MARCINKOWSKI, MICHAŁ (oprac.)

Przegląd Prawa Rolnego

Marcinkowski, Michał (oprac.)

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)

Przegląd czasopism zagranicznych - „Agrar- und Umweltrecht”

Adam Mickiewicz University Repository

Przegląd piśmiennictwa 202 PRZEGLĄD CZASOPISM ZAGRANICZNYCH  „Agrar- und Umweltrecht”  Volkmar Nies, Aktuelle Entwicklungen der Rechtsprechung zu Tierhaltung – und Biogasanlagen (Obecne tendencje rozwoju w zakresie orzecznictwa co do zakładów hodowli zwierząt i instalacji biogazowych), AUR 2010, nr 10, s. 292-296.  Przedmiotem rozważań są aktualne tendencje w orzecznictwie w zakresie immisji związanych z hodowlą zwierząt oraz funkcjonowaniem instalacji wytwarzających  i wykorzystujących biogaz. Autor już na wstępie wskazał na orzeczenie niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego, który orzekał w kwestii konstytucyjności wpływu zmia-ny przepisów o ochronie zwierząt na udzielone uprzednio zezwolenie na wydzielanie immisji przez zakład hodowli kurczaków. W opisanym postanowieniu Trybunał Kon-stytucyjny określił kryteria oceny konstytucyjności pozbawienia zakładu hodowli zwierząt zezwolenia na wydzielanie immisji w związku z zaostrzeniem przepisów ochrony zwierząt.  W dalszej części artykułu V. Nies przedstawił orzecznictwo sądów niemieckich w odniesieniu do poszczególnych rodzajów immisji wytwarzanych w ramach hodowli zwierząt lub przez instalacje biogazowe. W tym zakresie wskazał na 12 obszarów tematycznych, które były przedmiotem orzecznictwa. Są to m.in. zagadnienia dopusz-czalności immisji bioaerozoli lub ustalenia wymogów, jakie powinny spełniać instala-cję zmniejszające intensywność wytwarzanych immisji (np. biofiltry). Przedstawione problemy dotyczą nie tylko uregulowań związanych z ochroną przed immisjami, ale także przepisów prawa budowlanego i planowania przestrzennego. W podsumowaniu Autor stwierdził, że ludność niezatrudniona w rolnictwie w coraz mniejszym stopniu akceptuje immisje wytwarzane w tym dziale gospodarki. Dlatego pozytywnie ocenia fakt, że orzecznictwo sądów niemieckim uwzględnia na ogół interesy podmiotów rolniczych w postępowaniach mających za przedmiot spór o immisje związane z dzia-łalnością rolniczą.  Johannes Dietlein, Zur Zulässigkeit einer Waffenbesitzsteuer als komunale Aufwandsteuer (O dopuszczalności podatku od posiadania broni jako gmin-nego podatku od poczynionych nakładów), AUR 2010, nr 11, s. 321-325. Na wstępie artykułu J. Dietlein wskazał, że obecnie w wielu niemieckich gmi-nach toczą się dyskusje nad wprowadzeniem podatku od posiadania broni przez osoby prywatne. Podatek taki miałby służyć zarówno celom stricte fiskalnym, jak i dopro-wadzić do zmniejszenia ilości broni w posiadaniu osób prywatnych. Autor opisał podstawy konstytucyjne do wprowadzenia podatku od posiadania broni przez osoby prywatne. Podkreślił, że na podstawie art. 105 ustawy zasadniczej RFN gmina nie Przegląd piśmiennictwa 203 może samodzielnie ustanowić jakiegokolwiek podatku. Dopuszczalne jest jedynie, często praktykowane przez poszczególne kraje związkowe, delegowanie uprawnień do ustanawiania podatków do kompetencji władz gminnych. W konsekwencji podatek od posiadania broni mógłby być tylko podatkiem od konsumpcji lub od poczynionych nakładów. J. Dietlein uznał, zważywszy na treść ustawy zasadniczej, za niedopusz-czalne zakwalifikowanie podatku od posiadania broni jako podatku od konsumpcji.  W dalszej części artykułu Autor dokonał analizy cech podatku od poczynionych na-kładów w kontekście ustalenia, czy można do niego zaliczyć także podatek od posia-dania broni. W konkluzji zawarte jest stwierdzenie, że podatek od posiadania broni nie mógłby zostać uznany za podatek od poczynionych nakładów.  Hans-Jürgen Thies, Aktuelle Urteile des BGH zum Wildschadensersatz (Naj-nowsze wyroki Trybunału Federalnego dotyczące odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzęta w stanie wolnym), AUR 2010, nr 11, s. 325-329. Przedmiotem artykułu są kwestie związane z odszkodowaniami za szkody wy-rządzone przez zwierzęta w stanie wolnym w świetle najnowszych orzeczeń niemiec-kiego Trybunału Federalnego (BGH). Opracowanie obejmuje opis i omówienie trzech wyroków BGH, zapadłych w okresie od 3 grudnia 2009 r. do 5 kwietnia 2010 r. oraz streszczenie kluczowych wniosków z nich wypływających. Wyrok z 3 grudnia 2009 r. dotyczy kwestii określenia warunków uznania rośliny ogrodowej za roślinę polną. Niemieckie prawo łowieckie przewiduje bowiem, w wypadku braku zastosowania zwyczajowych środków zabezpieczających, tylko roszczenie o odszkodowanie, jeżeli szkodę wyrządzono uprawom roślin polnych. Trybunał Federalny uznał, że uprawa rośliny ogrodowej może być kwalifikowana jako uprawa rośliny polnej tylko wów-czas, gdy uprawa konkretnej rośliny ogrodowej ma w danym regionie znaczenie w cało-ściowej produkcji rolnej. BGH określił przy tym kryteria, które należy brać w takiej sprawie pod uwagę. Z kolei w wyroku z 3 marca 2010 r. Trybunał orzekł, że odszko-dowanie przysługuje na terytorium całej RFN, a nie na obszarze 11 krajów związko-wych, które wyraźnie wyłączyły taką możliwość powołaniem się na ustawodawstwo krajowe. Zagadnieniu skutków niedochowania terminów do zgłaszania szkód w upra-wach spowodowanych przez zwierzęta w stanie wolnym poświęcony jest wyrok BGH z 5 kwietnia 2010 r. Trybunał Federalny wskazał w nim, że termin biegnie dopiero od chwili zaistnienia szkody. Zgłoszenie szkody może nastąpić tylko w trakcie biegu terminu. Wobec tego zgłoszenie z góry oczekiwanych szkód, przed ich rzeczywistym zaistnieniem, jest nieskuteczne.   