Śliwa, Paweł

Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny

Name not available

SPRAWOZDANIA I INFORMACJE.  ŻYCIE W POZNANIU 1997 Sympozjum, Poznań, 7.01.1998 r.

Adam Mickiewicz University Repository

4 9 4 Sprawozdania i informacjeŻYCIE W POZNANIU 1997 Sympozjum, Poznań, 7.01.1998 r.Jednym z głównych elementów dyskusji nad kondycją współczesnej nauki jest pytanie o war­tość badań zorientowanych praktycznie w porównaniu z badaniami podejmowanymi przede wszy­stkim ze względów poznawczych -  służących potwierdzeniu bądź pogłębieniu refleksji teoretycznych. Sympozjum, które odbyło się dnia 7 stycznia br. w sali audiowizualnej Centrum Obsługi Imprez Maltańskiego Toru Regatowego w Poznaniu, a zorganizowane zostało przez Urząd Miasta Pozna­nia oraz Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza zdaje się wskazywać, że obie te kwestie wcale nie muszą być traktowane jako przeciwstawne, a w skrajnym ujęciu nawet jako nawzajem się wykluczające. Spotkanie, w którym udział wzięli m.in. przedstawiciele władz samo­rządowych Poznania oraz członkowie Rady Programu Strategicznego Rozwoju Miasta Poznania, grupującej wybitne osobistości życia publicznego miasta i regionu, było poświęcone prezentacji wyników badań socjologicznych pt. “Życie w Poznaniu 1997” przeprowadzonych w czerwcu i lipcu 1997 r. na dobranej losowo próbie mieszkańców miasta.Sympozjum otworzył Prezydent Miasta Poznania Wojciech Sz. Kaczmarek, po czym przystą­piono do prezentacji wyników badań w wydzielonych aspektach. Dużym ułatwieniem dla słucha­czy był fakt, że na sympozjum zdołano już wydać opracowane wyniki w formie książkowej dzięki czemu przedstawiane dane były łatwiejsze do przyswojenia.Prof, dr hab. Jan Włodarek w wystąpieniu pt. Badania socjologiczne dla potrzeb strategicz­nych programów rozwoju przybliżył uczestnikom spotkania główne założenia badań socjologicz­nych służących celom praktycznym, a zwłaszcza realizowanych z myślą o budowaniu strategii rozwojowych. Dyrektor Instytutu Socjologii UAM przypomniał, że Poznań może się poszczycić licz­nymi studiami i opracowaniami naukowymi dotyczącymi postaw i przekonań mieszkańców mia­sta. Wymienił m.in. klasyczną już pracę Floriana Znanieckiego, później “uzupełnioną” przez podobne badania zrealizowane pod kierunkiem prof. Janusza Ziółkowskiego (wydane następnie pod wspólnym tytułem: Czym jest dla ciebie miasto Poznań?). Badania z 1997 r. nie były zresztą pierwszymi jakie przygotowano z myślą o uspołecznieniu procesu budowania programu strategii rozwojowej dla Poznania. Na przełomie 1993 i 1994 r. przeprowadzono bowiem badania pt. “Jakie­go Poznania chcemy?". Oprócz tego w latach dziewięćdziesiątych zrealizowano w Poznaniu wiele innych badań opinii dotyczących szeregu szczegółowo ujętych aspektów funkcjonowania miasta i warunków życia mieszkańców. Świadczyć to może m.in. o właściwych relacjach jakie panują mię­dzy miastem i jego społecznością a najważniejszą uczelnią, o tym że obie strony są sobie nawzajem potrzebne.Podobne opinie można było zauważyć w wystąpieniu Tomasza J. Kaysera -  Wiceprezydenta Miasta Poznania. W wystąpieniu pt. Podmiotowość społeczności lokalnej -  uwzględnienie opinii tniesz- kaiiców miasta przy tworzeniu Programu Strategicznego Rozwoju Miasta Poznania. Wykorzystanie badań socjologicznych w procesie planowania strategicznego T. J. Kayser wskazał jaką rolę w plano­waniu strategicznym odegrały wyniki poprzednich badań, a także jakie były intencje w podjęciu ko­lejnej ich edycji. Dla podniesienia efektywności procesu planowania strategicznego rozwoju miasta niezbędne jest uwzględnienie opinii mieszkańców. Równie istotne jest jednak także bieżące śledzenie ewentualnych zmian opinii obserwowanych w trakcie