Balázs Éltes, András

Fedina, László

Juhász, István

Váraljai, Tamás

Balázs Éltes András

Váraljai Tamás

Fedina László

Juhász István

University of Szeged

- 213 -S e m m e l w e i s O r v o s t u d o m á n y i E g y e t e m és O r s z á g o s B e l g y ó g y á s z a t i I n t é z e t A C H R O N O S k r ó n i k u s - b e t e g k ö v e t ő s z á m i t ó g é p e s i n f o r m á c i ó s r e n d s z e r f e l a d a t a és k l i n i k a i k u t a t á s i s z o l g á l t a t á s a i B a l á z s É l t e s A n d r á s , V á r a l j a i T a m á s , F e d i n a L á s z l ó és J u h á s z I s t v á n A z o r s z á g o s i n t é z e t e k , e g y e t e m i k l i n i k á k s z á m o s s p e -c i a l i z á l ó d o t t m u n k a c s o p o r t j a v é g e z k r ó n i k u s - b e t e g g o n d o -z á s t . E z e k a 3 - 7 fős h y p e r t o n i a , d i a b e t e s , n e p h r o l o g i a s t b . m u n k a c s o p o r t o k e g y ú t t a l k u t a t ó h e l y e k i s , a h o l a g o n -d o z á s t a p a s z t a l a t a i t á l l a n d ó a n é r t é k e l i k . A g o n d o z o t t b e t e g e k s z á m a v á l t o z ó , d e az i l y e n t i p u -s u , m a g a s s z i n t ű e l l á t á s i r á n t i r e n d k i v ü l i i g é n y e k m i a t t t ö b b n y i r e j ó v a l t ö b b a n n á l , m i n t a m i h a g y o m á n y o s m ó d s z e -r e k k e l m e g f e l e l ő e n s z e r v e z h e t ő , á t t e k i n t h e t ő . U g y a n a k k o r a g o n d o z á s i t a p a s z t a l a t o k t u d o m á n y o s e l e m z é s é n e k s z á m o s n e h é z s é g e v a n : az a d a t g y ű j t é s r e n d s z e r i n t h i á n y o s , p o n -t a t l a n , a k i g y ű j t é s a k ó r l a p o k b ó l r e n d k i v ü l m u n k a i g é n y e s , a t ö b b n y i r e é v e k a l a t t ö s s z e g y ű l ő a d a t o k r ó l m e n e t k ö z b e n n e m k é s z ü l e l e m z é s , a k i s é r l e t c é l s z e r ű m ó d o s í t á s á r a n i n -c s e n l e h e t ő s é g s t b . 1 9 7 8 - b a n a l a k u l t m u n k a c s o p o r t u n k b a n o l y a n á l t a l á n o -s a n h a s z n á l h a t ó s z á m i t ó g é p e s k l i n i k a i c é l r e n d s z e r k o n c e p -c i ó j á n a k k i a l a k í t á s á r a t ö r e k e d t ü n k , a m e l y a v á z o l t g o n d o -z á s i és k u t a t á s i i g é n y e k k i e l é g í t é s é r e a l k a l m a s . E g y ú t t a l c é l y o l t az i s , h o g y a r e n d s z e r a d a p t á l á s a k o n k r é t f e l a -d a t r a l e h e t ő l e g k e v é s m u n k á t , e l s ő s o r b a n s t a n d a r d p r o g r a -- 214 -m o k p a r a m é t e r e z é s é t j e l e n t s e é s c s a k k i s e b b r é s z b e n p r o g -r a m f e j l e s z t é s t . C H R O N O S e l n e v e z é s ű k r ó n i k u s - b e t e g k ö v e t ő r e n d s z e r ü n k o f f - l i n e t i p u s u , a s z á m i t ó g é p e s p r o g r a m o k a z Á S Z S Z H o n e y w e l l B u l l g é p é n k é s z ü l t e k . A r e n d s z e r k i a l a k i t á s a o -l y a n , h o g y a l k a l m a z á s a , a d a p t á l á s a a k k o r l e g y e n c é l s z e r ű , i h a az a l á b b i f e l t é t e l e k z ö m e /de n e m s z ü k s é g s z e r ű e n m i n d / t e l j e s ü l . E z e k : - t ö b b m i n t 1 0 0 - 2 0 0 / j á r ó - , v a g y f e k v ő b e t e g / k i v i z s -g á l á s - e l l e n ő r z é s é v e n t e , - b e t e g e n k é n t , a l k a l m a n k é n t 1 0 - 1 5 - n é l t ö b b v i z s g á l a -ti e r e d m é n y , - v i s s z a t é r ő , t a r t ó s a n g o n d o z o t t b e t e g e k j e l e n t ő s a -r á n y b a n , - i g é n y v á l a s z t o t t b e t e g a d a t a i n a k t ö b b h ó n a p o t , é -v e t f e l ö l e l ő ö s s z e f o g l a l á s á r a , á b r á z o l á s á r a , - i g é n y t ö b b b e t e g a d a t a i b ó l k é s z ü l t v á l o g a t á s o k r a , ö s s z e f o g l a l ó k r a , l e i r ó j e l l e m z é s r e t u d o m á n y o s c é l -l a l , - r e t r o s p e k t í v m a t e m a t i k a i s t a t i s z t i k a i f e l a d a t o k , - sok a d a t r a t á m a s z k o d ó k l i n i k a i t r i a l . B e t e g k ö v e t ő r e n d s z e r ü n k 4 fő r é s z b ő l á l l : a k l i n i k a i a d a t g y ű j t é s b i z o n y l a t a i , a r c h i v k ó r e s e t t á r , p r o g r a m o k k u -t a t á s i e l e m z é s e k h e z , ö s s z e f o g l a l ó k , s z ö v e g e s l e l e t e k a g o n d o z á s s e g i t é s é r e . A f e l a d a t o r i e n t á l t s á g a r e n d s z e r v a l a m e n n y i r é s z é r e j e l l e m z ő . B e t e g d o k u m e n t á c i ó n k az u n . p r o b l e m o r i e n t é d m e -d i c a l r e c o r d k o n c e p c i ó j á h o z i l l e s z k e d v e a g o n d o z o t t b e t e g -s é g r e / " p r o b l é m á r a " / v o n a t k o z ó , c é l z o t t a d a t g y ű j t é s t b i z -t o s i t . E r r ő l , • e t v e az a r c h i v k ó r e s e t t á r r ó l a C H R O N O S r e n d s z e r t b e m u t a t ó m á s i k e l ő a d á s b a n t a l á l h a t ó b ő v e b b i s -m e r t e t é s . 215 -A s z á m i t ó g é p r e v i t t a d a t o k b ó l p r o g r a m j a i n k az 1 . á b -ra s é m á j a s z e r i n t i l e k é r d e z é s e k e t b i z t o s i t j á k . 1 . á b r a A z a r c h i v k ó r e s e t t á r a d a t a i b ó l k ö z v e t l e n ü l k e l e t k e -zik a b e t e g k ö n y v , a m e l y a g o n d o z o t t b e t e g e k s z e m é l y i a d a -t a i t t a r t a l m a z ó l i s t a . E g y é b g o n d o z á s i , k u t a t á s i c é l o k r a k ö z t i f i l e k é s z ü l , m e l y k i v á l a s z t o t t b e t e g e k k i v á n t a d a t a i t t a r t a l m a z z a . A b e t e g e k k i v á l a s z t á s a t ö r t é n h e t l o g i k a i f e l t é t e l s o r r a l , i l l e t v e e g y e s v i z s g á l a t i e r e d m é n y e i k p o n t o z á s á v a l , m a j d az igy n y e r t p o n t o k ö s s z e g z é s é v e l e l ő á l l ó o s z t á l y o z á s s a l . Ez u t ó b b i p é l d á u l h y p e r t o n i a a d a p t á c i ó n k b a n l e h e t ő v é te-s z i a V e t e r a n s A d m i n i s t r a t i o n C o o p e r a t i v e S t u d y s ú l y o s s á -- 216 -g i k a t e g ó r i á i s z e r i n t i l e k é r d e z é s t . A k ö z t i f i l e a t o v á b -b i f e l d o l g o z á s c é l j á t ó l é s p r o g r a m n y e l v é t o l f ü g g ő e n l e h e t s z e r k e s z t e t t f i l e , i l l e t v e e s e m é n y f i l e . A g y o r s e l ő z e t e s k u t a t á s i é r t é k e l é s t s z o l g á l j a n é -h á n y