Michael Hertslet, Morgane Masliah, Rechtliche Aspekte bei dem Bau einer Photovoltaikanlage in Frankreich (Aspekty prawne budowy instalacji kolektorów słonecznych we Francji), AUR 2010, nr 11, s. 329-333.  Przegląd piśmiennictwa 204 Autorzy przedstawili zagadnienia prawne związane z instalacją kolektorów sło-necznych we Francji. Zgodnie z wymogami prawa Unii Europejskiej, produkcja ener-gii ze źródeł odnawialnych powinna do 2020 r. wzrosnąć do 23% ogólnej produkcji energii. Wobec tego władze francuskie postanowiły położyć nacisk na rozwój pro-dukcji energii z kolektorów słonecznych. W artykule prezentowane są regulacje prawne dotyczące zarówno samego wybudowania instalacji kolektorów słonecznych, jak i warunków uzyskania zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej w tym zakresie. Autorzy opisali możliwe warianty prowadzenia działalności i określili, jakie warunki powinno się w takim wypadku spełnić na gruncie prawa administracyjnego. Istotne w tym zakresie są m.in. postanowienia zawarte w miejscowych planach zago-spodarowania przestrzennego, a także potencjał produkcyjny instalacji kolektorów słonecznych. W dalszej części artykułu Autorzy przedstawili unormowania regulujące treść umów o podłączenie instalacji kolektorów słonecznych do sieci przesyłowej oraz umów kupna-sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej zawieranych pomiędzy eksploatującym instalację kolektorów słonecznych a dystrybutorem energii elektrycz-nej. Na podstawie obecnego stanu prawnego francuski koncern Electricité de France (EDF) i dystrybutorzy energii elektrycznej inni niż podmioty państwowe są zobowią-zani do kupna energii elektrycznej wytwarzanej przez instalacje kolektorów słonecz-nych. Likwidacja instalacji kolektorów słonecznych nie jest we Francji, w odróż-nieniu do wyżej wskazanych zagadnień, w ogóle uregulowana. Dlatego Autorzy wskazali wybrane aspekty prawne możliwych scenariuszy likwidacji instalacji kolek-torów słonecznych.  Alfred Schneidler, Immisionsschutzrechliche Messungen aus besonderem Anlass – Anwendungsfragen zu § 26 BImSchG in der seit 18.8.2010 gelten-den Fassung (Pomiary z zakresu ochrony przed immisjami ze szczególnych przyczyn – kwestie związane z stosowaniem § 26 Federalnej Ustawy o ochro-nie przed immisjami w brzmieniu obowiązującym od dnia 18 sierpnia 2010 r.), AUR 2010, nr 12, s. 353-357.  Artykuł poświęcony jest kwestiom związanym z praktyką nakładania przez or-gan administracji publicznej obowiązku samokontroli immisji wytwarzanych przez określone podmioty w oparciu o § 26 ustawy federalnej o ochronie przed immisja-mi w jej brzmieniu z 18 sierpnia 2010 r. Od tego dnia dopuszczalne jest – obok dotychczas praktykowanej kontroli immisji przez organy administracji publicznej  – także zobowiązanie podmiotu wytwarzającego określone w ustawie immisje do stworzenia własnego systemu monitoringu. Pomiary immisji w ramach tej autokon-troli dokonują – zgodnie z treścią ustawy – podmioty zewnętrzne, wskazane przez organy administracji publicznej. Znaczenie nowelizacji wspomnianej ustawy spro-wadza się do tego, że określono nią warunki materialno- i formalnoprawne umożli-Przegląd piśmiennictwa 205 wiające wskazanie konkretnych podmiotów wykonujących zadania z zakresu mon i-toringu immisji.  A. Schneidler szczegółowo przedstawił praktyczne zagadnienia związane ze sto-sowaniem § 26 ustawy. Podkreślił przy tym, że powołany przepis znajduje m.in. zastosowanie w zakresie kontroli immisji wytwarzanych przez zakłady masowego chowu zwierząt. Przedmiotem rozważań Autora są w szczególności kwestie badania zasadności zarządzenia samokontroli w wypadkach opisanych w ustawie oraz warunki, które podmioty wykonujące samokontrolę powinny spełniać. Dalsza część artykułu poświęcona jest zagadnieniu ponoszenia kosztów zarządzenia samokontroli i wymo-gowi udostępniania wyników kontroli organom administracji.   Thomas Uppenbrink, Strafbarkeit wegen verspäteter Erstellung von Jahres-abschlüssen gem. §§ 283 ff. StGB (Karalność z powodu opóźnionego spo-rządzenia sprawozdań rocznych zgodnie z § 283 i następnymi kodeksu karnego RFN), AUR 2010, nr 12, s. 357-358.  Thomas Uppenbrink przedstawił problematykę obowiązku dochowania terminów sporządzenia sprawozdań rocznych zgodnie z wymogami niemieckiego kodeksu han-dlowego oraz możliwe sankcje prawnokarne za niesporządzenie w opisanym terminie sprawozdania rocznego. Obowiązek przestrzegania terminów do sporządzenia spra-wozdań rocznych jest szczególnie doniosły w sytuacji ogłoszenia upadłości podmiotu będącego przedsiębiorcą. Autor artykułu podkreślił w szczególności, że częstym błędem popełnianym przez przedsiębiorców w praktyce jest mylenie terminu do spo-rządzenia sprawozdania rocznego z terminem do złożenia w Urzędzie Skarbowym dokumentów określonych przepisami prawa podatkowego. Termin określony prawem podatkowym może być przedłużany przez właściwy organ administracji skarbowej. Termin sporządzenia sprawozdań finansowych zgodnie z normami wyrażonymi w nie-mieckim kodeksie handlowym może zostać przedłużony i jest niezależny od terminu do złożenia dokumentacji podatkowej. Dalsze części artykułu zawierają prezentację obowiązków z zakresu księgowości i sporządzania sprawozdań finansowych oraz skutków prawnokarnych naruszenia przepisów o sprawozdaniach finansowych niemieckiego kodeksu handlowego w związku z upadłością podmiotu podlegającego obowiązkowi sporządzenia sprawozdania fi-nansowego oraz prawnokarnych skutków naruszeń obowiązków sprawozdawczych przewidzianych w tym kodeksie.   opracowanie: MICHAŁ MARCINKOWSKI      