realizacji planu, który zresztą nie powinien być traktowany jako dokument niezmienny, w którym nie można wprowadzać żadnych korekt.Dr Ryszard Cichocki jako pierwszy przystąpił do bezpośredniego przedstawiania wyników przeprowadzonych badań. Jego wystąpienie pt. Kierunki rozwoju miasta w opiniach mieszkańców dotyczyło jednego z ważniejszych elementów dla strategicznego planu rozwoju miasta tj. społecz­nej wizji przyszłości miasta. Badani mieszkańcy Poznania mieli wskazać, która z potencjalnych dróg rozwoju jest ich zdaniem najkorzystniejsza. Wyniki nie okazały się zaskakujące. Podobnie jak miało to miejsce w badaniach przeprowadzonych na przełomie 1993/94 r. mieszkańcy wybierali przede wszystkim wizję miasta jako ośrodka handlowego, przy czym kierunek ten jest w dużej mierze utożsamiany bądź przynajmniej kojarzony z instytucją Targów Poznańskich. Istotnym dla ludzi decydujących o przyszłości miasta powinien być fakt, iż wysoką pozycję w rankingu zajął kierunek określony mianem ośrodka rekreacyjnego. Choć w dyskusji pojawiły się pewne kontro­wersje dotyczące wątpliwości: jak badani mieszkańcy rozumieli to pojęcie, wniosek o dużej wadze jaką mieszkańcy Poznania (przynajmniej deklaratywnie) przywiązują do spraw szeroko pojmowa­Sprawozdania i informacje 4 9 5nej ekologii nie wydaje się bezzasadny. Nieco zaskakujące, w obliczu planowanej reformy admini­stracyjno-terytorialnej państwa, jest natomiast to, że Poznaniacy zdają się nie przywiązywać wiel­kiej wagi do przyszłości miasta jako ośrodka polityczno-administracyjnego. Ogólnym wnioskiem wypływającym z wystąpienia R. Cichockiego jest stwierdzenie względnej stałości poglądów Pozna­niaków na temat “miasta ich oczekiwań”. Zaobserwowane zmiany nie były na tyle wyraźne by można było podnosić konieczność wprowadzenia zmian do strategii rozwoju miasta (powodowa­nych odmiennymi niż w punkcie wyjściowym oczekiwaniami mieszkańców).Mieszkańcy Poznania czują się w wysokim stopniu związani z własnym miastem. Taka opinia jednoznacznie wynika z danych przedstawionych przez prof. J. Włodarka w kolejnym wystąpieniu nt. Identyfikacja mieszkańców Poznania z własnym miastem. Badania w Poznaniu potwierdziły ponadto, że Poznaniacy bardzo mocno identyfikują się także z regionem, którego ich miasto jest (na razie nieformalną) stolicą. Ponad 70% badanych zadeklarowało silne poczucie związku z Po­znaniem, a blisko 65% równie silne poczucie związku z Wielkopolską. Zaledwie 1,8% badanych czuje się zupełnie nie związanymi z miastem (brak związku z Wielkopolską zadeklarowało 0,6% badanych). Słabsze, choć również znaczące jest wśród mieszkańców Poznania poczucie związku z innymi wspólnotami, a więc: dzielnicą, ulicą oraz budynkiem w którym mieszkają. O tym, że Poznaniacy lubią swoje miasto świadczy dodatkowo fakt, iż prawie co drugi z nich zdecydowanie nie chciałby się wyprowadzić do innej miejscowości.Prof, dr hab. Marian Gołka w swoim wystąpieniu pt. Uczestnictwo w kulturze i ocena instytu­cji kulturalnych Poznania przedstawił niezbyt niestety optymistyczne dane dotyczące kształtu życia kulturalnego Poznaniaków. Jak bowiem inaczej ocenić stan rzeczy, skoro okazało się m.in., że w kinach nie bywa 75,2% badanych, w teatrach i na przedstawieniach -  85%, w muzeach -  86,1%, w operze lub operetce -  91,8%, a w galeriach sztuki współczesnej -  93,2% badanych mieszkańców Poznania? Równie negatywny obraz uczestnictwa w życiu kulturalnym dała przeprowadzona przez prof. M. Golkę analiza uczestnictwa w kulturze -  nie opisywanej wyżej absencji. Zatem tylko 13,8% badanych Poznaniaków często bywa w kinach, 7,9% -  na zawodach sportowych, 4,9% -  w teatrach, 3,3% -  w muzeach, a 2,4% mieszkańców miasta często odwiedza galerie sztuki