Steeneveld, G.J.

Dutch

NARCIS 

Pak de hitte van de stad aan

Wageningen Yield 

Pak de hitte van de stad aan
WONEN Net 
als de lucht-
kwaliteit moet
ook de hoge
temperatuur in
de stad volgens
protocol aan-
gepakt worden,
stelt Gert-Jan
Steeneveld.
H et ‘heerlijk’ warme weervan afgelopen wekenheeft ook zijn keerzijde.De temperatuur in stedenis vaak enkele graden
warmer dan op het platteland. Het
bouwmateriaal houdt overdag warmte
vast en geeft die ’s nachts terug aan de
lucht. Verkeer, industrie en binnenkli-
maat-regulering stoten warmte uit. Tij-
dens windstille, heldere, en warme zo-
merperioden kunnen steden daarom
tot wel 8 graden warmer zijn dan het
platteland. Dit heeft nadelige gevolgen
die nog nauwelijks op de radar staan. 
Overmatige warmte in steden ver-
zwakt de gezondheid van kwetsbare
groepen zoals ouderen, kinderen en pa-
tiënten met hart- en vaatziekten. Tij-
dens warme zomerperiodes overlijden
wekelijks ruim 30 mensen meer per
graad hogere temperatuur. Daarnaast
daalt de arbeidsproductiviteit tijdens
warme perioden. Australië lijdt jaarlijks
6 miljard dollar ﬁnancieel verlies. Om-
dat Nederland zich qua infrastructuur
nauwelijks tegen hitte heeft gewapend,
zal het ook hier om een substantieel be-
drag gaan. Het energieverbruik ligt tij-
dens warm weer hoger dan normaal en
blijkt ook te voorspellen. Beheerders
van het drinkwaternet maken zich zor-
gen of in de toekomst drinkwater nog
wel van voldoende lage temperatuur bij
de huishoudens kan worden aangele-
verd. In sommige steden staan bewo-
nersgroepen op om het probleem een
stem te geven. Op warme dagen waar-
schuwt het RIVM via het nationaal hit-
teplan. Maar is dat genoeg?
Het Centraal Bureau voor de Statis-
tiek verwacht in 2030 nog 700.000 ex-
tra inwoners in grote en middelgrote
steden. De benodigde extra woningen
en bijkomend verkeer zullen bijdragen
aan extra opwarming. De nieuwe stede-
lingen verdienen een goed leefklimaat.
Volgens de klimaatscenario’s van het
KNMI komen hittegolven in de toe-
komst vaker voor, en het aantal uren
met zogenaamde hittestress zal verdub-
belen in 2050. Dit versterkt de warmte
in de steden, en de gevolgen voor de
 inwoners. Het is dus tijd voor afkoeling
om een gezonde en vitale stad te be-
houden. Nu is onduidelijk wie de eige -
naar van het hitteprobeem is. Ik stel
voor normen in te voeren voor hitte in
stedelijke gebieden. De parallel met re-
gelgeving rondom luchtkwaliteit kan
als voorbeeld dienen.
Advieswaarden
In veel Nederlandse en Europese steden
liggen de concentraties van luchtver-
ontreiniging boven de advieswaarden
van de Wereldgezondheidsorganisatie.
De EU-lidstaten mogen de heldere
drempelwaarden voor luchtverontrei-
niging niet overschrijden. Regels hoe de
luchtkwaliteit moet worden berekend
en gemeten, bieden hierbij een hand-
vat. Regionale en lokale overheden
 voeren beleid met deze normen op het
netvlies.
Neem de milieuzones in de Neder-
landse binnensteden om de ﬁjnstofcon-
centraties binnen de perken te houden.
Op vergelijkbare manier kan hitte in
steden worden genormeerd. Laten we
daarom toewerken naar een heldere
methode voor monitoring van hitte in
alle Nederlandse steden. In het Delta-
plan Ruimtelijke Adaptatie dat komen-
de herfst wordt gepubliceerd, is hitte-
stress een belangrijk aandachtspunt.
Laten we de discussie gebruiken om
een stap verder te komen.
Normen zijn natuurlijk alleen effec-
tief als er uitzicht is op verbetering van
de situatie. En dat is er, in de vorm van
aanpassingen bij inrichting, ontwerp en
bouw van stedelijke gebieden. Aanleg
van waterpartijen dempt de extreme
temperaturen. Ook wit of houten
bouwmateriaal helpt om te koelen. En
10 procent extra groen maakt steden al
0,6 graden koeler. Meer groen maakt
steden bovendien klimaatbestendiger
voor een extreme neerslag. Hittezones
kunnen dus bestreden worden, voor
een leefbare, gezonde, en economisch
vitale stad. De kennis is er, nu nog de
uitvoering.
Hoelahoeppen in het Majellapark in Utrecht. In steden kan het wel tot 8 graden warmer zijn dan op het platteland. FOTO HH
2
Gert-Jan Steeneveld
Meteorologie en
 Luchtkwaliteit,
 Wageningen University
TROUW VRIJDAG 21 JULI 2017    19
       
      
      
    
     
   
     
      
      
     
    
     
    
       
     
    
 
     
     
 
     
 
      
     
      
     
     
      
        
     
   
      
       
       
      
     
         
      
     
     
   
       
  
    
     
     
      
      
 
       
     
    
       
      
     
    
      
     
     
  
        
      
        
   
    
     
    
    
    
  
   
    
 
 
  
  
     
    
      
    
 
     
 
 
   
   
  
 
 
     
  
 
  
  
   
    
    
    
 
   
 
    
 
 
  
   
  
     
     
    
     
   
 
   
     
    
     
     
    
   
  
   
   
  
Copyright foto


Pak de hitte van de stad aan

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield