm 
veroorzaakt, daarin is betrokken. 
De Afdeling komt tot de conclusie dat 
niet is gebleken van bijzondere 
omstandigheden op grond waarvan 
verweerder in redelijkheid heeft kunnen 
weigeren gebruik te maken van zijn 
bevoegdheid handhavend op te treden. 
Gelet op het bovenstaande is de Afdeling 
van oordeel dat het bestreden besluit in 
zoverre is genomen in strijd met artikel 
7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 
2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is 
gebleken dat niet vaststaat of de 
vergunning uit 1995 in werking is 
getreden, omdat niet gebleken is of de 
eventueel benodigde bouwvergunningen 
zijn verleend. Ingevolge de 
coördinatieregeling van artikel 20.8 van 
de Wet milieubeheer treedt een 
revisievergunning immers niet in 
werking indien de benodigde 
bouwvergunning niet is verleend. 
Verweerder heeft ter zitting gesteld dat 
ten behoeve van de wijzigingen in de 
traditionele stallen conform de 
vergunning uit 1995 geen 
bouwvergunning behoefde te worden 
aangevraagd. Hij verwijst in deze naar 
beweringen van het college van 
burgemeester en wethouders van Aalten, 
dat destijds het bevoegd gezag was. 
Verweerder heeft echter in deze zelf geen 
onderzoek gedaan. Gelet hierop 
concludeert de Afdeling dat het 
bestreden besluit in zoverre is genomen 
in strijd met artikel 3:2 van de Algemene 
wet bestuursrecht. 
2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden 
besluit dient te worden vernietigd. Bij de 
nieuw te nemen beslissing op bezwaar 
dient tevens te worden beslist op het door 
appellanten in bezwaar gedane verzoek 
om vergoeding van de kosten als bedoeld 
in artikel 7:15 van de Algemene wet 
bestuursrecht. 
2.5. Verweerder dient op na te melden 
wijze in de proceskosten te worden 
veroordeeld. 
3. Beslissing 
De Afdeling Bestuursrechtspraak van de 
Raad van State 
Recht doende in naam der Koningin: 
I verklaart het beroep gegrond; 
II vernietigt het besluit van het college 
van gedeputeerde staten van Gelderland 
van 23 maart 2004, kenmerk 
MW2003.26971; 
III veroordeelt het college van 
gedeputeerde staten van Gelderland in de 
door appellanten in verband met de 
behandeling van het beroep gemaakte 
proceskosten tot een bedrag van € 697,58, 
waarvan een gedeelte groot € 644,= is 
toe te rekenen aan door een derde 
beroepsmatig verleende rechtsbijstand; 
het bedrag dient door de provincie 
Gelderland te worden betaald aan 
appellanten; 
IV gelast dat de provincie Gelderland 
aan appellanten het door hen voor de 
behandeling van het beroep betaalde 
griffierecht (€ 273,=) vergoedt. 
Uitgesproken in het openbaar op 19 
januari 2005. 
» Noot 
Drie punten van bovenstaande uitspraak 
verdienen de aandacht. Niet alleen wordt 
in deze uitspraak de nieuwe algemene 
formulering van de beginselplicht tot 
handhaving gebezigd en speelt de 
afstemmingsregeling tussen de 
bouwvergunning en milieuvergunning 
een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling 
een overweging aan het nieuwe besluit 
op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 
Awb tevens een beslissing moet worden 
genomen over de gedurende de bezwaar-
schriftprocedure gemaakte proceskosten. 
De zogenaamde beginselplicht tot 
handhaving heeft de afgelopen tijd vele 
pennen in bewe-ging gebracht. De 
Afdeling formuleert deze thans anders 
dan voorheen. Het lijkt mij zinvol 
daarvan ook in dit tijdschrift gewag te 
maken. Tot voor kort redeneerde de 
Afdeling dat een bestuursorgaan tegen 
een overtreding in be-ginsel handhavend 
dient op te treden en dat alleen in 
bijzondere gevallen verlangd kan worden 
dat het afziet van handhaving. In de 
nieuwe formulering, die heel 
rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt 
meer dan voorheen voorop te staan dat 
sprake is van een discretionaire 
bevoegdheid om handhavend op te 
treden, waarbij alle relevante belangen 
moeten wor-den afgewogen. In de 
bovenstaande casus noch in het algemeen 
leidt deze nieuwe for-mulering echter tot 
een andere lijn in de juris-prudentie. 
Over deze lijn inzake beginselplicht tot 
handhaving, de beperking van de 
bestuurlijke discretie en de 
belangenafweging die desondanks dient 
plaats te vinden, bestaan enkele 
belangwekkende publicaties (F.R. Ver-
meer, “De beginselplicht tot handhaving 
en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 
2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De 
‘beginselplicht’ tot handhaving. Een 
stoelendans tussen rechter en bestuur?”, 
Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-
gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; 
ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 
m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het 
standpunt van verweerder te zijn dat er 
ten tijde van het besluit op bezwaar 
concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien 
de overweging van de Afdeling kan daar-
van sprake zijn wanneer een 
ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde 
van het nemen van het bestreden besluit. 
Dit was hier niet het geval. 
Ook is deze uitspraak interessant 
vanwege de verwijzing naar de 
afstemmingsregeling tussen Woningwet 
en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt –
 vreemd genoeg na te hebben 
geconcludeerd dat niet is gebleken van 
bijzondere omstandigheden op grond 
waarvan verweerder in redelijkheid heeft 
kunnen afzien van handhaving – dat 
alleen sprake is van een overtreding 
indien de in 1995 verleende 
revisievergunning ook daadwerkelijk in 
werking is getreden. Dit is ingevolge de 
afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm 
het geval wanneer de bouwvergunning 
waarmee moet worden afgestemd, is 
verleend. Omdat klaarblijkelijk geen 
bouwvergunning is afgegeven, kan de 
revisievergunning alleen in werking zijn 
getreden indien duidelijk is dat voor het 
wijzigen van de traditionele stallen geen 
bouwvergunning noodzakelijk was. Op 
het punt van de problematiek van het 
afstemmen van besluiten wijs ik graag op 
een recent proefschrift dat de lezer van 
dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs 
promoveerde Maaike Beerten op dit 
onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming 
van besluiten (diss. Groningen), Den 
Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar 
proefschrift afstemmingsregelingen in 
het omgevingsrecht en het voorontwerp 
Wet samenhangende besluiten Awb I 
worden besproken, komt Beerten met een 
voorstel voor een verder strekkende 
algemene afstemmingsregeling voor 
samenhangende besluiten. Ten aanzien 
van de vigerende afstemmingsregeling 
tussen de milieu- en de bouwvergunning 
die in de bovenstaande casus speelt, stelt 
zij dat het voor de hand ligt dat men, nu 
niet is geregeld hoe het orgaan dat de 
milieuvergunning moet verlenen op de 
hoogte raakt van de verlening van de 
bouwvergunning, over en weer 
informatieplichten worden aangenomen. 
De Afdeling concludeert dat, aangezien 
verweerder zelf geen onderzoek heeft 
verricht naar de eventueel benodigde 
bouwvergunningen, het bestreden besluit 
onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. 
Een derde reden waarom deze uitspraak 
het publiceren waard is, betreft de 
verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 
Awb. De mogelijkheid om gedurende de 
bezwaarschriftprocedure gemaakte 
proceskosten vergoed te krijgen en de 
verplichting om, indien men daarvoor in 
aanmerking wil komen, het verzoek 
daartoe in te dienen voorafgaand aan de 
beslissing op bezwaar, geniet steeds meer 
bekendheid in de praktijk en speelt soms 
ook in het milieurecht een rol. In 
bovenstaande uitspraak kan de 
overweging van de Afdeling een voor de 
bezwaarde positieve uitwerking hebben. 
Indien de beginselplicht dwingt tot 
handhavend optreden en het bestuur dat 
in het primaire besluit niet (voldoende) 
onderkent, kan men beredeneren dat het 
besluit wegens aan het bestuursorgaan te 
wijten onrechtmatigheid moet worden 
herroepen. Die redenering levert op dat 
ook de proceskosten die gedurende de 
bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, 
vergoed moeten worden. 
De Graaf 


ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf

NARCIS 

Proceedings - University of Groningen

   University of GroningenABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graafde Graaf, K.J.IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2005Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan 19, 2005.(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 02-06-2022JM 2005/24 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 19 januari 2005, 200403109/1; LJN AS3156. ( Mr. Schaafsma )   Uitspraak in het geding tussen: de stichting “Stichting Natuur en Milieu Aalten”, te Aalten, en anderen, appellanten, en het college van gedeputeerde staten van Gelderland, verweerder.  Handhaving, Handhavingsverzoek, Legalisatie, Proceskosten, Revisievergunning, Mestvarkens, Afstemmingsregeling  [Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet]  » Samenvatting Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de betreffende mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. beslissing/besluit » Uitspraak 1. Procesverloop Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft verweerder afwijzend beslist op het verzoek van appellanten van 16 juli 2003 om krachtens de Wet milieubeheer handhavingsmaatregelen te treffen ten aanzien van het agrarisch bedrijf van [vergunninghouder] gelegen aan de [locaties] te Aalten. Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971, verzonden op 25 maart 2004, heeft verweerder het aan het besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, door appellanten gemaakte bezwaar gegrond verklaard en het handhavingsverzoek en het verzoek om vergoeding van de proceskosten afgewezen. Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 8 april 2004, bij de Raad van State ingekomen op 13 april 2004, beroep ingesteld. De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige. De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 2. Overwegingen 2.1. In 1995 is voor de inrichting krachtens de Wet milieubeheer een revisievergunning verleend voor onder meer het houden van 7.000 mestvarkens gehuisvest in een Groen Label-stalsysteem. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de 7.000 mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. 2.2. Verweerder heeft het verzoek om handhavingsmaatregelen te treffen afgewezen, omdat hij ten tijde van het bestreden besluit verwachtte dat binnen afzienbare termijn een nieuwe revisievergunning voor de inrichting zal worden verleend. Met het treffen van handhavingsmaatregelen zouden de bedrijfseconomische belangen van vergunninghouder te veel worden geschaad, aldus verweerder. Verweerder heeft ter zitting meegedeeld dat inmiddels een vergunningaanvraag met een milieu-effectrapport is ingediend door vergunninghouder. 2.2.1. Appellanten kunnen zich met de belangenafweging van verweerder niet verenigen. Door het ontbreken van het in 1995 vergunde stalsysteem wordt door de inrichting een zeer grote ammoniak- en stankemissie veroorzaakt. Dit is door verweerder onvoldoende meegewogen in het bestreden besluit, zo stellen appellanten. Bovendien is het niet aannemelijk dat een vergunning voor wijziging van de inrichting zoals gewenst door vergunninghouder zal kunnen worden verleend, aldus appellanten. 2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. 2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde van het bestreden besluit geen ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook anderszins is niet gebleken dat er op dat moment sprake was van een concreet zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog een aanvraag met een milieueffect-rapportage bij verweerder is ingekomen, maakt dit niet anders, nog afgezien van de vraag of deze aanvraag ziet op legalisatie. Voorts blijkt niet uit de belangenafweging van verweerder in hoeverre de belasting voor het milieu die de inrichting in de huidige vorm veroorzaakt, daarin is betrokken. De Afdeling komt tot de conclusie dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen weigeren gebruik te maken van zijn bevoegdheid handhavend op te treden. Gelet op het bovenstaande is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is gebleken dat niet vaststaat of de vergunning uit 1995 in werking is getreden, omdat niet gebleken is of de eventueel benodigde bouwvergunningen zijn verleend. Ingevolge de coördinatieregeling van artikel 20.8 van de Wet milieubeheer treedt een revisievergunning immers niet in werking indien de benodigde bouwvergunning niet is verleend. Verweerder heeft ter zitting gesteld dat ten behoeve van de wijzigingen in de traditionele stallen conform de vergunning uit 1995 geen bouwvergunning behoefde te worden aangevraagd. Hij verwijst in deze naar beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Aalten, dat destijds het bevoegd gezag was. Verweerder heeft echter in deze zelf geen onderzoek gedaan. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Bij de nieuw te nemen beslissing op bezwaar dient tevens te worden beslist op het door appellanten in bezwaar gedane verzoek om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.5. Verweerder dient op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. 3. Beslissing De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: I verklaart het beroep gegrond; II vernietigt het besluit van het college van gedeputeerde staten van Gelderland van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971; III veroordeelt het college van gedeputeerde staten van Gelderland in de door appellanten in verband met de behandeling van het beroep gemaakte proceskosten tot een bedrag van € 697,58, waarvan een gedeelte groot € 644,= is toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand; het bedrag dient door de provincie Gelderland te worden betaald aan appellanten; IV gelast dat de provincie Gelderland aan appellanten het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht (€ 273,=) vergoedt. Uitgesproken in het openbaar op 19 januari 2005. » Noot Drie punten van bovenstaande uitspraak verdienen de aandacht. Niet alleen wordt in deze uitspraak de nieuwe algemene formulering van de beginselplicht tot handhaving gebezigd en speelt de afstemmingsregeling tussen de bouwvergunning en milieuvergunning een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling een overweging aan het nieuwe besluit op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 Awb tevens een beslissing moet worden genomen over de gedurende de bezwaar-schriftprocedure gemaakte proceskosten. De zogenaamde beginselplicht tot handhaving heeft de afgelopen tijd vele pennen in bewe-ging gebracht. De Afdeling formuleert deze thans anders dan voorheen. Het lijkt mij zinvol daarvan ook in dit tijdschrift gewag te maken. Tot voor kort redeneerde de Afdeling dat een bestuursorgaan tegen een overtreding in be-ginsel handhavend dient op te treden en dat alleen in bijzondere gevallen verlangd kan worden dat het afziet van handhaving. In de nieuwe formulering, die heel rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt meer dan voorheen voorop te staan dat sprake is van een discretionaire bevoegdheid om handhavend op te treden, waarbij alle relevante belangen moeten wor-den afgewogen. In de bovenstaande casus noch in het algemeen leidt deze nieuwe for-mulering echter tot een andere lijn in de juris-prudentie. Over deze lijn inzake beginselplicht tot handhaving, de beperking van de bestuurlijke discretie en de belangenafweging die desondanks dient plaats te vinden, bestaan enkele belangwekkende publicaties (F.R. Ver-meer, “De beginselplicht tot handhaving en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De ‘beginselplicht’ tot handhaving. Een stoelendans tussen rechter en bestuur?”, Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het standpunt van verweerder te zijn dat er ten tijde van het besluit op bezwaar concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien de overweging van de Afdeling kan daar-van sprake zijn wanneer een ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde van het nemen van het bestreden besluit. Dit was hier niet het geval. Ook is deze uitspraak interessant vanwege de verwijzing naar de afstemmingsregeling tussen Woningwet en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt – vreemd genoeg na te hebben geconcludeerd dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen afzien van handhaving – dat alleen sprake is van een overtreding indien de in 1995 verleende revisievergunning ook daadwerkelijk in werking is getreden. Dit is ingevolge de afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm het geval wanneer de bouwvergunning waarmee moet worden afgestemd, is verleend. Omdat klaarblijkelijk geen bouwvergunning is afgegeven, kan de revisievergunning alleen in werking zijn getreden indien duidelijk is dat voor het wijzigen van de traditionele stallen geen bouwvergunning noodzakelijk was. Op het punt van de problematiek van het afstemmen van besluiten wijs ik graag op een recent proefschrift dat de lezer van dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs promoveerde Maaike Beerten op dit onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming van besluiten (diss. Groningen), Den Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar proefschrift afstemmingsregelingen in het omgevingsrecht en het voorontwerp Wet samenhangende besluiten Awb I worden besproken, komt Beerten met een voorstel voor een verder strekkende algemene afstemmingsregeling voor samenhangende besluiten. Ten aanzien van de vigerende afstemmingsregeling tussen de milieu- en de bouwvergunning die in de bovenstaande casus speelt, stelt zij dat het voor de hand ligt dat men, nu niet is geregeld hoe het orgaan dat de milieuvergunning moet verlenen op de hoogte raakt van de verlening van de bouwvergunning, over en weer informatieplichten worden aangenomen. De Afdeling concludeert dat, aangezien verweerder zelf geen onderzoek heeft verricht naar de eventueel benodigde bouwvergunningen, het bestreden besluit onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. Een derde reden waarom deze uitspraak het publiceren waard is, betreft de verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 Awb. De mogelijkheid om gedurende de bezwaarschriftprocedure gemaakte proceskosten vergoed te krijgen en de verplichting om, indien men daarvoor in aanmerking wil komen, het verzoek daartoe in te dienen voorafgaand aan de beslissing op bezwaar, geniet steeds meer bekendheid in de praktijk en speelt soms ook in het milieurecht een rol. In bovenstaande uitspraak kan de overweging van de Afdeling een voor de bezwaarde positieve uitwerking hebben. Indien de beginselplicht dwingt tot handhavend optreden en het bestuur dat in het primaire besluit niet (voldoende) onderkent, kan men beredeneren dat het besluit wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid moet worden herroepen. Die redenering levert op dat ook de proceskosten die gedurende de bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, vergoed moeten worden. De Graaf 