współ­czesnej. Nie poprawia wizerunku mieszkańców Poznania stosunkowo niski poziom czytelnictwa książek jak i fakt, że najczęstszym wytłumaczeniem absencji w instytucjach kultury podawanym przez Poznaniaków jest obecność tv i video. Można jednak wskazać pewne kategorie mieszkańców, których uczestnictwo w kulturze, a przynajmniej w niektórych jej aspektach nie jest az tak niskie. Dotyczy to przede wszystkim osób młodszych -  szczególnie zas młodzieży uczącej się i studiującej. Pewnym pocieszeniem jest także to, że nie zaobserwowano drastycznych i niekorzystnych zmian w porównaniu z badaniami realizowanymi wcześniej.Następnie głos zabrał dr Krzysztof Podemski, który w wystąpieniu Poczucie zagrożenia bez­pieczeństwa w opiniach mieszkańców Poznania przedstawił rezultaty przeprowadzonych badań w odniesieniu do stanu bezpieczeństwa w mieście. O tym jak ważne jest to zagadnienie przekonuje fakt, iż właśnie kwestię potrzeby zwiększenia poczucia bezpieczeństwa mieszkańcy Poznania wskazy­wali jako najważniejszy problem miasta. Oczywiście pojawiła się kwestia (szczególnie w części dys­kusyjnej) na ile poczucie zagrożenia przestępczością odpowiada realnie istniejącemu zagrożeniu. Dyskutanci zgodzili się jednak, że zwiększenie poczucia bezpieczeństwa jest niemal równie ważne jak obniżenie liczby dokonywanych przestępstw i wykroczeń. Wracając do wyników badań, należy wska­zać, że właściwie nie ma jednoznacznej opinii społeczności Poznania na temat stanu bezpieczeństwa w mieście. 44,4% mieszkańców miasta czuje się mało bezpiecznie. Prawie tylu samo badanych Pozna­niaków (40,5%) czuje się jednak bezpiecznie. Dosyć istotne znaczenie mają tu zróżnicowania teryto­rialne. Zgodnie z potocznymi obserwacjami, są w Poznaniu miejsca, które mieszkańcy miasta uważają za stosunkowo bardziej narażone na przestępczość, miejsca gdzie nie czują się bezpiecznie. Najczęściej wymieniano tu Wildę, Stary Rynek, okolice imprez masowych i in. Generalnie najmniej bezpiecznie czują się mieszkańcy Wildy i Starego Miasta, najbardziej -  Jeżyc i Nowego Miasta. Istot­ne wydaje się podkreślenie, że zmalała liczba osób (w porównaniu z badaniami z 1995 r. -  dotyczącymi tej samej problematyki), które w ostatnich latach padły ofiarą przestępstwa (uwzględniano również najbliższą rodzinę). Mniej optymistyczna jest natomiast niezbyt wysoka ocena służb zajmujących się zapewnianiem bezpieczeństwa tj. Policji i Straży Miejskiej.Problematykę dotyczącą kwestii związanych z ekologią, a która była poruszana również w części poświęconej analizie pożądanych przez Poznaniaków kierunków rozwoju miasta, pogłębił w swym wystąpieniu dr Piotr Matczak. Tematem wystąpienia był Stan środowiska w opiniach49 6 Sprawozdania i informacjemieszkańców Poznania. Badani mieszkańcy mieli dokonać oceny stanu środowiska w odniesieniu do kilku jego aspektów. Najlepiej badani ocenili miejsca wypoczynku i rekreacji oraz usuwanie śmieci w mieście. Najgorsze oceny przypadły czystości jezior oraz czystości lasów. Dr P. Matczak zwrócił uwagę na pewną niezależność opinii od cech społeczno-demograficznych badanych. Nie jest tak, by któraś z wyróżnianych kategorii w zdecydowany sposób odróżniała się w tym względzie wobec innych, choć oczywiście pewne zróżnicowania zostały stwierdzone. Może to prowadzić do wniosku, że świadomość mieszkańców oraz ich wiedza dotycząca problemów ochrony środowiska nie jest wykrystalizowana, że w dużej mierze są one uzależnione od wpływu mediów. Nie zmienia to jednak faktu, że mieszkańcy Poznania ogólnie wypowiadają się o stanie środowiska naturalnego w swoim najbliższym otoczeniu w sposób dość krytyczny. Jednocześnie jest dla nich ważna rekre­acyjna funkcja tego otoczenia, co w zdegradowanym ekologicznie środowisku