Korsten, P.

Dutch

Wageningen Yield 

Bibliotheek 
Proefstation 
Naaldwijk 
ft 
z 
K 
80 
PROEFSTATION VOOR DE BLOEMISTERIJ EN GLASGROENTE 
Vergelijking orthofosfaat en totaal fosfor in giet en drainwater 
(grondgebonden teelten) 
P. Korsten 
Naaldwijk, maart 1995 Intern verslag no. 6 
h 
z 
K 
INHOUDSOPGAVE 
1. INLEIDING 2 
2. DOEL VAN HET ONDERZOEK 2 
3. OPZET VAN HET ONDERZOEK 2 
4. RESULTATEN 2 
Gietwater 3 
Drainwater 3 
Gietwater en drainwater 4 
5. CONCLUSIE 5 
6. Bil LAGEN 6 
1. INLEIDING 
Gedurende de periode van week 35 tot week 46 1994 zijn er bepalingen uitgevoerd in 
giet- en drainwater naar de hoeveelheden totaal fosfor en de hoeveelheden orthofos-
faat. Het onderzoek maakte deel uit van het mineralenbalansonderzoek (projekt 
6208: Optimalisering grondteelten). 
2. DOEL VAN HET ONDERZOEK 
In de huidige opzet van het onderzoek naar de mineralenbalans wordt de hoeveelheid 
fosfor in de verschillende waterstromen vastgesteld aan de hand van een analyse 
waarmee niet de totale hoeveelheid fosfor in het water wordt vastgesteld, maar 
alleen het orthofosfaat. 
Doel van het onderzoek is het vast stellen of de hoeveelheden van het totaal fosfor, 
die niet bepaald worden bij de orthofosfaatbepaling, van belang zijn voor de minera­
lenbalans van bedrijven met een grondgebonden teelt. 
3. OPZET VAN HET ONDERZOEK 
In het onderzoek zijn van twee verschillende waterstromen de gemeten hoeveelheden 
orthofosfaat (P) en totaal fosfor (Ptot) vergeleken. Naast het onderscheid in giet- en 
drainwater is er gekeken naar de verschillen tussen bedrijven in zand en klei en 
bedrijven in veen. 
Het onderzoek vond plaats op 19 bedrijven met een grondgebonden teelt. 
De aanvoerstromen die betrokken zijn bij het onderzoek bronwater, regenwater,op­
pervlaktewater,drainwater, en combinaties hiervan. De monsters van het bronwater 
zijn momentaan, de overige monsters zijn verzamelmonsters van een tweewekelijkse 
periode. De verzamelmonsters zijn met behulp van een slangepompje genomen tijdens 
gietbeurten. 
Bij het onderzoek in het drainagewater waren 12 van de 19 bedrijven betrokken. Tien 
van deze bedrijven hadden een drainagestelsel met een centrale drainopvang. Hier 
werden verzamelmonsters genomen van een tweewekelijkse periode. Er werd gebruik 
gemaakt van slangepompjes die werkten op de momenten dat er drainwater uit de 
drainput werd gepompt. Op twee bedrijven zijn momentane monsters genomen van 
het bovenste grondwater (± 80 cm). 
Van de monsters werden in het chemisch laboratorium van het PTG de gehalten aan 
orthofosfaat en totaal fosfor (polyfosfaat) bepaald volgens de methoden die be­
schreven zijn in: Voorschriftenbundel analysemethoden water (Korpel-Arkesteijn en 
v. Elderen, augustus 1994). 
4. RESULTATEN 
In totaal zijn er in de periode van week 35 tot week 46 (1994) 99 monsters onder­
zocht op de gehalten aan orthofosfaat (P) en totaal fosfor (Ptot). Van deze 99 mon­
sters waren er 60 van gietwater en 39 van drainwater. 
2 
4.1 Gietwater 
Er is een onderscheid gemaakt tussen monsters die genomen zijn op bedrijven met 
een zand of kleigrond en bedrijven in veen. 