Dutch

ARTS repository - University of Groningen

   University of GroningenABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graafde Graaf, K.J.IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2005Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan 19, 2005.(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 06-06-2022JM 2005/24 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 19 januari 2005, 200403109/1; LJN AS3156. ( Mr. Schaafsma )   Uitspraak in het geding tussen: de stichting “Stichting Natuur en Milieu Aalten”, te Aalten, en anderen, appellanten, en het college van gedeputeerde staten van Gelderland, verweerder.  Handhaving, Handhavingsverzoek, Legalisatie, Proceskosten, Revisievergunning, Mestvarkens, Afstemmingsregeling  [Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet]  » Samenvatting Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de betreffende mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. beslissing/besluit » Uitspraak 1. Procesverloop Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft verweerder afwijzend beslist op het verzoek van appellanten van 16 juli 2003 om krachtens de Wet milieubeheer handhavingsmaatregelen te treffen ten aanzien van het agrarisch bedrijf van [vergunninghouder] gelegen aan de [locaties] te Aalten. Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971, verzonden op 25 maart 2004, heeft verweerder het aan het besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, door appellanten gemaakte bezwaar gegrond verklaard en het handhavingsverzoek en het verzoek om vergoeding van de proceskosten afgewezen. Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 8 april 2004, bij de Raad van State ingekomen op 13 april 2004, beroep ingesteld. De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige. De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 2. Overwegingen 2.1. In 1995 is voor de inrichting krachtens de Wet milieubeheer een revisievergunning verleend voor onder meer het houden van 7.000 mestvarkens gehuisvest in een Groen Label-stalsysteem. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de 7.000 mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. 2.2. Verweerder heeft het verzoek om handhavingsmaatregelen te treffen afgewezen, omdat hij ten tijde van het bestreden besluit verwachtte dat binnen afzienbare termijn een nieuwe revisievergunning voor de inrichting zal worden verleend. Met het treffen van handhavingsmaatregelen zouden de bedrijfseconomische belangen van vergunninghouder te veel worden geschaad, aldus verweerder. Verweerder heeft ter zitting meegedeeld dat inmiddels een vergunningaanvraag met een milieu-effectrapport is ingediend door vergunninghouder. 2.2.1. Appellanten kunnen zich met de belangenafweging van verweerder niet verenigen. Door het ontbreken van het in 1995 vergunde stalsysteem wordt door de inrichting een zeer grote ammoniak- en stankemissie veroorzaakt. Dit is door verweerder onvoldoende meegewogen in het bestreden besluit, zo stellen appellanten. Bovendien is het niet aannemelijk dat een vergunning voor wijziging van de inrichting zoals gewenst door vergunninghouder zal kunnen worden verleend, aldus appellanten. 2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. 2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde van het bestreden besluit geen ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook anderszins is niet gebleken dat er op dat moment sprake was van een concreet zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog een aanvraag met een milieueffect-rapportage bij verweerder is ingekomen, maakt dit niet anders, nog afgezien van de vraag of deze aanvraag ziet op legalisatie. Voorts blijkt niet uit de belangenafweging van verweerder in hoeverre de belasting voor het milieu die de inrichting in de huidige vorm veroorzaakt, daarin is betrokken. De Afdeling komt tot de conclusie dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen weigeren gebruik te maken van zijn bevoegdheid handhavend op te treden. Gelet op het bovenstaande is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is gebleken dat niet vaststaat of de vergunning uit 1995 in werking is getreden, omdat niet gebleken is of de eventueel benodigde bouwvergunningen zijn verleend. Ingevolge de coördinatieregeling van artikel 20.8 van de Wet milieubeheer treedt een revisievergunning immers niet in werking indien de benodigde bouwvergunning niet is verleend. Verweerder heeft ter zitting gesteld dat ten behoeve van de wijzigingen in de traditionele stallen conform de vergunning uit 1995 geen bouwvergunning behoefde te worden aangevraagd. Hij verwijst in deze naar beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Aalten, dat destijds het bevoegd gezag was. Verweerder heeft echter in deze zelf geen onderzoek gedaan. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Bij de nieuw te nemen beslissing op bezwaar dient tevens te worden beslist op het door appellanten in bezwaar gedane verzoek om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.5. Verweerder dient op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. 3. Beslissing De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: I verklaart het beroep gegrond; II vernietigt het besluit van het college van gedeputeerde staten van Gelderland van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971; III veroordeelt het college van gedeputeerde staten van Gelderland in de door appellanten in verband met de behandeling van het beroep gemaakte proceskosten tot een bedrag van € 697,58, waarvan een gedeelte groot € 644,= is toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand; het bedrag dient door de provincie Gelderland te worden betaald aan appellanten; IV gelast dat de provincie Gelderland aan appellanten het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht (€ 273,=) vergoedt. Uitgesproken in het openbaar op 19 januari 2005. » Noot Drie punten van bovenstaande uitspraak verdienen de aandacht. Niet alleen wordt in deze uitspraak de nieuwe algemene formulering van de beginselplicht tot handhaving gebezigd en speelt de afstemmingsregeling tussen de bouwvergunning en milieuvergunning een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling een overweging aan het nieuwe besluit op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 Awb tevens een beslissing moet worden genomen over de gedurende de bezwaar-schriftprocedure gemaakte proceskosten. De zogenaamde beginselplicht tot handhaving heeft de afgelopen tijd vele pennen in bewe-ging gebracht. De Afdeling formuleert deze thans anders dan voorheen. Het lijkt mij zinvol daarvan ook in dit tijdschrift gewag te maken. Tot voor kort redeneerde de Afdeling dat een bestuursorgaan tegen een overtreding in be-ginsel handhavend dient op te treden en dat alleen in bijzondere gevallen verlangd kan worden dat het afziet van handhaving. In de nieuwe formulering, die heel rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt meer dan voorheen voorop te staan dat sprake is van een discretionaire bevoegdheid om handhavend op te treden, waarbij alle relevante belangen moeten wor-den afgewogen. In de bovenstaande casus noch in het algemeen leidt deze nieuwe for-mulering echter tot een andere lijn in de juris-prudentie. Over deze lijn inzake beginselplicht tot handhaving, de beperking van de bestuurlijke discretie en de belangenafweging die desondanks dient plaats te vinden, bestaan enkele belangwekkende publicaties (F.R. Ver-meer, “De beginselplicht tot handhaving en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De ‘beginselplicht’ tot handhaving. Een stoelendans tussen rechter en bestuur?”, Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het standpunt van verweerder te zijn dat er ten tijde van het besluit op bezwaar concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien de overweging van de Afdeling kan daar-van sprake zijn wanneer een ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde van het nemen van het bestreden besluit. Dit was hier niet het geval. Ook is deze uitspraak interessant vanwege de verwijzing naar de afstemmingsregeling tussen Woningwet en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt – vreemd genoeg na te hebben geconcludeerd dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen afzien van handhaving – dat alleen sprake is van een overtreding indien de in 1995 verleende revisievergunning ook daadwerkelijk in werking is getreden. Dit is ingevolge de afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm het geval wanneer de bouwvergunning waarmee moet worden afgestemd, is verleend. Omdat klaarblijkelijk geen bouwvergunning is afgegeven, kan de revisievergunning alleen in werking zijn getreden indien duidelijk is dat voor het wijzigen van de traditionele stallen geen bouwvergunning noodzakelijk was. Op het punt van de problematiek van het afstemmen van besluiten wijs ik graag op een recent proefschrift dat de lezer van dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs promoveerde Maaike Beerten op dit onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming van besluiten (diss. Groningen), Den Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar proefschrift afstemmingsregelingen in het omgevingsrecht en het voorontwerp Wet samenhangende besluiten Awb I worden besproken, komt Beerten met een voorstel voor een verder strekkende algemene afstemmingsregeling voor samenhangende besluiten. Ten aanzien van de vigerende afstemmingsregeling tussen de milieu- en de bouwvergunning die in de bovenstaande casus speelt, stelt zij dat het voor de hand ligt dat men, nu niet is geregeld hoe het orgaan dat de milieuvergunning moet verlenen op de hoogte raakt van de verlening van de bouwvergunning, over en weer informatieplichten worden aangenomen. De Afdeling concludeert dat, aangezien verweerder zelf geen onderzoek heeft verricht naar de eventueel benodigde bouwvergunningen, het bestreden besluit onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. Een derde reden waarom deze uitspraak het publiceren waard is, betreft de verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 Awb. De mogelijkheid om gedurende de bezwaarschriftprocedure gemaakte proceskosten vergoed te krijgen en de verplichting om, indien men daarvoor in aanmerking wil komen, het verzoek daartoe in te dienen voorafgaand aan de beslissing op bezwaar, geniet steeds meer bekendheid in de praktijk en speelt soms ook in het milieurecht een rol. In bovenstaande uitspraak kan de overweging van de Afdeling een voor de bezwaarde positieve uitwerking hebben. Indien de beginselplicht dwingt tot handhavend optreden en het bestuur dat in het primaire besluit niet (voldoende) onderkent, kan men beredeneren dat het besluit wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid moet worden herroepen. Die redenering levert op dat ook de proceskosten die gedurende de bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, vergoed moeten worden. De Graaf 