PRZEGLĄD CZASOPISM ZAGRANICZNYCH „Agrar- und Umweltrecht”

Name not available

Marcinkowski, Michał - opr.

Przegląd piśmiennictwa 227 PRZEGLĄD CZASOPISM ZAGRANICZNYCH  „Agrar- und Umweltrecht” Wolfgang Winkler, Das französische Gesetz zur Modernisierung der Land-wirtschaft und der Fischwirtschaft (Francuska ustawa o modernizacji gospo-darek rolnej i rybackiej), AUR 2013, nr 1, s. 8-11.   Autor przeprowadził szczegółową analizę francuskiej ustawy o modernizacji go-spodarek rolnej i rybackiej. Francuski ustawodawca uchwalił łącznie 10 ustaw kształ-tujących podstawy prawa rolnego. Ostatnią jest analizowana ustawa o modernizacji gospodarek rolnej i rybackiej z 27 lipca 2010 r. Zawiera ona 96 artykułów podzielo-nych na 8 tytułów. W ocenie Autora ustawa reguluje trzy główne zagadnienia: pro-wadzenie polityki żywnościowej, poprawę konkurencyjności rolnictwa i włączenie gospodarek rolnej i leśnej w system zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Podkreślenia wymaga m.in. fakt, że wdrożenie polityki żywnościowej obejmuje sze-reg działań spoza sfery prawa rolnego w ścisłym tego słowa znaczeniu, np. reguły prowadzenia rzetelnej działalności reklamowej produktów rolnych). Przepisy ustawy w zakresie włączenia gospodarek rolnej i leśnej w system zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich normują przykładowo wysokość czynszów dzierżawnych  w rolnictwie. W podsumowaniu W. Winkler stwierdził, że stałe nowelizowanie pod-stawowych instytucji prawa rolnego umożliwia Francji odpowiednie reagowanie na nowe wyzwania w gospodarce rolnej.  Volkmar Nies, Aktuelle Entwicklungen im Agrarumweltrecht (Aktualny rozwój prawnorolnej ochrony środowiska), AUR 2013, nr 2, s. 47-54.  V. Nies przedstawił istotne orzeczenia i rozwój doktryny w zakresie prawno-rolnej ochrony środowiska: podzielił artykuł na osiem działów tematycznych, w tym prawo ochrony natury, prawo wodne i prawo ochrony zwierząt. Odnośnie do za-gadnień związanych z ochroną natury wskazał w szczególności orzeczenie Sądu Administracyjnego II Instancji Berlina i Brandenburgii z 10 lutego 2011 r., który odpowiedział na pytanie, czy dopuszczalne jest zobowiązanie do świadczenia wy-równawczego za wycięcie drzewa, oparte na akcie prawa miejscowego właściwej gminy. Sąd przyjął dopuszczalność takiego zobowiązania w przeciwieństwie do sądu I instancji. Punkt ciężkości wywodów V. Niesa w zakresie prawa wodnego spoczywa na orzeczeniu ETS z 28 lutego 2012 r. Trybunał wskazał w nim, że plan ochrony wód może, pomimo naruszenia prawa UE, obowiązywać przez czas okre-ślony, jeżeli tego wymaga skuteczna ich ochrona. Z kolei w sferze prawa ochrony zwierząt Autor poświęcił uwagę zwłaszcza kwestii ochrony koni. W jednym z op i-sanych przypadków urzędowy lekarz weterynarii zobowiązał właściciela konia do Przegląd piśmiennictwa 228 poddania go szczegółowemu badaniu, ponieważ na podstawie własnych obserwacji podejrzewał, że właściciel przeciąża konia swoim stylem jazdy. Orzeczeniu urzę-dowy lekarz weterynarii nadał rygor natychmiastowej wykonalności.  Sąd admini-stracyjny orzekający w sprawie zajął jednak stanowisko, że nadanie rygoru natych-miastowej wykonalności orzeczeniu urzędowego lekarza weterynarii dopuszczalne jest jedynie, jeżeli zaistnieje konkretne niebezpieczeństwo naruszenia normy prawa ochrony zwierząt. W drugiej opisanej sprawie sąd administracyjny orzekł, że wyta-tuowanie koniowi symbolu Rolling Stonesów – wyciągniętego języka – narusza przepisy prawa ochrony zwierząt, ponieważ za tym działaniem nie przemawiają uzasadnione okoliczności.  