Op meerdere plaatsen in Nederland en ook in Flevoland worden al langere tijd in het ondiepe grondwater nikkelgehalten aangetroffen die boven de streefwaarde (15 μg per l) en interventiewaarde (75 μg per l) liggen. Waarden tot boven de 400 μg per l komen voor. Vaak wordt gedacht aan een natuurlijke oorsprong. Een deskstudie die door het Louis Bolk Instituut is verricht gaf aanwijzingen dat bedrijfsactiviteiten toch ook een rol kunnen spelen. In voorliggend rapport worden drie hypotheses geformuleerd. Daarnaast doet dit rapport verslag van uitgevoerde experimenten die meer licht op deze hypotheses kunnen werpen. De hypotheses zijn:
1. Chelaten, EDTA en DTPA uit meststoffen of industriële activiteiten houden nikkel in oplossing.
2. Sulfaten uit meststoffen in combinatie met een afwisseling van zuurstofarme en zuurstofrijke omstandigheden stimuleren het in oplossing gaan of blijven van nikkel.
3. Nikkel zit onbedoeld vrij veel in meststoffen en wanneer die bij meststofbereidingsinstallaties in kassen worden gemorst kan nikkel in het grondwater terecht komen en verhoogde nikkelgehalten veroorzaken.
Het onderzoek naar chelaten toont aan dat deze in zodanige gehalten aanwezig zijn dat deze potentieel tot verhoogde nikkelgehalten in het grondwater kunnen leiden. Een laboratoriumproef gaf duidelijke aanwijzingen dat sulfaat in combinatie met een afwisseling van zuurstofarme en zuurstofrijke omstandigheden tot hogere nikkelgehalten leidt. De in drie kassen gebruikte meststoffen bevatten nikkel en wanneer de meststoffen in geconcentreerde vorm in het grondwater komt veroorzaakt dit mogelijk voor een deel het probleem. De gehalten in deze meststoffen zijn overeenkomstig die in het grondwater van kassen met relatief hoge nikkelgehalten. Daarmee kunnen alle drie de hypotheses nog geldig zijn. Mogelijk is ook sprake van naast elkaar optredende processen.
Er worden, gezien de omvang van het probleem, aanbevelingen gedaan om rond chelaten, sulfaat en meststoffen meer onderzoek te gaan doen:
- bij EDTA: onderzoek naar het gehalte in meststoffen en naar de mate waarin chelaten als EDTA en DTPA van betekenis zijn;
- bij sulfaat: meer fundamenteel onderzoek dichter bij de praktijksituatie;
- bij meststoffen: meer onderzoek naar gehalten in meststoffen om de werkelijke bron te vinden