Dissertations of the University of Groningen

   University of GroningenABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graafde Graaf, K.J.IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2005Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan 19, 2005.(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 03-06-2022JM 2005/24 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 19 januari 2005, 200403109/1; LJN AS3156. ( Mr. Schaafsma )   Uitspraak in het geding tussen: de stichting “Stichting Natuur en Milieu Aalten”, te Aalten, en anderen, appellanten, en het college van gedeputeerde staten van Gelderland, verweerder.  Handhaving, Handhavingsverzoek, Legalisatie, Proceskosten, Revisievergunning, Mestvarkens, Afstemmingsregeling  [Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet]  » Samenvatting Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de betreffende mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. beslissing/besluit » Uitspraak 1. Procesverloop Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft verweerder afwijzend beslist op het verzoek van appellanten van 16 juli 2003 om krachtens de Wet milieubeheer handhavingsmaatregelen te treffen ten aanzien van het agrarisch bedrijf van [vergunninghouder] gelegen aan de [locaties] te Aalten. Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971, verzonden op 25 maart 2004, heeft verweerder het aan het besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, door appellanten gemaakte bezwaar gegrond verklaard en het handhavingsverzoek en het verzoek om vergoeding van de proceskosten afgewezen. Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 8 april 2004, bij de Raad van State ingekomen op 13 april 2004, beroep ingesteld. De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige. De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 2. Overwegingen 2.1. In 1995 is voor de inrichting krachtens de Wet milieubeheer een revisievergunning verleend voor onder meer het houden van 7.000 mestvarkens gehuisvest in een Groen Label-stalsysteem. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de 7.000 mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. 2.2. Verweerder heeft het verzoek om handhavingsmaatregelen te treffen afgewezen, omdat hij ten tijde van het bestreden besluit verwachtte dat binnen afzienbare termijn een nieuwe revisievergunning voor de inrichting zal worden verleend. Met het treffen van handhavingsmaatregelen zouden de bedrijfseconomische belangen van vergunninghouder te veel worden geschaad, aldus verweerder. Verweerder heeft ter zitting meegedeeld dat inmiddels een vergunningaanvraag met een milieu-effectrapport is ingediend door vergunninghouder. 2.2.1. Appellanten kunnen zich met de belangenafweging van verweerder niet verenigen. Door het ontbreken van het in 1995 vergunde stalsysteem wordt door de inrichting een zeer grote ammoniak- en stankemissie veroorzaakt. Dit is door verweerder onvoldoende meegewogen in het bestreden besluit, zo stellen appellanten. Bovendien is het niet aannemelijk dat een vergunning voor wijziging van de inrichting zoals gewenst door vergunninghouder zal kunnen worden verleend, aldus appellanten. 2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. 2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde van het bestreden besluit geen ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook anderszins is niet gebleken dat er op dat moment sprake was van een concreet zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog een aanvraag met een milieueffect-rapportage bij verweerder is ingekomen, maakt dit niet anders, nog afgezien van de vraag of deze aanvraag ziet op legalisatie. Voorts blijkt niet uit de belangenafweging van verweerder in hoeverre de belasting voor het milieu die de inrichting in de huidige vorm veroorzaakt, daarin is betrokken. De Afdeling komt tot de conclusie dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen weigeren gebruik te maken van zijn bevoegdheid handhavend op te treden. Gelet op het bovenstaande is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is gebleken dat niet vaststaat of de vergunning uit 1995 in werking is getreden, omdat niet gebleken is of de eventueel benodigde bouwvergunningen zijn verleend. Ingevolge de coördinatieregeling van artikel 20.8 van de Wet milieubeheer treedt een revisievergunning immers niet in werking indien de benodigde bouwvergunning niet is verleend. Verweerder heeft ter zitting gesteld dat ten behoeve van de wijzigingen in de traditionele stallen conform de vergunning uit 1995 geen bouwvergunning behoefde te worden aangevraagd. Hij verwijst in deze naar beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Aalten, dat destijds het bevoegd gezag was. Verweerder heeft echter in deze zelf geen onderzoek gedaan. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Bij de nieuw te nemen beslissing op bezwaar dient tevens te worden beslist op het door appellanten in bezwaar gedane verzoek om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.5. Verweerder dient op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. 3. Beslissing De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: I verklaart het beroep gegrond; II vernietigt het besluit van het college van gedeputeerde staten van Gelderland van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971; III veroordeelt het college van gedeputeerde staten van Gelderland in de door appellanten in verband met de behandeling van het beroep gemaakte proceskosten tot een bedrag van € 697,58, waarvan een gedeelte groot € 644,= is toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand; het bedrag dient door de provincie Gelderland te worden betaald aan appellanten; IV gelast dat de provincie Gelderland aan appellanten het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht (€ 273,=) vergoedt. Uitgesproken in het openbaar op 19 januari 2005. » Noot Drie punten van bovenstaande uitspraak verdienen de aandacht. Niet alleen wordt in deze uitspraak de nieuwe algemene formulering van de beginselplicht tot handhaving gebezigd en speelt de afstemmingsregeling tussen de bouwvergunning en milieuvergunning een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling een overweging aan het nieuwe besluit op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 Awb tevens een beslissing moet worden genomen over de gedurende de bezwaar-schriftprocedure gemaakte proceskosten. De zogenaamde beginselplicht tot handhaving heeft de afgelopen tijd vele pennen in bewe-ging gebracht. De Afdeling formuleert deze thans anders dan voorheen. Het lijkt mij zinvol daarvan ook in dit tijdschrift gewag te maken. Tot voor kort redeneerde de Afdeling dat een bestuursorgaan tegen een overtreding in be-ginsel handhavend dient op te treden en dat alleen in bijzondere gevallen verlangd kan worden dat het afziet van handhaving. In de nieuwe formulering, die heel rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt meer dan voorheen voorop te staan dat sprake is van een discretionaire bevoegdheid om handhavend op te treden, waarbij alle relevante belangen moeten wor-den afgewogen. In de bovenstaande casus noch in het algemeen leidt deze nieuwe for-mulering echter tot een andere lijn in de juris-prudentie. Over deze lijn inzake beginselplicht tot handhaving, de beperking van de bestuurlijke discretie en de belangenafweging die desondanks dient plaats te vinden, bestaan enkele belangwekkende publicaties (F.R. Ver-meer, “De beginselplicht tot handhaving en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De ‘beginselplicht’ tot handhaving. Een stoelendans tussen rechter en bestuur?”, Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het standpunt van verweerder te zijn dat er ten tijde van het besluit op bezwaar concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien de overweging van de Afdeling kan daar-van sprake zijn wanneer een ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde van het nemen van het bestreden besluit. Dit was hier niet het geval. Ook is deze uitspraak interessant vanwege de verwijzing naar de afstemmingsregeling tussen Woningwet en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt – vreemd genoeg na te hebben geconcludeerd dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen afzien van handhaving – dat alleen sprake is van een overtreding indien de in 1995 verleende revisievergunning ook daadwerkelijk in werking is getreden. Dit is ingevolge de afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm het geval wanneer de bouwvergunning waarmee moet worden afgestemd, is verleend. Omdat klaarblijkelijk geen bouwvergunning is afgegeven, kan de revisievergunning alleen in werking zijn getreden indien duidelijk is dat voor het wijzigen van de traditionele stallen geen bouwvergunning noodzakelijk was. Op het punt van de problematiek van het afstemmen van besluiten wijs ik graag op een recent proefschrift dat de lezer van dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs promoveerde Maaike Beerten op dit onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming van besluiten (diss. Groningen), Den Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar proefschrift afstemmingsregelingen in het omgevingsrecht en het voorontwerp Wet samenhangende besluiten Awb I worden besproken, komt Beerten met een voorstel voor een verder strekkende algemene afstemmingsregeling voor samenhangende besluiten. Ten aanzien van de vigerende afstemmingsregeling tussen de milieu- en de bouwvergunning die in de bovenstaande casus speelt, stelt zij dat het voor de hand ligt dat men, nu niet is geregeld hoe het orgaan dat de milieuvergunning moet verlenen op de hoogte raakt van de verlening van de bouwvergunning, over en weer informatieplichten worden aangenomen. De Afdeling concludeert dat, aangezien verweerder zelf geen onderzoek heeft verricht naar de eventueel benodigde bouwvergunningen, het bestreden besluit onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. Een derde reden waarom deze uitspraak het publiceren waard is, betreft de verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 Awb. De mogelijkheid om gedurende de bezwaarschriftprocedure gemaakte proceskosten vergoed te krijgen en de verplichting om, indien men daarvoor in aanmerking wil komen, het verzoek daartoe in te dienen voorafgaand aan de beslissing op bezwaar, geniet steeds meer bekendheid in de praktijk en speelt soms ook in het milieurecht een rol. In bovenstaande uitspraak kan de overweging van de Afdeling een voor de bezwaarde positieve uitwerking hebben. Indien de beginselplicht dwingt tot handhavend optreden en het bestuur dat in het primaire besluit niet (voldoende) onderkent, kan men beredeneren dat het besluit wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid moet worden herroepen. Die redenering levert op dat ook de proceskosten die gedurende de bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, vergoed moeten worden. De Graaf 

University of Groningen

   University of GroningenABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graafde Graaf, K.J.IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2005Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan 19, 2005.(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 12-11-2019JM 2005/24 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 19 januari 2005, 200403109/1; LJN AS3156. ( Mr. Schaafsma )   Uitspraak in het geding tussen: de stichting “Stichting Natuur en Milieu Aalten”, te Aalten, en anderen, appellanten, en het college van gedeputeerde staten van Gelderland, verweerder.  Handhaving, Handhavingsverzoek, Legalisatie, Proceskosten, Revisievergunning, Mestvarkens, Afstemmingsregeling  [Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet]  » Samenvatting Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de betreffende mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. beslissing/besluit » Uitspraak 1. Procesverloop Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft verweerder afwijzend beslist op het verzoek van appellanten van 16 juli 2003 om krachtens de Wet milieubeheer handhavingsmaatregelen te treffen ten aanzien van het agrarisch bedrijf van [vergunninghouder] gelegen aan de [locaties] te Aalten. Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971, verzonden op 25 maart 2004, heeft verweerder het aan het besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, door appellanten gemaakte bezwaar gegrond verklaard en het handhavingsverzoek en het verzoek om vergoeding van de proceskosten afgewezen. Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 8 april 2004, bij de Raad van State ingekomen op 13 april 2004, beroep ingesteld. De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige. De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 2. Overwegingen 2.1. In 1995 is voor de inrichting krachtens de Wet milieubeheer een revisievergunning verleend voor onder meer het houden van 7.000 mestvarkens gehuisvest in een Groen Label-stalsysteem. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de 7.000 mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. 2.2. Verweerder heeft het verzoek om handhavingsmaatregelen te treffen afgewezen, omdat hij ten tijde van het bestreden besluit verwachtte dat binnen afzienbare termijn een nieuwe revisievergunning voor de inrichting zal worden verleend. Met het treffen van handhavingsmaatregelen zouden de bedrijfseconomische belangen van vergunninghouder te veel worden geschaad, aldus verweerder. Verweerder heeft ter zitting meegedeeld dat inmiddels een vergunningaanvraag met een milieu-effectrapport is ingediend door vergunninghouder. 2.2.1. Appellanten kunnen zich met de belangenafweging van verweerder niet verenigen. Door het ontbreken van het in 1995 vergunde stalsysteem wordt door de inrichting een zeer grote ammoniak- en stankemissie veroorzaakt. Dit is door verweerder onvoldoende meegewogen in het bestreden besluit, zo stellen appellanten. Bovendien is het niet aannemelijk dat een vergunning voor wijziging van de inrichting zoals gewenst door vergunninghouder zal kunnen worden verleend, aldus appellanten. 2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. 2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde van het bestreden besluit geen ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook anderszins is niet gebleken dat er op dat moment sprake was van een concreet zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog een aanvraag met een milieueffect-rapportage bij verweerder is ingekomen, maakt dit niet anders, nog afgezien van de vraag of deze aanvraag ziet op legalisatie. Voorts blijkt niet uit de belangenafweging van verweerder in hoeverre de belasting voor het milieu die de inrichting in de huidige vorm veroorzaakt, daarin is betrokken. De Afdeling komt tot de conclusie dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen weigeren gebruik te maken van zijn bevoegdheid handhavend op te treden. Gelet op het bovenstaande is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is gebleken dat niet vaststaat of de vergunning uit 1995 in werking is getreden, omdat niet gebleken is of de eventueel benodigde bouwvergunningen zijn verleend. Ingevolge de coördinatieregeling van artikel 20.8 van de Wet milieubeheer treedt een revisievergunning immers niet in werking indien de benodigde bouwvergunning niet is verleend. Verweerder heeft ter zitting gesteld dat ten behoeve van de wijzigingen in de traditionele stallen conform de vergunning uit 1995 geen bouwvergunning behoefde te worden aangevraagd. Hij verwijst in deze naar beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Aalten, dat destijds het bevoegd gezag was. Verweerder heeft echter in deze zelf geen onderzoek gedaan. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Bij de nieuw te nemen beslissing op bezwaar dient tevens te worden beslist op het door appellanten in bezwaar gedane verzoek om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.5. Verweerder dient op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. 3. Beslissing De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: I verklaart het beroep gegrond; II vernietigt het besluit van het college van gedeputeerde staten van Gelderland van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971; III veroordeelt het college van gedeputeerde staten van Gelderland in de door appellanten in verband met de behandeling van het beroep gemaakte proceskosten tot een bedrag van € 697,58, waarvan een gedeelte groot € 644,= is toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand; het bedrag dient door de provincie Gelderland te worden betaald aan appellanten; IV gelast dat de provincie Gelderland aan appellanten het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht (€ 273,=) vergoedt. Uitgesproken in het openbaar op 19 januari 2005. » Noot Drie punten van bovenstaande uitspraak verdienen de aandacht. Niet alleen wordt in deze uitspraak de nieuwe algemene formulering van de beginselplicht tot handhaving gebezigd en speelt de afstemmingsregeling tussen de bouwvergunning en milieuvergunning een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling een overweging aan het nieuwe besluit op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 Awb tevens een beslissing moet worden genomen over de gedurende de bezwaar-schriftprocedure gemaakte proceskosten. De zogenaamde beginselplicht tot handhaving heeft de afgelopen tijd vele pennen in bewe-ging gebracht. De Afdeling formuleert deze thans anders dan voorheen. Het lijkt mij zinvol daarvan ook in dit tijdschrift gewag te maken. Tot voor kort redeneerde de Afdeling dat een bestuursorgaan tegen een overtreding in be-ginsel handhavend dient op te treden en dat alleen in bijzondere gevallen verlangd kan worden dat het afziet van handhaving. In de nieuwe formulering, die heel rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt meer dan voorheen voorop te staan dat sprake is van een discretionaire bevoegdheid om handhavend op te treden, waarbij alle relevante belangen moeten wor-den afgewogen. In de bovenstaande casus noch in het algemeen leidt deze nieuwe for-mulering echter tot een andere lijn in de juris-prudentie. Over deze lijn inzake beginselplicht tot handhaving, de beperking van de bestuurlijke discretie en de belangenafweging die desondanks dient plaats te vinden, bestaan enkele belangwekkende publicaties (F.R. Ver-meer, “De beginselplicht tot handhaving en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De ‘beginselplicht’ tot handhaving. Een stoelendans tussen rechter en bestuur?”, Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het standpunt van verweerder te zijn dat er ten tijde van het besluit op bezwaar concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien de overweging van de Afdeling kan daar-van sprake zijn wanneer een ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde van het nemen van het bestreden besluit. Dit was hier niet het geval. Ook is deze uitspraak interessant vanwege de verwijzing naar de afstemmingsregeling tussen Woningwet en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt – vreemd genoeg na te hebben geconcludeerd dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen afzien van handhaving – dat alleen sprake is van een overtreding indien de in 1995 verleende revisievergunning ook daadwerkelijk in werking is getreden. Dit is ingevolge de afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm het geval wanneer de bouwvergunning waarmee moet worden afgestemd, is verleend. Omdat klaarblijkelijk geen bouwvergunning is afgegeven, kan de revisievergunning alleen in werking zijn getreden indien duidelijk is dat voor het wijzigen van de traditionele stallen geen bouwvergunning noodzakelijk was. Op het punt van de problematiek van het afstemmen van besluiten wijs ik graag op een recent proefschrift dat de lezer van dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs promoveerde Maaike Beerten op dit onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming van besluiten (diss. Groningen), Den Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar proefschrift afstemmingsregelingen in het omgevingsrecht en het voorontwerp Wet samenhangende besluiten Awb I worden besproken, komt Beerten met een voorstel voor een verder strekkende algemene afstemmingsregeling voor samenhangende besluiten. Ten aanzien van de vigerende afstemmingsregeling tussen de milieu- en de bouwvergunning die in de bovenstaande casus speelt, stelt zij dat het voor de hand ligt dat men, nu niet is geregeld hoe het orgaan dat de milieuvergunning moet verlenen op de hoogte raakt van de verlening van de bouwvergunning, over en weer informatieplichten worden aangenomen. De Afdeling concludeert dat, aangezien verweerder zelf geen onderzoek heeft verricht naar de eventueel benodigde bouwvergunningen, het bestreden besluit onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. Een derde reden waarom deze uitspraak het publiceren waard is, betreft de verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 Awb. De mogelijkheid om gedurende de bezwaarschriftprocedure gemaakte proceskosten vergoed te krijgen en de verplichting om, indien men daarvoor in aanmerking wil komen, het verzoek daartoe in te dienen voorafgaand aan de beslissing op bezwaar, geniet steeds meer bekendheid in de praktijk en speelt soms ook in het milieurecht een rol. In bovenstaande uitspraak kan de overweging van de Afdeling een voor de bezwaarde positieve uitwerking hebben. Indien de beginselplicht dwingt tot handhavend optreden en het bestuur dat in het primaire besluit niet (voldoende) onderkent, kan men beredeneren dat het besluit wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid moet worden herroepen. Die redenering levert op dat ook de proceskosten die gedurende de bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, vergoed moeten worden. De Graaf 