p á r b e s z é d e s ü z e m m ó d ú p r o g r a m u n k . E z e k k o n t i n g e n c i a -t á b l á t , h i s z t o g r a m o t k é s z í t e n e k , k o r r e l á c i ó - , r e g r e s s z i ó -a n a l i z i s t v é g e z n e k és b i z t o s i t j á k a r e n d s z e r b e l i e s e m é n y -a z o n o s i t ó k s z e r i n t i v á l t o z ó k i j e l ö l é s t . A z e l ő z e t e s t á j é k o z ó d á s u t á n a p o n t o s a b b e l e m z é s a S O T E R - 2 0 - a s g é p é n a d a p t á l t B M D P - 7 7 á l t a l á n o s s t a t i s z t i -k a i p r o g r a m c s o m a g s e g í t s é g é v e l v é g e z h e t ő e l . A z a d a t o k á t v i t e l e m á g n e s s z a l a g g g a l b i z t o s i t h a t ó . M u n k á n k k e z d e t e óta c é l k i t ű z é s ű n k v o l t o l y a n m ó d s z e -r e k , i l l e t v e p r o g r a m o k , p r o g r a m c s o m a g o k f e j l e s z t é s e , a -d a p t á l á s a , m e l y e k s p e c i á l i s a n a k l i n i k u m b a n e l ő f o r d u l ó m a t e m a t i k a i s t a t i s z t i k a i f e l a d a t o k m e g o l d á s á t b i z t o s i t j á k . I l y e n f e l a d a t a b e t e g v i z s g á l a t o k m a t e m a t i k a i é r t é k -m é r é s e . A z o r v o s i d i a g n o s z t i k a f e j l ő d é s é v e l k ö z i s m e r t e n n e m c s a k u j , p o n t o s a b b b e t e g v i z s g á l a t i m ó d s z e r e k j e l e n t e k m e g , h a n e m g y a k r a n u g y a n a r r a a c é l r a t ö b b v i z s g á l a t is l é t e z i k , a l e g m e g f e l e l ő b b n e k k i v á l a s z t á s a e g y r e n e h e z e b b . A b e t e g v i z s g á l a t o k é r t é k m é r é s é n e k a l a p f e l a d a t a l á t -h a t ó a 2 . á b r á n . A d o t t ( n , A , P ) v a l ó s z í n ű s é g i m e z ő n a 6 d i a g n ó z i s , v a l ó s z í n ű s é g i v á l t o z ó n - b ó l { 0 , l } - b e k é p e z , a v i z s g á l a t fi-ból T - b e k é p e z , a d d ö n t é s f ü g g v é n y p e d i g T - b ő l { 0 , 1 } - b e k é p e z . d n i v ó h a l m a z a i k ö z ü l a d ( t ) = 1-h e z t a r t o z ó t s z o k á s az o r v o s i g y a k o r l a t b a n t ü n e t n e k n e v e z -ni . A p | és p2 a d ö n t é s h i b á i n a k v a l ó s z í n ű s é g e . A c l u s t e r a n a l i z i s t e r m i n o l ó g i á j á t á t v é v e m é r t é k n e k n e v e z h e -tő u(d ) a d ö n t é s h i b á i n a k v a l ó s f ü g g v é n y e , a m e l y n e k i g y é r t e l m e z é s i t a r t o m á n y a az e g y s é g n é g y z e t . - 217 -A VIZSGÁLATI ÉRTÉKMÉRÉS ALAPFELADATA 6 SÍ {0,1} diagnózis X • S~l "" ' T vizsgálat d : T ** {o. 1 j döntésfüggvény nivóhalmazai S ={t ST;d(t) = 1} és S hibavalószinüségek; pv = p({uj; cf(uű)=0, de d(t M )= l } ) P2'.= p({cu ;cf(uü)=1. de d(t(uj))«o}) ju(d):[0.l] x |0.1|— IR ahol ju(d) a döntés hibavalószinüségeinek függvénye 2. á b r a A z a l a p f e l a d a t f e n t i s é m á s m e g f o g a l m a z á s á b ó l a d ó d ó k ö v e t k e z t e t é s e k , s t a t i s z t i k a i e l j á r á s o k i s m e r t e t é s e m e g h a l a d j a az e l ő a d á s k e r e t e i t , p é l d a k é n t c s a k n é h á n y e g y s z e r ű m é r t é k e t m u t a t a 3 . á b r a : az i s m e r t s z e n z i t i v i -t á s t , p r e d