Kabacińska, Izabela

Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego (University of Lodz Repository)

JAK ŻYĆ? „Mądrość, która się nie starzeje” O tym jak żyć i jak w życiu po-stępować mówiono już w czasach an-tycznych. Nikt nie przypuszczał, że dla nas – ludzi XXI wieku – myśli starożyt-nych filozofów będą nadal aktualne. Pomimo upływu wielu wieków, zasady decydujące o sensie i wartości życia ludzkiego pozostały jednak nadal te same. Najstarszym zachowanym dy-daktycznym ujęciem mądrości greckiej są maksymy delfickie zwane Przykazaniami Siedmiu Mędrców.  Jest to zbiór krótkich przy-słów, które zostały wyryte na steli sto-jącej przed świątynią Apollona w Del-fach. Tradycja przypisuje wybór owych maksym siedmiu mędrcom starożyt-nym: Solonowi z Aten, Biasowi z Prieny, Pittakosowi z Mityleny, Tale-sowi z Miletu, Kleobulosowi z Lindos, Myzonowi z Chene, Chilonowi ze Sparty. Maksymy Delfickie są połączeniem po-nadczasowej treści i lapidarności, uczą pełnego szacunku i posłuszeństwa bo-skiej mocy, stanowiąc zarazem kwinte-sencję odpowiedzi na pytanie: jak żyć? jak postępować? Niektóre z wielu maksym do-tyczą relacji z bogami – „Czcij bogów”, „Podążaj za bogiem”, „Wybieraj co miłe bogom”. Zalecenie czci dla bogów oznacza uznanie ich za sacrum, czyli największą wartość. Owo sacrum, choć pozwala znaleźć właściwy kierunek w życiu człowieka, nie jest mapą i nie mówi co mamy robić, lecz w jakim  kierunku podążać. Powinniśmy więc wsłuchiwać się w głos bogów, w nas sa-mych, ale też być wiernym wartościom, które bogowie uobecniają. Niełatwo jest słuchać głosu bogów i nieraz może się wydawać, że to posłuszeństwo sta-nowi przyczynę różnych proble-mów. W każdej sytuacji możemy sobie jednak zadać pytanie: czy nasz czyn jest miły bogom? Ale bez specjalnych na-tchnień należałoby kierować się naszą własną busolą. Bogów jest wielu, pa-miętajmy jedynie, że nie każdemu spra-wiamy przyjemność, i dbajmy, aby żad-nego nie obrazić. Tak jak bogowie wytyczali lu-dziom wzniosłe cele, tak i my powinni-śmy być wierni sami sobie, gdy stajemy wobec drugich. Naszym obowiązkiem jest być szczerym oraz nie wynosić się nad drugiego człowieka – „Przemawiaj szczerze”, „Nie wynoś się nad nikogo”. Wynoszenie się nad innych jest po-nadto niemądre, ponieważ rodzi w dru-giej osobie gniew kiedy ta nie zasługuje na podobne traktowanie, albo gorycz, gdy uświadamia sobie swoją niższość. Relacje z drugim człowiekiem powinny być zawsze pozytywne, pokojowe oraz oparte na szacunku – „Szanuj dobrych”, „Szanuj starszych”, „Mów dobrze o każ-dym”, „Nikogo nie zasmucaj”. Mówie-nie źle o innych zwykle kończy się niszczeniem więzi między ludźmi w społeczności, które nie prowadzi do niczego dobrego. Po relacjach interper-sonalnych z wieloma ludźmi najważ-niejsi są przyjaciele. Przyjaźń jest czymś, co jest godne miłości, tym bardziej, że w dzisiejszych czasach jest uczuciem na-prawdę bardzo rzadkim. Każda przyjaźń »     wymaga pewnych działań zawie-rających się w słowach: życzliwość, łaskawość i pomoc – „Strzeż przyjaźni”,  „Bądź życzliwy dla przyjaciół”. Prawdzi-wych przyjaciół poznaje się zresztą w biedzie, wtedy bowiem można prze-konać się, czy nie mamy czasem do czynienia z “łatwą życzliwością”, która kończy się wraz z nadejściem czasu próby – koniecznością podjęcia wy-siłku. Będąc w relacjach z drugim człowiekiem uczymy się życia w naj-szerszej grupie zwanej społeczeństwem – „Przestrzegaj prawa”. Przynależność do społeczeństwa wymaga akceptacji wspólnych reguł – prawa. Prawo, przez wielu traktowane jest jako uciążliwość (i przez zwykłą ludzką głupotę niektó-rych swoich “stróżów” często niestety słusznie), samo w sobie jednak jest jednym z największych osiągnięć ludz-kości. Żyjąc w społeczeństwie uczymy się także właściwego stosunku do dóbr materialnych – „Bogać się sprawiedli-wie”,  „Wypracuj własność”, „Niczego nie zazdrość”. Powyższe maksymy pre-cyzują, w jaki sposób należy się boga-cić. Otóż w bogaceniu się należy być uczciwym człowiekiem, bowiem bo-gactwo jest tylko środkiem, czymś ze-wnętrznym, a nie celem samym w so-bie. Bogactwo ma sens wtedy, kiedy jest ono użyteczne, kiedy służy również jako