   University of GroningenABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graafde Graaf, K.J.IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2005Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan. 19, 2005.(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 05-12-2023JM 2005/24 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 19 januari 2005, 200403109/1; LJN AS3156. ( Mr. Schaafsma )   Uitspraak in het geding tussen: de stichting “Stichting Natuur en Milieu Aalten”, te Aalten, en anderen, appellanten, en het college van gedeputeerde staten van Gelderland, verweerder.  Handhaving, Handhavingsverzoek, Legalisatie, Proceskosten, Revisievergunning, Mestvarkens, Afstemmingsregeling  [Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet]  » Samenvatting Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de betreffende mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. beslissing/besluit » Uitspraak 1. Procesverloop Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft verweerder afwijzend beslist op het verzoek van appellanten van 16 juli 2003 om krachtens de Wet milieubeheer handhavingsmaatregelen te treffen ten aanzien van het agrarisch bedrijf van [vergunninghouder] gelegen aan de [locaties] te Aalten. Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971, verzonden op 25 maart 2004, heeft verweerder het aan het besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, door appellanten gemaakte bezwaar gegrond verklaard en het handhavingsverzoek en het verzoek om vergoeding van de proceskosten afgewezen. Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 8 april 2004, bij de Raad van State ingekomen op 13 april 2004, beroep ingesteld. De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige. De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 2. Overwegingen 2.1. In 1995 is voor de inrichting krachtens de Wet milieubeheer een revisievergunning verleend voor onder meer het houden van 7.000 mestvarkens gehuisvest in een Groen Label-stalsysteem. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de 7.000 mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. 2.2. Verweerder heeft het verzoek om handhavingsmaatregelen te treffen afgewezen, omdat hij ten tijde van het bestreden besluit verwachtte dat binnen afzienbare termijn een nieuwe revisievergunning voor de inrichting zal worden verleend. Met het treffen van handhavingsmaatregelen zouden de bedrijfseconomische belangen van vergunninghouder te veel worden geschaad, aldus verweerder. Verweerder heeft ter zitting meegedeeld dat inmiddels een vergunningaanvraag met een milieu-effectrapport is ingediend door vergunninghouder. 2.2.1. Appellanten kunnen zich met de belangenafweging van verweerder niet verenigen. Door het ontbreken van het in 1995 vergunde stalsysteem wordt door de inrichting een zeer grote ammoniak- en stankemissie veroorzaakt. Dit is door verweerder onvoldoende meegewogen in het bestreden besluit, zo stellen appellanten. Bovendien is het niet aannemelijk dat een vergunning voor wijziging van de inrichting zoals gewenst door vergunninghouder zal kunnen worden verleend, aldus appellanten. 2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. 2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde van het bestreden besluit geen ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook anderszins is niet gebleken dat er op dat moment sprake was van een concreet zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog een aanvraag met een milieueffect-rapportage bij verweerder is ingekomen, maakt dit niet anders, nog afgezien van de vraag of deze aanvraag ziet op legalisatie. Voorts blijkt niet uit de belangenafweging van verweerder in hoeverre de belasting voor het milieu die de inrichting in de huidige vorm veroorzaakt, daarin is betrokken. De Afdeling komt tot de conclusie dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen weigeren gebruik te maken van zijn bevoegdheid handhavend op te treden. Gelet op het bovenstaande is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is gebleken dat niet vaststaat of de vergunning uit 1995 in werking is getreden, omdat niet gebleken is of de eventueel benodigde bouwvergunningen zijn verleend. Ingevolge de coördinatieregeling van artikel 20.8 van de Wet milieubeheer treedt een revisievergunning immers niet in werking indien de benodigde bouwvergunning niet is verleend. Verweerder heeft ter zitting gesteld dat ten behoeve van de wijzigingen in de traditionele stallen conform de vergunning uit 1995 geen bouwvergunning behoefde te worden aangevraagd. Hij verwijst in deze naar beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Aalten, dat destijds het bevoegd gezag was. Verweerder heeft echter in deze zelf geen onderzoek gedaan. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Bij de nieuw te nemen beslissing op bezwaar dient tevens te worden beslist op het door appellanten in bezwaar gedane verzoek om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.5. Verweerder dient op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. 3. Beslissing De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: I verklaart het beroep gegrond; II vernietigt het besluit van het college van gedeputeerde staten van Gelderland van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971; III veroordeelt het college van gedeputeerde staten van Gelderland in de door appellanten in verband met de behandeling van het beroep gemaakte proceskosten tot een bedrag van € 697,58, waarvan een gedeelte groot € 644,= is toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand; het bedrag dient door de provincie Gelderland te worden betaald aan appellanten; IV gelast dat de provincie Gelderland aan appellanten het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht (€ 273,=) vergoedt. Uitgesproken in het openbaar op 19 januari 2005. » Noot Drie punten van bovenstaande uitspraak verdienen de aandacht. Niet alleen wordt in deze uitspraak de nieuwe algemene formulering van de beginselplicht tot handhaving gebezigd en speelt de afstemmingsregeling tussen de bouwvergunning en milieuvergunning een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling een overweging aan het nieuwe besluit op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 Awb tevens een beslissing moet worden genomen over de gedurende de bezwaar-schriftprocedure gemaakte proceskosten. De zogenaamde beginselplicht tot handhaving heeft de afgelopen tijd vele pennen in bewe-ging gebracht. De Afdeling formuleert deze thans anders dan voorheen. Het lijkt mij zinvol daarvan ook in dit tijdschrift gewag te maken. Tot voor kort redeneerde de Afdeling dat een bestuursorgaan tegen een overtreding in be-ginsel handhavend dient op te treden en dat alleen in bijzondere gevallen verlangd kan worden dat het afziet van handhaving. In de nieuwe formulering, die heel rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt meer dan voorheen voorop te staan dat sprake is van een discretionaire bevoegdheid om handhavend op te treden, waarbij alle relevante belangen moeten wor-den afgewogen. In de bovenstaande casus noch in het algemeen leidt deze nieuwe for-mulering echter tot een andere lijn in de juris-prudentie. Over deze lijn inzake beginselplicht tot handhaving, de beperking van de bestuurlijke discretie en de belangenafweging die desondanks dient plaats te vinden, bestaan enkele belangwekkende publicaties (F.R. Ver-meer, “De beginselplicht tot handhaving en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De ‘beginselplicht’ tot handhaving. Een stoelendans tussen rechter en bestuur?”, Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het standpunt van verweerder te zijn dat er ten tijde van het besluit op bezwaar concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien de overweging van de Afdeling kan daar-van sprake zijn wanneer een ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde van het nemen van het bestreden besluit. Dit was hier niet het geval. Ook is deze uitspraak interessant vanwege de verwijzing naar de afstemmingsregeling tussen Woningwet en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt – vreemd genoeg na te hebben geconcludeerd dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen afzien van handhaving – dat alleen sprake is van een overtreding indien de in 1995 verleende revisievergunning ook daadwerkelijk in werking is getreden. Dit is ingevolge de afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm het geval wanneer de bouwvergunning waarmee moet worden afgestemd, is verleend. Omdat klaarblijkelijk geen bouwvergunning is afgegeven, kan de revisievergunning alleen in werking zijn getreden indien duidelijk is dat voor het wijzigen van de traditionele stallen geen bouwvergunning noodzakelijk was. Op het punt van de problematiek van het afstemmen van besluiten wijs ik graag op een recent proefschrift dat de lezer van dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs promoveerde Maaike Beerten op dit onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming van besluiten (diss. Groningen), Den Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar proefschrift afstemmingsregelingen in het omgevingsrecht en het voorontwerp Wet samenhangende besluiten Awb I worden besproken, komt Beerten met een voorstel voor een verder strekkende algemene afstemmingsregeling voor samenhangende besluiten. Ten aanzien van de vigerende afstemmingsregeling tussen de milieu- en de bouwvergunning die in de bovenstaande casus speelt, stelt zij dat het voor de hand ligt dat men, nu niet is geregeld hoe het orgaan dat de milieuvergunning moet verlenen op de hoogte raakt van de verlening van de bouwvergunning, over en weer informatieplichten worden aangenomen. De Afdeling concludeert dat, aangezien verweerder zelf geen onderzoek heeft verricht naar de eventueel benodigde bouwvergunningen, het bestreden besluit onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. Een derde reden waarom deze uitspraak het publiceren waard is, betreft de verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 Awb. De mogelijkheid om gedurende de bezwaarschriftprocedure gemaakte proceskosten vergoed te krijgen en de verplichting om, indien men daarvoor in aanmerking wil komen, het verzoek daartoe in te dienen voorafgaand aan de beslissing op bezwaar, geniet steeds meer bekendheid in de praktijk en speelt soms ook in het milieurecht een rol. In bovenstaande uitspraak kan de overweging van de Afdeling een voor de bezwaarde positieve uitwerking hebben. Indien de beginselplicht dwingt tot handhavend optreden en het bestuur dat in het primaire besluit niet (voldoende) onderkent, kan men beredeneren dat het besluit wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid moet worden herroepen. Die redenering levert op dat ook de proceskosten die gedurende de bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, vergoed moeten worden. De Graaf 