i k t o r t , v a l a m i n t a h i b a v a l ó s z i n ü s é g e k k u p k o m -b i n á c i ó j a k é n t e l ő á l l ó v e s z t e s é g f ü g g v é n y t . K i e m e l e n d ő , h o g y 'szemben a k é r d é s i r o d a l m á b a n el-t e r j e d t n é z e t t e l , u ( d ) a d ö n t é s f ü g g v é n y t j e l l e m z i és c s a k k ö z v e t v e m a g á t a v i z s g á l a t o t . M á s r é s z t a y ( d ) m é r -tek h i b a v a l ó s z i n ü s é g e k f ü g g v é n y e , t e h á t e l m é l e t i é r t é k , a m e l y e t csak b e c s ü l h e t ü n k . A h e l y e s t á j é k o z ó d á s h o z m e g -k í v á n h a t ó , h o g y a m ó r t é k r e n e csak p o n t - , h a n e m i n t e r -v a l l u m b e c s l é s t is a d j u n k , t o v á b b á , h o g y a rá v o n a t k o z ó - 218 -állításainkat mégfelelő hipotézisvizsgálattal alá tudjuk támasztani. Állításaink, illetve az ezeknek megfelelő NÉHÁNY MÉRTÉKi Szenzitivltas : Sefd)'« p(r(ui)£S I cf(uu) = 1) P r e d i k t o r P r ( d ) = ^ I t M e s ) Veszteségfüggvény-. L (d)!2S E Á\ pj A\ ^ 0 1-1.2 M É R T É K H l P Q T É 2 1 S l Kl. H ! H0 I /u (d) értékes /u(d) értéktelen 11 /u(d) > c Ai(d) * c yutd)*c 111 /u(di)>/i(d2)+ A /u(di)</u(d2)^ A 1 /u(di)-/u(d2)l« á 3 . á b r a A fentiek alapján a 4, ábrán látható sémát alakítot-tuk ki betegvizsgálatok értékelésére; Az elemzés alapul-hat a vizsgálati értékek idősorán, rendezetlen adatsorán, illetve kontingenciatáblán. Idősor esetén lehetséges az esetleges torzitó szezonális ingadozások kimutatása. Ezt követi a döntésfüggvény meghatározása, a mértékekre pont-és intervallumbecslés számítása, végül az érték, illetve összehasonlító hipotézisvizsgálatok elvégzése. - 219 -Betegvizsgálatok értékelése IDŐSOROK- RENDEZETLEN KONTINGENCIA BECSLÉSEK 1 ÉRFÉKHIPOTÉZIS-VIZSGÁLATOK 1 ÖSSZEHASONLÍTÓ HIPOTÉZIS-VIZSGÁLATOK 4 . á b r a B e t e g v i z s g á l a t é r t é k e l ő p r o g r a m c s o m a g u n k , a m e l y a C H R O N O S r e n d s z e r h e z c s a t l a k o z i k , az ö s s z e s e z z e l k a p -c s o l a t o s e g z a k t és k ö z e l i t ő i n t e r v a l l u m b e c s l é s e k e t , h i p o t é z i s v i z s g á l a t o k a t e l v é g z i , t o v á b b á a p r ó b á k e r o f ü g g v é n y e i t s z á m i t j a és b i z t o s i t j a a f e l a d a t o r i e n t á l t a d a t k e z e l é s t , ö s s z e s i t é s t , k é t v á l t o z ó s h i s z t o g r a m o t i s . R e n d s z e r ü n k j e l e n l e g i a l a p v á l t o z a t á n a k h y p e r t o n i a és részben m ű v e s e k e z e l é s i a d a p t á c i ó j a m ű k ö d i k . E g y ü t t m ű k ö d é s i i g é n y v a n és k o n c e p c i ó t e r v k é s z ü l t o r s z á g o s u r a e m i a n y i l v á n t a r t á s i , p o s t o p e r a t i v p a j z s m i r i g y b e t e g g o n d o z á s i , illetve e n d o c r i n g o n d o z á s i a d a p t á c i ó r a . 

A CHRONOS krónikus-beteg követő számítógépes információs rendszer feladata és klinikai kutatási szolgáltatásai

http://acta.bibl.u-szeged.hu/46009/1/szamtech_orvost_koll_010_213-219.pdf

A CHRONOS krónikus-beteg követő számítógépes információs rendszer feladata és klinikai kutatási szolgáltatásai

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

University of Szeged