Marcel Wemdzio, Der Vollzug der Eingriffsregelung bei Repowering Anla-gen (Realizacja przepisów o ingerencji w wypadku zwiększania mocy elek-trowni wiatrowych), AUR 2013, nr 3, s. 81-87. Rozważania poświęcone są zagadnieniu oceny, z punktu widzenia niemieckiego prawa ochrony przyrody, zwiększania mocy elektrowni wiatrowych, umiejscowio-nych na stałym lądzie. Wobec obserwowanej tendencji do modernizacji elektrowni wiatrowych i co za tym idzie, zwiększaniu ich mocy zyskuje na aktualności pytanie, czy czynności kompensacyjne, zrealizowane w związku z budową elektrowni wiatro-wej w przeszłości, mogą być uwzględnianie na poczet kompensacji wymaganej  w związku ze zwiększeniem mocy danej elektrowni wiatrowej. Autor wyjaśnił na wstępie artykułu podstawy orzeczenia obowiązku kompensacyjnego, a następnie metodologię ogólnej wykładni przepisów o kompensacji odnośnie do typowych sta-nów faktycznych związanych ze zwiększaniem mocy elektrowni wiatrowych. Ocena kwestii kompensacji jest przy tym szczegółowo przedstawiona odnośnie do zagadnień praktycznych, jak np. świadczeń kompensacyjnych w wypadku ingerencji w krajo-braz górski przez elektrownie wiatrowe.  Volkmar Nies, Frühe Öffentlichkeitsbeteiligung: ein Instrument zur Ver-besserung der Akzeptanz von Stallbauten? (Wczesny udział obywateli:  instrument zwiększenia akceptacji budowy obiektów hodowli zwierząt?), AUR 2013, nr 3, s. 88-89.  Punktem wyjścia rozważań jest stwierdzenie, że w Niemczech rozbudowa obiek-tów hodowli zwierząt spotyka się, co do zasady, z silnym oporem ze strony miejsco-wej ludności, organizacji ochrony środowiska oraz lokalnych środowisk politycznych. Na tym tle liczni przedstawiciele adwokatury, organizacji społecznych i organów administracji publicznej zajęli wspólne stanowisko, że dotychczasowe unormowania prawne w tym zakresie są niewystarczające. W tym stanie rzeczy minister spraw Przegląd piśmiennictwa 229 wewnętrznych RFN przedstawił projekt ustawy służącej w szczególności zwiększeniu udziału społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym planowania wyżej wymienionych inwestycji. Stosowanie tej ustawy ma mieć charakter fakultatywny. Autor wskazuje przy tym, że jednak nawet zastosowanie się przez inwestora do postanowień ustawy niekoniecznie oznacza zwiększenia poparcia społecznego dla konkretnej inwestycji. W praktyce bowiem często się zdarza, że zbyt wczesne poinformowanie społeczeń-stwa o zamiarze realizacji inwestycji z zakresu hodowli zwierząt skutkuje wywiera-niem nacisków na czynniki polityczne w celu uniemożliwienia z góry wykonania inwestycji. Dlatego w podsumowaniu Autor stwierdził, że bezspornie zwiększenie udziału społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym planowania tych inwestycji jest co do zasady właściwe, jednakże pozostaje pytanie, czy w praktyce będzie to rozwią-zanie korzystne dla inwestorów.  Jose Martinez, Die Steuerung der Agrarstruktur durch das Grundstückver-kehrsrecht (Regulacja struktury rolnej poprzez ustawę o obrocie nierucho-mościami), AUR 2013, nr 5, s. 165-171.  Punktem wyjścia rozważań J. Martineza jest stwierdzenie, że w ostatnim okresie zaobserwowano w Niemczech zjawisko nabywania gruntów rolnych przez pozarolni-cze podmioty zarówno niemieckie, jak i zagraniczne. Grunty te nie są nabywane  w celu prowadzenia produkcji rolnej, lecz jako inwestycje kapitałowe. W tym kontek-ście Autor rozważał, czy ograniczenie możliwości nabywania gruntów rolnych  w celach wyłącznie inwestycyjnych, niezwiązanych z rolnictwem, nie narusza swo-body przepływu kapitału w Unii Europejskiej. W ocenie J. Martineza ograniczenie swobody przepływu kapitału w rozważanej sytuacji może być uzasadnione ważnym interesem publicznym. Przemawia za tym fakt, że grunty rolne są podstawą produkcji rolnej, a ich powierzchnia jest ograniczona. Kryterium przyjętym przez ustawodawcę dla ograniczenia nabywania gruntów rolnych przez podmioty pozarolnicze w celach spekulacyjnych nie może być jednak ich motywacja, lecz konieczność ochrony pra-widłowej struktury rolnej, opartej na małych i średnich gospodarstwach rodzinnych. Wprowadzenie takich ograniczeń nabywania gruntów rolnych wymaga przy tym precyzyjnego określenia kryteriów oceny, czy nabycie gruntu rolnego może w kon-kretnym przypadku stanowić zagrożenie dla prawidłowej struktury rolnej. W tym zakresie Autor wskazuje jako wzorowe rozwiązanie przyjęte w art. 331-3 francuskie-go kodeksu rolnego. Zawiera on dziewięć przesłanek, które muszą być uwzględnione przez właściwy organ administracji publicznej przy wydawaniu zezwolenia na naby-cie gruntu rolnego. Dalszego narzędzia w celu ochrony prawidłowej struktury rolnej dopatruje się on w możliwości kontroli cen nabycia gruntów rolnych przez sąsiadują-cych z nimi rolników. Także w tym wypadku wskazuje jako wzór ustawodawstwo francuskie.           Przegląd piśmiennictwa 230 Manfred Köhne, Die Privilegierungen und Charakterisierungen leistungs-fähiger landwirtschaftlicher Betriebe (Uprzywilejowanie i charakterystyki produktywnych gospodarstw rolnych), AUR 2013, nr 6, s. 205-209.  Przedmiotem artykułu jest pojęcie tzw. produktywnego gospodarstwa rolnego na gruncie prawa niemieckiego. Tytułem wstępu M. Köhne wskazał, że ustawodawstwo niemieckie zawiera liczne postanowienia preferujące właścicieli produktywnych gospodarstw rolnych w stosunku do podmiotów pozarolniczych, jak i innych rolni-ków. Artykuł zawiera wyszczególnienie przykładowe głównych aktów prawnych zawierających szczególne przepisy, które są korzystne dla właścicieli produktywnych gospodarstw rolnych. Opis ten obejmuje zarówno przepisy prawa cywilnego, jak  i prawa administracyjnego. Uzasadnienie uprzywilejowania prowadzących produk-tywne gospodarstwa rolne wynika zwłaszcza ze wskazywanego w licznych orzecze-niach, w tym w orzeczeniach niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego, interesu ogólnospołecznego w istnieniu efektywnej gospodarki rolnej. W podsumowaniu Autor stwierdza, że uprzywilejowanie gospodarujących rolników oparte na produk-tywności gospodarstwa jest w pełni uzasadnione w prawie cywilnym. W pozostałych dziedzinach prawa sytuacja jest jednak złożona. Niemniej wymagane jest wypraco-wanie nowych metod oceny produktywności gospodarstwa rolnego. M. Köhne propo-nuje, aby w tym zakresie kierowano się co do zasady wysokością dochodu, kosztami prywatnej konsumpcji rolnika i koniecznością tworzenia kapitału.  Opracowanie: MICHAŁ MARCINKOWSKI     „Diritto e Giurisprudenza Agraria, Alimentare e dell’Ambiente” Stefano Massini, Qualità e trasparenza della filiera degli oli di oliva vergini (commentario breve della l. 14 gennaio 2013, n. 9) (Jakość i przejrzystość łańcucha oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, krótki komentarz do ustawy z 14 stycznia 2013 r., nr 9), DGAAA 2013, nr 1, s. 16-23.  Przedmiotem artykułu jest problematyka jakości i przejrzystości rynku oliwy  z oliwek. Autor odwołuje się do włoskiej ustawy z 14 stycznia 2013 r. Nowa włoska regulacja prawna dowodzi innowacyjności prawniczej, widocznej od lat w sektorze żywnościowym. Uwzględnia ona bowiem kwestie pochodzenia produktu, co świad-czy o tym, że włoski ustawodawca ma na uwadze ochronę konsumentów. W szcze-gólności wspomniana ustawa precyzuje pojęcie pochodzenia oliwy zdefiniowane  w dekrecie ministerialnym z 10 listopada 2009 r. zawierającym „dyspozycje krajowe dotyczące norm komercjalizacji”. Ustawodawca porzucił logikę abstrakcyjnych roz-