pomoc innym ludziom. Dlatego nie możemy dopuszczać do konfliktu o cokolwiek z tych rzeczy z innymi osobami, i nie należy nikomu zazdro-ścić czegokolwiek. W naszym życiu ważna jest również relacja do samego siebie i jaki kierunek możemy wytyczyć dla swo-jego życia – „Módl się o możliwe”, „Bądź sobą”, „Wyrabiaj dobrą sławę”, „Rób co powinieneś”. Powinniśmy modlić się o rzeczy możliwe. Nie oczekujmy cu-dów, gdyż bogowie raczej strzegą praw natury niż je poruszają. W świecie bo-gów my sami jesteśmy ich “narzę-dziem”. Mamy szanować samych sie-bie i mobilizować wszystkie nasze siły, by dążyć do celu. Powinniśmy również mieć pozytywne nastawienie do sa-mych siebie – czynić sobie dobro, za-biegać o to, co jest dobre, troszczyć się o samych siebie. Znając siebie musimy być sobą, nie udawać kogoś kim nie je-steśmy, akceptować swoje miejsce w świecie i społeczeństwie, oraz pogo-dzić się z tym, co jest dla nas przezna-czone. Naszym obowiązkiem jest być szczęśliwym i realizować swoje życie, tak jak jest nam dane, możliwe. Działa-jąc z umiarem, zasługujemy na szacu-nek. Mamy o niego zabiegać, unikać»     wszystkiego, co mogłoby nas go pozba-wić. Nie wystarczy, że my będziemy szanowali kogoś, ale trzeba działać tak, aby na szacunek sobie zasłużyć. Czło-wiek, który jest godny szacunku, wi-nien jednak uznawać nad sobą coś, w tym przypadku kogoś, wyższego, być kimś, kto podporządkowuje się dosko-nalszemu człowiekowi. Możemy zadać sobie pytanie – co należy zrobić, aby naprawdę na sza-cunek zasłużyć, jakie cechy mamy w sobie rozwijać? Otóż odpowiedzi na pytania zawarte są w kolejnych maksy-mach delfickich – „Nie chlub się siłą”,  „Chwal to co szlachetne”, „Wychwalaj cnotę”, „Ćwicz szlachetność”, „Czyń co sprawiedliwe”, „Od szlachetnego zaczy-naj”, „Sprawdzaj charakter”.  W naszej codzienności bywają sytuacje, które są zależne od nas, ale są też sytuacje, które nie zawsze od nas za-leżą, m.in. szczęśliwy los, naturalne ko-leje życia – „Akceptuj czas”, „Ryzykuj roztropnie”, „Radź w czas”. Niekiedy może się wydawać, że jesteśmy niewol-nikami własnego zegarka, powinniśmy nad tym zapanować. Gdy czas płynie szybko, to znaczy, że musimy szybko działać, a ryzykując używać jednak roztropności, rozsądku i rozwagi. Do-skonale wiemy, że nasz czas nie jest nieograniczony, jesteśmy śmiertelni, nie wiadomo kiedy możemy zginąć. A każdy wiek ma swoje szczególne wa-runki, z którymi musi sobie radzić – „Jako dziecko bądź stateczny”, „Jako młodzieniec opanowany”, „W wieku średnim – sprawiedliwy”, „Jako starzec szczodry”. Powinniśmy zarazem starać się żyć tak, aby można bez smutku oczekiwać swego końca i osiągnąć go bez lęku – „Akceptuj starość”, „U końca bez smutku”, „Osiągnij kres bez lęku”.  Żyjąc w społeczeństwie, wśród rodziny, przyjaciół, innych osób nie możemy zapomnieć o naszych ko-rzeniach, pochodzeniu – „Przynoś chwałę przodkom”, „Szanuj rodziców”. Warto pamiętać, że to kim jesteśmy i w jakim kraju żyjemy zawdzięczamy naszym przodkom, zawdzięczamy im dużo więcej niż “krew”, czyli geny. To oni stworzyli świat, który do dzisiej-szego dnia nas otacza, pracując w pocie czoła, używając swego rozumu. Za wszystko należy im się wdzięczność, a najlepszą drogą do okazania im wdzięczności jest przynosić im chwałę, a także kontynuować ich pracę i two-rzyć dzieła, na które oni spoglądaliby z wielką dumą. Zawsze powinniśmy szanować własnych rodziców. Szacu-nek przeniknięty wdzięcznością po-zwala zachować dobre relacje między pokoleniami. Powyższe sentencje siedmiu mędrców greckich dotyczą każdego nas i mogą być również naszą busolą, od-powiedzią na pytanie, jak mamy dziś żyć. Wystarczy tylko chcieć, pozytyw-nie podejść do życia i umiejętnie korzy-stać z tego, co mamy, co daje nam świat. Korzystajmy z każdej chwili naj-lepiej, jak tylko potrafimy.  Izabela Kabacińska  (filologia klasyczna,  studia śródziemnomorskie)  

JAK ŻYĆ? "Mądrość, która się nie starzeje"

http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/11089/34764/1/KaPITOL%20NUMER%201_0012-0014.pdf

JAK ŻYĆ? "Mądrość, która się nie starzeje"

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego (University of Lodz Repository)