45 watermonsters van de zand/klei-bedrijven werden onderzocht (zie bijlage 1). Van 
deze 45 monsters hadden 14 monsters een gehalte dat beneden de detectiegrens lag 
(0.005 mmol/1). Dit was voornamelijk bronwater. Deze monsters zijn verder buiten 
beschouwing gelaten. 
De gehaltes aan P in de monsters waren allemaal lager dan 0.1 mmol/1. Gemiddeld 
bevatten de monsters 0.026 mmol P/1. Het gehalte Ptot was gemiddeld 0.032 mmol/1. 
De regressievergelijking van het verband tussen de hoeveelheid P en de totale hoe­
veelheid P (Ptot) is: y = 1.139 x + 0.00198 met een correlatiecoëfficiënt van 0.97 (zie 
bijlage 2). 
Van de veenbedrijven werden 15 monsters van het uitgangswater onderzocht (bijlage 
1). Hier lagen alle gehaltes aan P beneden de 0.05 mmol/1. Het gemiddelde gehalte 
van dit water was voor P: 0.021 mmol/1 en voor Ptot: 0.026 mmol/1. 
De regressievergelijking van deze waterstroom is: y = 1.203 x + 0.00079 met een 
correlatie van 0.97 (bijlage 2). 
Ook van het totaal van alle monsters van het uitgangswater is een regressievergelij­
king opgesteld. Deze was: y = 1.144 x + 0.00189 met een correlatie van 0.97 (bijlage 
2). 
4.2 Drainwater 
39 drainwatermonsters werden onderzocht op P en Ptot (bijlage 1). Van deze 39 mon­
sters waren er 24 afkomstig van bedrijven op zand en klei en 15 afkomstig van 
bedrijven in veen. 
De gehaltes aan P van de monsters van de bedrijven in zand en klei lagen allemaal 
beneden de 0.2 mmol/1. Dit gold echter niet voor de gehaltes in het bovenste grond­
water van één van de bedrijven zonder centrale drainage. De gehaltes in dit drain­
water waren van alle vier monsters van dit bedrijf veel hoger, deze lagen tussen de 
0.32 en 0.52 mmol/1. Omdat deze waarden van een andere orde van grootte zijn dan 
de overige monsters zijn deze in de verdere berekeningen buiten beschouwing gela­
ten. 
Het gemiddelde van de overige 20 monsters voor P was 0.060 mmol/1, voor Ptot lag 
het gehalte op 0.069 mmol/1. 
De berekende regressievergelijking, met een correlatie van 0.98, is: 
y = 1.056 x + 0.00620 (zie bijlage 2). 
Bij de veenbedrijven waren de waarden van de P-analyse van alle 15 monsters lager 
dan 0.2 mmol/1. Het gemiddelde lag voor P op 0.072 mmol/1 en voor Ptot op 0.087 
mmol/1. De berekende regressievergelijking, met een correlatie van 0.98, is: 
y = 1.123 x + 0.00623 (zie bijlage 2). 
Voor alle drainmonsters die in de berekeningen zijn meegenomen is een regressiever­
gelijking berekend, met een correlatie van 0.98. De regressievergelijking luidt: 
3 
y = 1.084 x + 0.0065 (zie bijlage 2). 
4.3 Gietwater en drainwater 
In totaal zijn er dus 99 metingen gedaan, waarvan er 18 niet mee zijn genomen 
vanwege de verklaarde oorzaken. 
Uit de berekeningen blijkt dat ook van alle monsters gezamenlijk een betrouwbare 
regressievergelijking kan worden opgesteld. Deze regressievergelijking heeft een 
correlatie van 0.98, en is als volgt: y = 1.107 x + 0.00374 (zie bijlage 2). 
4 
5. CONCLUSIE 
Het onderzoek naar totaal fosfor is opgezet om te kijken of het gebonden fosfor een 
te verwaarlozen post is op de mineralenbalans. 