   University of GroningenABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graafde Graaf, K.J.IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of recordPublication date:2005Link to publication in University of Groningen/UMCG research databaseCitation for published version (APA):de Graaf, K. J., (2005). ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf, Nr. 24, jan. 19, 2005.(Jurisprudentie Milieurecht; Vol. 2005).CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).The publication may also be distributed here under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license.More information can be found on the University of Groningen website: https://www.rug.nl/library/open-access/self-archiving-pure/taverne-amendment.Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.Download date: 01-11-2023JM 2005/24 Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State 19 januari 2005, 200403109/1; LJN AS3156. ( Mr. Schaafsma )   Uitspraak in het geding tussen: de stichting “Stichting Natuur en Milieu Aalten”, te Aalten, en anderen, appellanten, en het college van gedeputeerde staten van Gelderland, verweerder.  Handhaving, Handhavingsverzoek, Legalisatie, Proceskosten, Revisievergunning, Mestvarkens, Afstemmingsregeling  [Awb - 3:2; 7:12; 7:15; Wm; Woningwet]  » Samenvatting Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de betreffende mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. beslissing/besluit » Uitspraak 1. Procesverloop Bij besluit van 16 oktober 2003 heeft verweerder afwijzend beslist op het verzoek van appellanten van 16 juli 2003 om krachtens de Wet milieubeheer handhavingsmaatregelen te treffen ten aanzien van het agrarisch bedrijf van [vergunninghouder] gelegen aan de [locaties] te Aalten. Bij besluit van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971, verzonden op 25 maart 2004, heeft verweerder het aan het besluit van 16 oktober 2003 toegedichte, door appellanten gemaakte bezwaar gegrond verklaard en het handhavingsverzoek en het verzoek om vergoeding van de proceskosten afgewezen. Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 8 april 2004, bij de Raad van State ingekomen op 13 april 2004, beroep ingesteld. De zaak is door een meervoudige kamer van de Afdeling verwezen naar een enkelvoudige. De Afdeling heeft de zaak ter zitting behandeld op 3 september 2004, (...; red.) 2. Overwegingen 2.1. In 1995 is voor de inrichting krachtens de Wet milieubeheer een revisievergunning verleend voor onder meer het houden van 7.000 mestvarkens gehuisvest in een Groen Label-stalsysteem. Tussen partijen is niet in geschil dat de vergunde Groen Labelstal niet is gebouwd en dat de 7.000 mestvarkens worden gehuisvest in een traditionele stal. Vaststaat dat indien de vergunning van 1995 in werking is getreden, er sprake is van een overtreding. 2.2. Verweerder heeft het verzoek om handhavingsmaatregelen te treffen afgewezen, omdat hij ten tijde van het bestreden besluit verwachtte dat binnen afzienbare termijn een nieuwe revisievergunning voor de inrichting zal worden verleend. Met het treffen van handhavingsmaatregelen zouden de bedrijfseconomische belangen van vergunninghouder te veel worden geschaad, aldus verweerder. Verweerder heeft ter zitting meegedeeld dat inmiddels een vergunningaanvraag met een milieu-effectrapport is ingediend door vergunninghouder. 2.2.1. Appellanten kunnen zich met de belangenafweging van verweerder niet verenigen. Door het ontbreken van het in 1995 vergunde stalsysteem wordt door de inrichting een zeer grote ammoniak- en stankemissie veroorzaakt. Dit is door verweerder onvoldoende meegewogen in het bestreden besluit, zo stellen appellanten. Bovendien is het niet aannemelijk dat een vergunning voor wijziging van de inrichting zoals gewenst door vergunninghouder zal kunnen worden verleend, aldus appellanten. 2.2.2. Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van overtreding van een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder bijzondere omstandigheden mag het bestuursorgaan weigeren, dit te doen. Dit kan zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. 2.2.3. De Afdeling stelt vast dat ten tijde van het bestreden besluit geen ontvankelijke aanvraag voorlag. Ook anderszins is niet gebleken dat er op dat moment sprake was van een concreet zicht op legalisatie. Dat nadien alsnog een aanvraag met een milieueffect-rapportage bij verweerder is ingekomen, maakt dit niet anders, nog afgezien van de vraag of deze aanvraag ziet op legalisatie. Voorts blijkt niet uit de belangenafweging van verweerder in hoeverre de belasting voor het milieu die de inrichting in de huidige vorm veroorzaakt, daarin is betrokken. De Afdeling komt tot de conclusie dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen weigeren gebruik te maken van zijn bevoegdheid handhavend op te treden. Gelet op het bovenstaande is de Afdeling van oordeel dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 7:12 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.3. Tijdens de verhandeling ter zitting is gebleken dat niet vaststaat of de vergunning uit 1995 in werking is getreden, omdat niet gebleken is of de eventueel benodigde bouwvergunningen zijn verleend. Ingevolge de coördinatieregeling van artikel 20.8 van de Wet milieubeheer treedt een revisievergunning immers niet in werking indien de benodigde bouwvergunning niet is verleend. Verweerder heeft ter zitting gesteld dat ten behoeve van de wijzigingen in de traditionele stallen conform de vergunning uit 1995 geen bouwvergunning behoefde te worden aangevraagd. Hij verwijst in deze naar beweringen van het college van burgemeester en wethouders van Aalten, dat destijds het bevoegd gezag was. Verweerder heeft echter in deze zelf geen onderzoek gedaan. Gelet hierop concludeert de Afdeling dat het bestreden besluit in zoverre is genomen in strijd met artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.4. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit dient te worden vernietigd. Bij de nieuw te nemen beslissing op bezwaar dient tevens te worden beslist op het door appellanten in bezwaar gedane verzoek om vergoeding van de kosten als bedoeld in artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht. 2.5. Verweerder dient op na te melden wijze in de proceskosten te worden veroordeeld. 