nie byłoby jednak łatwe w realizacji. W dyskusji pojawił się problem czy istotnie można uznać środowisko przyrodni­cze w Poznaniu za środowisko naturalne, a także pojawił się postulat by w przyszłości uwzględniać w podobnych badaniach problematykę planowania przestrzennego (szerzej -  polityki przestrzennej).Działalność instytucji oświatowych w opiniach mieszkańców Poznania to temat wystąpienia, które wygłosił prof, dr hab. Stanisław Kowalik z Instytutu Psychologii UAM. Prof. S. Kowalik zwrócił na wstępie uwagę na nieco odmienny charakter problematyki, której dotyczył ten frag­ment badań. W istocie, problemami funkcjonowania instytucji oświatowych szczególnie zaintere­sowani są ci, którzy mają z nimi najwięcej (obok nauczycieli) wspólnego -  a więc rodzice i to oni odpowiadali na pytania zadawane przez ankieterów. Innym ważnym założeniem było zwrócenie uwagi na gotowość do włączenia się we współpracę ze szkołami i innymi placówkami oświatowymi rodziców i opiekunów. Ocena poszczególnych kategorii placówek oświatowych wypadła dość zróż­nicowanie. Generalnie pozytywnie Poznaniacy oceniają funkcjonowanie przedszkoli. W przypadku szkół oceny były już daleko bardziej niejednoznaczne i zróżnicowane. Różnie oceniano poszczegól­ne aspekty ich działalności. Smutne jest to, że udzielane odpowiedzi zdają się wskazywać na ist­nienie pewnych baner, które utrudniają jeżeli nie uniemożliwiają podjęcie dalej idącej współpracy szkół z rodzicami. Podobnie niejednoznaczne wnioski dotyczą oceny funkcjonowania szkół oraz poradnictwa specjalnego. I w tym przypadku me najlepiej wyglądają perspektywy włączenia ro­dziców w procesy poprawiania istniejącego systemu edukacji specjalnej. Pozytywne jest natomiast to, że stosunkowo silne jest poparcie badanych Poznaniaków dla rozwijania idei przedszkoli i szkól integracyjnych.Jako ostatni w zasadniczej części sympozjum głos zabrał Wiceprezydent Miasta Poznania Ryszard Olszewski. Jego wystąpienie pt. Główne problemy miasta i najważniejsze kierunki inwes­towania w mieście a opinie mieszkańców Poznania można potraktować jako próbę zestawienia działań podejmowanych w mieście z preferencjami mieszkańców, znajdującymi wyraz w danych zbieranych w trakcie prowadzonych badań. Lista podjętych inwestycji przedstawiała się rzeczywiście imponująco W jakiejś mierze może to tłumaczyć stosunkowo wysoki poziom zadowolenia miesz­kańców Poznania z warunków życia w mieście. Biorąc pod uwagę fakt, że część z prezentowanych przez wiceprezydenta R. Olszewskiego inwestycji dopiero zostanie oddana do użytku oraz, że w dużej mierze wychodzą one naprzeciw oczekiwaniom miejskiej społeczności można spodziewać się w niedalekiej przyszłości jeszcze lepszych nastrojów.Sympozjum zakończyła znacznie dłuższa niż planowano część dyskusyjna. Trzeba też podkre­ślić, że krótkie dysputy (związane przeważnie z zadawanymi referentom pytaniami) odbywały się też niemal po każdym z wystąpień. Świadczy to tak o interesujących rezultatach badań, jak i o docenieniu ich roli w procesie budowania strategii rozwoju miasta czy szerzej -  zarządzania mia­stem przez władze samorządowe. Obok próśb o dopowiedzenie czy wyjaśnienie pewnych kwestii pojawiły się też pomysły, które zdaniem ich autorów mogłyby zostać uwzględnione w kolejnych badaniach.Paweł Śliwa

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)

https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5476/1/41_Sprawozdania%20i%20informacje_Pawel_Sliwa_494-496.pdf

SPRAWOZDANIA I INFORMACJE. ŻYCIE W POZNANIU 1997 Sympozjum, Poznań, 7.01.1998 r.

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Name not available

Adam Mickiewicz University Repository

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)