In gietwater op de zand- en kleigronden werd gemiddeld een gehalte orthofosfaat van 
0.026 mmol/1 gevonden en voor Ptot een gehalte van 0.032 mmol/1. De orthofosfaat-
bepaling omvat dus 82% van het totale aanwezige P. Het gietwater bij de veenbedrij-
ven bevatte gemiddeld 0.021 mmol/1 orthofosfaat en in totaal 0.Ó26 mmol P/1 . Op 
deze gronden wordt met de orthofosfaatbepaling 81% van het aanwezige P bepaald. 
In drainwater werd gemiddeld een gehalte orthofosfaat van 0.060 mmol/1 (zand/klei) 
en 0.072 mmol/1 (veen) gevonden. De gehaltes voor totaal fosfaat waren hier respek-
tievelijk 0.069 mmol/1 en 0.087 mmol/1. Voor zand en klei wordt met de bepaling van 
orthofosfaat dus 86% van Ptot bepaald tegen 83% bij veen. 
Uit het onderzoek blijkt dat de hoeveelheid gebonden fosfor voor alle waterstromen 
op de bedrijven die in het onderzoek draaien tussen de 10 en 15% bedraagt ten 
opzicht van het aanwezige orthofosfaat. Aangezien de hoeveelheden orthofosfaat in 
de waterstromen op de balans zeer gering zijn, namelijk maar enkele kilogrammen, is 
de hoeveelheid gebonden fosfor te verwaarlozen op de balans. 
Als een inschatting van de hoeveelheid totaal fosfor gemaakt moet worden kan de 
regressievergelijking gebruikt worden. De correlatie tussen orthofosfaat en totaal 
fosfor is dermate hoog dat het niet nodig is continu de hoeveelheid totaal fosfor te 
meten. De regressievergelijking heeft een niveaugebonden component van 11% en 
een vaste component van 0.004 mmol/1 om van orthofosfaat naar totaal fosfor te 
rekenen. 
5 
BIJLAGE I 
TOTAALFO SFAATBEPA LINGEN 
MONSTERS UITGANGS ABATER MONSTERS DRAINWA1 ER 
14 monsters :0.005 mmol/ 
P (mmol/1) PTOT (mmol VERSCHIL VERSCH/P0/ P (mmol/1) PTOT (mmol VERSCHIL VERSCH/P 
0.007 0.007 0 0 0.030 0.032 0.002 6.666667 
0.028 0.031 0.003 10.71429 0.161 0.167 0.006 3.726708 
0.034 0.035 0.001 2.941176 0.076 0.080 0.004 5.263158 
0.064 0.072 0.008 12.5 0.022 0.024 0.002 9.090909 
0.025 0.026 0.001 4 0.022 0.025 0.003 13.63636 
0.007 0.012 0.005 71.42857 0.021 0.035 0.014 66.66667 
0.033 0.036 0.003 9.090909 0.156 0.172 0.016 10.25641 
0.026 0.030 0.004 15.38462 0.046 0.046 0 0 
0.085 0.092 0.007 8.235294 0.023 0.023 0 0 
0.013 0.013 0 0 0.017 0.018 0.001 5.882353 
0.008 0.014 0.006 75 0.166 0.188 0.022 13.253.01 
0.052 0.092 0.04 76.92308 0.017 0.028 0.011 64.70588 
0.091 0.106 0.015 16.48352 0.099 0.114 0.015 15.15152 
0.008 0.020 0.012 150 0.030 0.034 0.004 13.33333 
0.006 0.008 0.002 33.33333 0.032 0.042 0.01 31.25 
0.006 0.009 0.003 50 0.016 0.066 0.05 312.5 
0.006 0.008 0.002 33.33333 0.194 0.216 0.022 11.34021 
0.006 0.008 0.002 33.33333 0.024 0.026 0.002 8.333333 
0.008 0.012 0.004 50 0.018 0.022 0.004 22.22222 
0.008 0.022 0.014 175 0.028 0.031 0.003 10.71429 
0.060 0.070 0.01 16.66667 GEM 0.0599 0.06945 0.00955 31.19965 
0.022 0.026 0.004 18.18182 JL 0.325 0.340 0.015 4.615385 
0.016 0.020 0.004 25 JL 0.520 0.550 0.03 5.769231 
0.008 0.014 0.006 75 JL 0.505 0.562 0.057 11.28713 
0.056 0.065 0.009 16.07143 JL 0.502 0.716 0.214 42.62948 
0.042 0.048 0.006 14.28571 VEEN 
0.011 0.011 0 0 0.034 0.042 0.008 23.52941 
0.019 0.019 0 0 0.010 0.020 0.01 100 
0.035 0.041 0.006 17.14286 0.092 0.112 0.02 21.73913 
0.011 0.012 0.001 9.090909 0.106 0.137 0.031 29.24528 
0.018 0.015 -0.003 -16.6667 0.117 0.137 0.02 17.09402 
0.026419 0.032065 0.005645 32.33788 GEM 0.119 0.173 0.054 45.37815 
VEEN 0.190 0.204 0.014 7.368421 
0.026 0.034 0.008 30.76923 0.079 0.086 0.007 8.860759 
0.010 0.012 0.002 20 0.032 0.035 0.003 9.375 
0.007 0.014 0.007 100 0.012 0.017 0.005 41.66667 
0.038 0.048 0.01 26.31579 0.111 0.119 0.008 7.207207 
0.037 0.044 0.007 18.91892 0.059 0.065 0.006 10.16949 
0.035 0.044 0.009 25.71429 0.077 0.098 0.021 27.27273 
0.016 0.020 0.004 25 0.013 0.021 0.008 61.53846 
0.014 0.012 -0.002 -14.2857 0.030 0.042 0.012 40 
0.013 0.014 0.001 7.692308 GEM 0.072067 0.0872 0.015133 30.02965 
0.010 0.014 0.004 40 
0.013 0.014 0.001 7.692308 
0.037 0.046 0.009 24.32432 TOT GEM 0.042086 0.050333 
0.029 0.032 0.003 10.34483 
0.011 0.011 0 0 
0.015 0.027 0.012 80 
0.020733 0.025733 0.005 26.83242 GEM 
BIJLAGE 2 
fosfor uitgezonderd drain JL 
FOSFOR UITGANGSWATER ZAND/KLEI 
Regression Output: 
Constant 0.001981 
Std Err of Y Est 0.007012 
R Squared 0.939653 
No. of Observations 31 
Degrees of Freedom 29 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.138691 
0.053586 
FOSFOR DRAINWATER ZAND/KLEI 
Regression Output: 
Constant 0.006198 
Std Err of Y Est 0.011648 
R Squared 0.96909 
No. of Observations 20 
Degrees of Freedom 18 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.055957 
0.04445 
FOSFOR UITGANGSWATER VEEN 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coeßicient(s) 
Std Err of Coef. 
1.203124 
0.083139 
0.000789 
0.003587 
0.941551 
15 
13 
FOSFOR UITGANGSWATER TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 0.001886 
Std Err of Y Est 0.006031 
R Squared 0.940493 
No. of Observations 46 
Degrees of Freedom 44 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.144474 
0.0434 
FOSFOR DRAINWATER VEEN 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.123535 
0.062106 
FOSFOR DRAINWATER TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
0.006231 
0.01198 
0.961795 
15 
13 
0.00646 
0.011804 
0.964775 
35 
33 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.084199 
0.036063 
FOSFOR TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
0.003736 
0.008983 
0.968355 
81 
79 
X CoefFicient(s) 
Std Err of Coef. 