3. Beslissing De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State Recht doende in naam der Koningin: I verklaart het beroep gegrond; II vernietigt het besluit van het college van gedeputeerde staten van Gelderland van 23 maart 2004, kenmerk MW2003.26971; III veroordeelt het college van gedeputeerde staten van Gelderland in de door appellanten in verband met de behandeling van het beroep gemaakte proceskosten tot een bedrag van € 697,58, waarvan een gedeelte groot € 644,= is toe te rekenen aan door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand; het bedrag dient door de provincie Gelderland te worden betaald aan appellanten; IV gelast dat de provincie Gelderland aan appellanten het door hen voor de behandeling van het beroep betaalde griffierecht (€ 273,=) vergoedt. Uitgesproken in het openbaar op 19 januari 2005. » Noot Drie punten van bovenstaande uitspraak verdienen de aandacht. Niet alleen wordt in deze uitspraak de nieuwe algemene formulering van de beginselplicht tot handhaving gebezigd en speelt de afstemmingsregeling tussen de bouwvergunning en milieuvergunning een grote rol, maar ook wijdt de Afdeling een overweging aan het nieuwe besluit op bezwaar waarin op grond van art. 7:15 Awb tevens een beslissing moet worden genomen over de gedurende de bezwaar-schriftprocedure gemaakte proceskosten. De zogenaamde beginselplicht tot handhaving heeft de afgelopen tijd vele pennen in bewe-ging gebracht. De Afdeling formuleert deze thans anders dan voorheen. Het lijkt mij zinvol daarvan ook in dit tijdschrift gewag te maken. Tot voor kort redeneerde de Afdeling dat een bestuursorgaan tegen een overtreding in be-ginsel handhavend dient op te treden en dat alleen in bijzondere gevallen verlangd kan worden dat het afziet van handhaving. In de nieuwe formulering, die heel rechtsoverweging 2.2.2 beslaat, lijkt meer dan voorheen voorop te staan dat sprake is van een discretionaire bevoegdheid om handhavend op te treden, waarbij alle relevante belangen moeten wor-den afgewogen. In de bovenstaande casus noch in het algemeen leidt deze nieuwe for-mulering echter tot een andere lijn in de juris-prudentie. Over deze lijn inzake beginselplicht tot handhaving, de beperking van de bestuurlijke discretie en de belangenafweging die desondanks dient plaats te vinden, bestaan enkele belangwekkende publicaties (F.R. Ver-meer, “De beginselplicht tot handhaving en de ruimte om te gedogen”, «JBplus» 2001, p. 76 e.v.; C.L.G.F.H Albers, “De ‘beginselplicht’ tot handhaving. Een stoelendans tussen rechter en bestuur?”, Gst. (2004) 7206, 68; ABRvS 18 au-gustus 2004, AB 2004, 424 m.nt. FM; ABRvS 11 augustus 2004, AB 2004, 444 m.nt. F.R. Ver-meer). In casu lijkt het standpunt van verweerder te zijn dat er ten tijde van het besluit op bezwaar concreet zicht op legalisatie was. Ge-zien de overweging van de Afdeling kan daar-van sprake zijn wanneer een ontvankelijke aan-vraag voorligt ten tijde van het nemen van het bestreden besluit. Dit was hier niet het geval. Ook is deze uitspraak interessant vanwege de verwijzing naar de afstemmingsregeling tussen Woningwet en Wet milieubeheer. De Afdeling stelt – vreemd genoeg na te hebben geconcludeerd dat niet is gebleken van bijzondere omstandigheden op grond waarvan verweerder in redelijkheid heeft kunnen afzien van handhaving – dat alleen sprake is van een overtreding indien de in 1995 verleende revisievergunning ook daadwerkelijk in werking is getreden. Dit is ingevolge de afstemmingsregeling van art. 20.8 Wm het geval wanneer de bouwvergunning waarmee moet worden afgestemd, is verleend. Omdat klaarblijkelijk geen bouwvergunning is afgegeven, kan de revisievergunning alleen in werking zijn getreden indien duidelijk is dat voor het wijzigen van de traditionele stallen geen bouwvergunning noodzakelijk was. Op het punt van de problematiek van het afstemmen van besluiten wijs ik graag op een recent proefschrift dat de lezer van dit tijd-schrift niet mag ontgaan. Onlangs promoveerde Maaike Beerten op dit onderwerp (M.S. Beerten, Afstemming van besluiten (diss. Groningen), Den Haag: BJu 2004). Behalve dat in haar proefschrift afstemmingsregelingen in het omgevingsrecht en het voorontwerp Wet samenhangende besluiten Awb I worden besproken, komt Beerten met een voorstel voor een verder strekkende algemene afstemmingsregeling voor samenhangende besluiten. Ten aanzien van de vigerende afstemmingsregeling tussen de milieu- en de bouwvergunning die in de bovenstaande casus speelt, stelt zij dat het voor de hand ligt dat men, nu niet is geregeld hoe het orgaan dat de milieuvergunning moet verlenen op de hoogte raakt van de verlening van de bouwvergunning, over en weer informatieplichten worden aangenomen. De Afdeling concludeert dat, aangezien verweerder zelf geen onderzoek heeft verricht naar de eventueel benodigde bouwvergunningen, het bestreden besluit onvoldoende zorgvuldig is voorbereid. Een derde reden waarom deze uitspraak het publiceren waard is, betreft de verwijzing van de Afdeling naar art. 7:15 Awb. De mogelijkheid om gedurende de bezwaarschriftprocedure gemaakte proceskosten vergoed te krijgen en de verplichting om, indien men daarvoor in aanmerking wil komen, het verzoek daartoe in te dienen voorafgaand aan de beslissing op bezwaar, geniet steeds meer bekendheid in de praktijk en speelt soms ook in het milieurecht een rol. In bovenstaande uitspraak kan de overweging van de Afdeling een voor de bezwaarde positieve uitwerking hebben. Indien de beginselplicht dwingt tot handhavend optreden en het bestuur dat in het primaire besluit niet (voldoende) onderkent, kan men beredeneren dat het besluit wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid moet worden herroepen. Die redenering levert op dat ook de proceskosten die gedurende de bezwaarschriftprocedure zijn gemaakt, vergoed moeten worden. De Graaf 

https://pure.rug.nl/ws/files/12746287/K.J._de_Graaf_JM_2005_24.pdf

ABRvS 19 januari 2005, JM 2005/24, m.nt. K.J. de Graaf

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

University of Groningen Research Database

NARCIS

Proceedings - University of Groningen

ARTS repository - University of Groningen

Dissertations of the University of Groningen

University of Groningen

Dissertations of the University of Groningen

ARTS repository - University of Groningen