Przegląd czasopism zagranicznych - „Agrar- und Umweltrecht“

Przegląd piśmiennictwa 273 PRZEGLĄD CZASOPISM ZAGRANICZNYCH „Agrar- und Umweltrecht“ Wolfgang Winkler, Landwirtschaft und Erbrecht in den Niederlanden (Rol-nictwo i prawo spadkowe w Holandii), AUR 2011, nr 12, s. 461-464.  Przedmiotem artykułu jest nowelizacja prawa spadkowego w Holandii z punktu widzenia rolnictwa. Na wstępie W. Winkler wskazał na genezę holenderskiego prawa spadkowego, uregulowanego dotychczas w kodeksie cywilnym z 1838 r. Choć od 1970 r. dokonuje się w Holandii stopniowa nowelizacja prawa cywilnego (w tym  w szczególności treści kodeksu cywilnego z 1838 r.), nowe prawo spadkowe weszło w życie 1 stycznia 2003 r. Nie zawiera ono jednak wyodrębnionej części poświęconej dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Jedyny wyjątek w tym zakresie dotyczy dzierża-wy nieruchomości rolnych. Autor artykułu dokonał oceny wpływu postanowień zno-welizowanego prawa spadkowego na dziedziczenie gospodarstw rolnych, a także omówił inne aspekty nowego prawa spadkowego istotne dla rolnictwa (m.in. skutki śmierci dzierżawcy w kontekście dalszego obowiązywania umowy dzierżawy). Zda-niem Autora, kluczowe znaczenie dla dziedziczenia gospodarstw rolnych będą miały unormowania regulujące przydzielanie konkretnym spadkobiercom przedmiotów przedsiębiorstwa spadkodawcy oraz odnoszące się do roszczeń majątkowych człon-ków rodziny spadkodawcy wobec spadkobierców z tytułu nieodpłatnej pracy świad-czonej w ramach przedsiębiorstwa spadkodawcy.   Wolfgang Winkler, Das Landpachtrecht in Frankreich (Prawo dzierżawy nie-ruchomości rolnych we Francji), AUR 2011, nr 12, s. 465-471.  Na wstępie Autor wskazał na znaczenie dzierżawy nieruchomości rolnych w go-spodarce rolnej Francji. Już w 1963 r. 48,5% nieruchomości rolnych było przedmio-tem dzierżawy. Od tego czasu udział dzierżawionych nieruchomości rolnych wzrósł, obecnie wynosi ponad 74,1%. Dlatego ustawodawca francuski stworzył wyodrębnio-ną instytucję dzierżawy nieruchomości rolnych, której rozwój Autor przedstawił, począwszy od II wojny światowej. Artykuł zawiera szczegółowy opis i analizę obec-nie obowiązującego unormowania dzierżawy nieruchomości rolnych, w tym zakresu przedmiotowego takiej umowy, charakteru norm ją regulujących oraz szczególnych form umowy dzierżawy nieruchomości rolnych. W konkluzji artykułu Autor wy-mienił podstawowe różnice pomiędzy francuskim a niemieckim prawem dzierżawy nieruchomości rolnych: niemiecka regulacja, w przeciwieństwie do francuskiego kodeksu rolnego, opiera się na zasadzie swobody umów, francuska regulacja wy-różnia się zaś pewną niestabilnością stanu prawnego i wielością szczególnych ro-dzajów dzierżawy.  Przegląd piśmiennictwa 274 Martin Beckmann, Die Rechte des Grundstückseigentümers bei der Gewin-nung von Bodenschätzen nach dem Bundesbergbaugesetz (1) (Uprawnienia właściciela nieruchomości przy wydobyciu kopalin zgodnie z federalną ustawą o górnictwie, cz. 1), AUR 2012, nr 1, s. 1-6.  Przedmiotem rozważań M. Beckmanna jest zagadnienie uprawnień właściciela nieruchomości w wypadku wykorzystania jej w celu wydobycia kopalin. W zakresie prawa górniczego stan prawny w RFN charakteryzuje się podziałem kopalin na trzy kategorie. W zależności od kategorii kopalin ustawodawstwo niemieckie reguluje zakres uprawnień właściciela nieruchomości w razie wykorzystywania jego nieru-chomości do celów górniczych. Tytułem wprowadzenia do artykułu Autor zawarł opis rodzaju uprawnień właściciela nieruchomości w sytuacji wykorzystywania jej  w ramach prac górniczych. W wypadku kategorii „bergfreie Bodenschätze” kopaliny nie są częścią składową nieruchomości, w przeciwieństwie do kopalin zaliczanych do „grundeigene Bodenschätze”. Federalna ustawa o górnictwie zawiera zamknięty katalog „bergfreie Bodenschätze”, w „grundeigene Bodenschätze” zaś są zarówno wymienione w ustawie kopaliny, jak i wszelkie inne wydobywane podziemnie. Przy-kładem pierwszej wymienionej kategorii kopalin jest węgiel kamienny i brunatny,  a drugiej – boksyt. M. Beckmann podkreśla przy tym, że trzecia kategoria kopalin – „Grundeigentümerbodenschätze” – w ogóle nie jest objęta zakresem przedmiotowym federalnej ustawy o górnictwie. Eksploatację tych kopalin reguluje prawo wodne lub ustawodawstwo poszczególnych krajów związkowych.    Dietrich Meyer-Ravenstein, Entschädigung des Grundeigentümers für die Angliederung seiner Flächen (Odszkodowanie właściciela nieruchomości za włączenie jego gruntu), AUR 2012, nr 1, s. 7-9.  Autor podjął się analizy zagadnienia odszkodowań dla właścicieli nieruchomości  w razie włączenia ich do obszaru łowieckiego. Na wstępie D. Meyer-Ravenstein wskazuje na sytuację wyjściową analizy. Sprowadza się ona do stwierdzenia, że zgodnie z § 5 ust. 1 BJagdG (federalnej ustawy o łowiectwie) nieruchomości mogą zostać włączone w skład obszaru łowieckiego, jeżeli wymagają tego względy kształ-towania populacji zwierzyny oraz prowadzenia polowań. Skutki takiego włączenia nie są jednak przedmiotem regulacji prawodawstwa federalnego: BJagdG zawiera dele-gację ustawową upoważniającą poszczególne kraje związkowe do unormowania tej kwestii we własnym zakresie. W razie włączenia nieruchomości do obszaru koła łowieckiego właściciel włączonej nieruchomości staje się jego członkiem. W konse-kwencji faktycznie znajdują do niego zastosowanie przepisy BJagdG odnośnie do udziału w zyskach koła. Jeżeli nieruchomość zostanie włączona w obszar łowiecki jednego uprawnionego, kwestia odszkodowania jest w całości regulowana przez ustawodawstwa krajowe.  Przegląd piśmiennictwa 275 D. Meyer-Ravenstein wskazuje dwa podstawowe nurty regulacji w ustawodaw-stwie krajowym dotyczącym odszkodowania dla właściciela przyłączanej nierucho-mości. Według jednej koncepcji wysokość odszkodowania ustala się na podstawie przyjętego w danym miejscu czynszu dzierżawnego prawa do wykonywania upraw-nień łowieckich. Zgodnie z konkurencyjnym modelem odszkodowania, właściciel włączonej nieruchomości może domagać się udziału w rzeczywiście uzyskiwanym czynszu, jeżeli jest on wyższy niż przyjęty w danym miejscu.    Marcel Wemdzio, Naturschutzrechtliche Belange im Genehmigungsverfah-ren von Windenergieanlagen (Względy ochrony przyrody w postępowaniu w przedmiocie zezwolenia na budowę elektrowni wiatrowej), AUR 2012, nr 1, s. 9-16.  Autor przedstawił analizę postępowania w przedmiocie budowy elektrowni wia-trowej w związku z postanowieniami niemieckiego prawa budowlanego i federalnych ustaw o ochronie przyrody i o ochronie przed immisjami. Budowa elektrowni wiatro-wej w Niemczech jest zawsze regulowana normami federalnej ustawy o ochronie przyrody. Od liczby urządzeń wchodzących w skład elektrowni wiatrowej zależy to, czy podstawą prawną decyzji administracyjnej o zezwoleniu na budowę są normy ustawy o prawie budowlanym, czy prawa o ochronie przed immisjami.  W dalszej części artykułu M. Wemdzio skoncentrował się na zagadnieniu uprzywilejowania budowy określonych instalacji w oparciu o § 35 niemieckiego kodeksu budowlanego. Omawiając zaś regulację prawną o ochronie przed immi-sjami, opisał możliwe immisje wytwarzane przez elektrownię wiatrową (w szcze-gólności cień). W dalszej kolejności wskazał on na obowiązki unikania, względnie zmniejszania, immisji przez prowadzącego elektrownię wiatrową. Najbardziej roz-budowaną częścią artykułu jest opis wpływu prawa ochrony środowiska na działa l-ność elektrowni wiatrowej.   