1.107183 
0.022519 
FOSFOR UITGANGSWATER ZAND/KLEI 
Regression Output: 
Constant 
Std Errof Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.138691 
0.053586 
0.001981 
0.007012 
0.939653 
31 
29 
FOSFOR UITGANGSWATER VEEN 
Regression Output: 
Constant 0.000789 
Std Err of Y Est 0.003587 
R Squared 0.941551 
No. of Observations 15 
Degrees of Freedom 13 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.203124 
0.083139 
FOSFOR UITGANGSWATER TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 0.001886 
Std Err of Y Est 0.006031 
R Squared 0.940493 
No. of Observations 46 
Degrees of Freedom 44 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.144474 
0.0434 
FOSFOR D RAINWATER ZAND/KLEI 
Regression Output: 
Constant -0.00037 
Std Err of Y Est 0.034214 
R Squared 0.971222 
No. of Observations 24 
Degrees of Freedom 22 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.169122 
0.042906 
FOSFOR DRAINWATER VEEN 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
0.006231 
0.01198 
0.961795 
15 
13 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.123535 
0.062106 
FOSFOR DRAINWATER TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 0.001417 
Std Err of Y Est 0.027402 
R Squared 0.971596 
No. of Observations 39 
Degrees of Freedom 37 
X Coefficients) 
Std Err of Coef. 
1.164302 
0.032727 
FOSFOR TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 0.001432 
Std Err of Y Est 0.018817 
R Squared 0.975395 
No. of Observations 85 
Degrees of Freedom 83 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.163894 
0.020291 
FOSFOR UITGANGSWATER ZAND/KLEI 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.138691 
0.053586 
0.001981 
0.007012 
0.939653 
31 
29 
FOSFOR UITGANGSWATER VEEN 
Regression Output: 
Constant 0.000789 
Std Err of Y Est 0.003587 
R Squared 0.941551 
No. of Observations 15 
Degrees of Freedom 13 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.203124 
0.083139 
FOSFOR UITGANGSWATER TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 0.001886 
Std Err of Y Est 0.006031 
R Squared 0.940493 
No. of Observations 46 
Degrees of Freedom 44 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.144474 
0.0434 
FOSFOR DRAINWATER ZAND/KLEI 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.065584 
0.017141 
0.005474 
0.011989 
0.994596 
23 
21 
FOSFOR DRAINWATER VEEN 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.123535 
0.062106 
FOSFOR DRAINWATER TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 
Std Err of Y Est 
R Squared 
No. of Observations 
Degrees of Freedom 
X Coefficient(s) 
Std Err of Coef. 
1.066366 
0.016401 
0.006231 
0.01198 
0.961795 
15 
13 
0.007346 
0.012053 
0.991556 
38 
36 
FOSFOR TOTAAL 
Regression Output: 
Constant 0.004832 
Std Err of Y Est 0.009332 
R Squared 0.990806 _ f /. 
No. of Observations $4 -*» 4 t\>ê 
Degrees of Freedom 82 * 
X CoefTicient(s) 
Std Err of Coef. 
1.076511 
0.011451 
<N 
© 
© 
oo O 
04 
O 
fa 
00 
O B 
fa a 
<u 
«s 
£ 
C/3 fcû 
e
O O 
o £ 
® S 
Cu 
A. 
O 
<N O 
<N 
© 
00 O VO O 'sf O «N O 
(l/iouiui) md 
# 
m (N 
ö 
(N 
Ö 
Ph £ 
O 
«n 
Ö 
T3 
G 
Ph -S 
00 S 
O I 
-I t-. "O 
O 
S 
S 
«n o 
ö 
«n 
(N 
© 
(N 
Ö O © 
(I/IOUIUI) lOld 
<r> 
<N 
Ö 
(N 
Ö 
tó Î 
O I 
s 
oo I 
o 1 
Hi I 
«/•> 
m 
Ö 
O 
S 
£ 
Qu 
«r> O 
CN 
Ö 
<N 
Ö 
V~i 
© 
m O 
(i/JOUIUl) 10JJ 
P4 t 
O 
•4—> 
O •4—> 
ix. <u 
C/3 
•4—» a 
O 
£ _c 
l-U| 53 i— "O 
(I/IOUIUI) xoid 
O 
i Ph 
00 o 
O 
(X, 
m 
<N 
© 
<N 
Ö 
«n 
Ö 
O 
© 
<N <N Ö 
m ir> 
O 
Ö 
(I/ÏOUIUI) JOJJ 


Vergelijking orthofosfaat en totaal fosfor in giet en drainwater (grondgebonden teelten)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Wageningen Yield

NARCIS