John Booth, Entwicklungen der Flächenprivatisierung in den neuen Bundes-ländern unter Berücksichtigung des Zweiten Flächenerwerbsänderungsge-setzes (2. FlErwÄndG) (1) (Rozwój prywatyzacji gruntów rolnych w byłej Niemieckiej Republice Demokratycznej przy uwzględnieniu drugiej ustawy o zmianie ustawy o nabywania gruntów rolnych, cz. 1), AUR 2012, nr 3,  nr 81-84.  J. Booth przedstawił zagadnienia reprywatyzacji gruntów rolnych położonych na obszarze byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Grunty te zostały znacjonali-zowane przed 1989 r. Po zjednoczeniu Niemiec byli właściciele znacjonalizowanego mienia mogli wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie. Na wstępie przedstawiono Przegląd piśmiennictwa 276 rys historyczny zagadnienia reprywatyzacji gruntów rolnych, a w szczególności zmiany sposobu wyceny świadczenia odszkodowawczego. W poprzednim stanie prawnym wysokość rekompensaty ustalano w powiązaniu z ceną rynkową gruntów rolnych  w chwili ich nabycia. Powodowało to zmniejszenie powierzchni możliwej do nabycia na preferencyjnych warunkach przez wywłaszczonych właścicieli w ramach reprywa-tyzacji, albowiem wartość rynkowa gruntów rolnych na obszarze byłej NRD w ostat-nich latach znacznie wzrosła. W dalszej części artykułu J. Booth analizuje obecne ustawodawstwo w zakre-sie reprywatyzacji gruntów rolnych, czyli stan prawny po wejściu w życie 2. FlErwÄndG. Szczegółowo opisał on aktualny sposób ustalania ceny sprzedaży gruntu rolnego oraz prawo do nabycia dalszych gruntów rolnych przez osoby, które już uzyskały świadczenia odszkodowawcze, a nadto przedstawił zmiany w zakresie uprawnień do przenoszenia roszczeń odszkodowawczych na dalsze osoby, zagad-nienia zakazu kumulacji uprawnień do nabycia gruntów rolnych po cenach prefe-rencyjnych oraz wątpliwości odnośnie do zgodności nowelizacji z ustawą zasadn i-czą RFN.   Stefan Braun, Die Kollision des „Verbots” von Schusswaffenschalldämpfern mit den Regulierungen der Arbeitssicherheit und des Gesundheitsschutzes (Zakaz stosowania tłumików broni palnej a unormowania z zakresu bezpie-czeństwa pracy i ochrony zdrowia), AUR 2012, nr 3, s. 84-90.  Autor omówił problematykę związaną ze stosowaniem tłumików broni palnej  w Niemczech. Przegląd oraz analiza obejmują zarówno wspólnotowe, jak i niemiec-kie akty prawne ze sfery bezpieczeństwa i higieny pracy (ochrona przed skutkami nadmiernego hałasu). Przedmiotem badania jest także niemieckie prawo o broni palnej. Autor stosuje przy tym metodę wykładni historycznej, ustalając w ten sposób założenia zasadniczego zakazu stosowania w Niemczech tłumików na broni palnej. Zdaniem S. Brauna, podstawą zasadniczego zakazu stosowania tłumików w prze-szłości była obawa wykorzystania ich w przestępstwach o motywacji politycznej oraz kłusownictwa. Z tego punktu widzenia Autor ocenia zasadność dalszego stoso-wania zakazu posługiwania się tłumkami broni palnej, wskazując przy tym na zniko-my stopień kłusownictwa w RFN oraz na to, że w krajach zezwalających na używa-nie tłumików nie doszło do wzrostu przestępczości związanej z posługiwaniem się bronią palną.    Opracowanie: MICHAŁ MARCINKOWSKI 

https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/12955/1/przeglad%20czasopismzagr_Michal_Marcinkowski.pdf

PRZEGLĄD CZASOPISM ZAGRANICZNYCH „Agrar- und Umweltrecht”

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)

Adam Mickiewicz University Repository

Name not available

Adam Mickiewicz University Repository

Name not available

Name not available

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)

Adam Mickiewicz University Repository

Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (AMUR)