Zadanie pt. Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki nr 885/P-DUN/2014 zostało dofinansowane ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

Słaby-Góral, Iwona

Acta Universitatis Lodziensis Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

Polish

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

Analiza możliwości funkcjonalnego wprowadzania form fleksyjnych w grupach studentów cudzoziemców uczących się język a polskiego (na podstawie wybranych związków składniowych z liczebnikami głównymi)

Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego (University of Lodz Repository)

Iwona Słaby-GóralANALIZA M OŻLIW OŚCI FUNKCJONALNEGO W PROW ADZANIA FORM  FLEKSYJNYCH W GRUPACH STUDENTÓW  CUDZOZIEM CÓW  UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKA PO LSKIEGO(na podstawie wybranych związków składniowych z liczebnikami głównymi)Od wielu już lat analizuję możliwości (i sprawdzam je później w praktyce) takiej prezentacji języka polskiego cudzoziemcom, która pozwala im spojrzeć na nasz język, jako na regularny i oparty na określonych prawach system. Gramatykę funkcjonalną rozumiem, jako sposób przedstawienia języka jako obcego maksymalnie uproszczony, podający minimum informaq'i koniecznych do nabycia przez cudzoziemca podstawowych sprawności językowych. Proces nauczania i uczenia się języka jako obcego opiera się przede wszystkim na pragmatyce, więc omawianie zjawisk gramatycznych powinno ograniczać się do wprowadzenia jak najmniejszej liczby informacji językiem prostym i obrazowym. W czasie zajęć „przetwarzam” reguły i język gramatyki opisowej i historycznej w ich tradycyjnej formie dla potrzeb konkretnych słuchaczy.Tak zwany układ spiralny prezentacji pozwala na rozwijanie wiedzy studenta o regułach języka poprzez stałe powracanie do podstawowych informacji nabytych przez słuchacza w toku nauczania i niejako nabudo- wywania na nich coraz to większych „kręgów” zarówno w zakresie tematyki, jak i gramatyki. Pozwala to nie zniechęcić słuchacza natłokiem informacji w początkowych fazach uczenia się języka. Poprzez badania konfrontatywne staram się spojrzeć na system języka polskiego oczyma „odbiorcy” uczącego się i stosuję kod funkcjonujący między mną a słuchaczami, który wydaje się niekiedy (oczywiście jest to pozorne) odbiegać od gramatyki opisowej i historycznej języka polskiego.Kod tego typu zostanie pokazany podczas omawiania przedstawiania studentom wybranych związków składniowych z liczebnikami głównymi dla tzw. średniego poziomu zaawansowania językowego, co oznacza według programów nauczania Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwer-sytetu Łódzkiego słuchacza umiejącego już posługiwać się językiem polskim w zakresie tematycznym i słownikowym tzw. sytuacji „dnia codziennego” oraz gramatycznym -  posługującego się wszystkimi formami deklinacji, znającego czasy, aspekt, liczby i rodzaje czasownika, tryb oznajmujący i rozkazujący, stronę bierną i niektóre typy zdań złożonych. Ponieważ stopień znajomości powyższych zagadnień oraz liczba popełnianych błędów językowych są różne u studentów tzw. średniego poziomu znajomości języka (wyróżniam trzy stopnie -  IL, Iм, IH -  za opracowaniami amerykań-skimi), więc prezentacja wybranych związków składniowych z liczebnikami głównymi musi poprzez dobranie ćwiczeń dotyczyć powtórzenia i utrwalenia znanych już zagadnień oraz podsumowania ich odpowiednimi regułami.Ćwiczenia wprowadzające podsumowuje autorka graficznym obrazem liczb występujących w języku polskim1 (ćwiczenia zaczynają się od liczenia, prezentacja związków syntaktycznych następuje później, na tym etapie procesu nauczania nie omawia się jeszcze takich tematów, jak podmiot z liczebnikiem, dopełnienie bliższe i dalsze z liczebnikami):Tablica IW prowadzam pojęcie tzw. liczby pojedynczej dotyczącej liczebnika głównego jeden, jedna, jedno (tab. I, nr 1) używanego przez Polaka tylko w sytuacji podkreślania wyjątkowości np.: na czekach bankowych -  jeden tysiąc, w zdaniach typu: Jeden student pojawił się na zajęciach punktualnie, reszta była jeszcze na śniadaniu. M am dziś tylko jeden zeszyt. Następnie1 Liczba podwójna oraz liczebniki zbiorowe stanowią ze względów metodycznych osobny  temat zajęć.-  pojęcie tzw. liczby mnogiej dotyczącej tylko liczebników dwa || dwie || dwaj, trzy II trzej, cztery || czterej w zdaniach typu: Dwa zeszyty leżą. Dwaj panowie przyszli z wizytą. Mam dwie koleżanki. Trzy książki osiągnęły popularność. Czterej koledzy pobiegli do parku. (tab. I, nr 2), by móc wprowadzić pojęcie liczby mnogiej specjalnej dotyczącej liczebników od 5 do tzw. nieskończoności z pominięciem tych liczb, które zakończone są na 2, 3, 4, kiedy wymawiamy je -  w celu odróżnienia grafii od fonii, by student nie umieszczał liczebników 12, 13, 14 w tej grupie (tab. I, nr 3) w zdaniach typu: Pięć długopisów miało zużyte wkłady. Pięciu kolegów przyszło z wizytą. Mam siedem koleżanek. Mam osiemdziesiąt lat. Podział na trzy liczby2 oraz nazwanie trzeciej grupy liczbą mnogą specjalną pozwala studentom na zapamiętanie specyficznej właściwości języka polskiego (jako słowiańskiego).Kolejne ćwiczenia powtarzają, umiejscawiają i utrwalają użycie zaimków liczebnych i przysłownych również ukazanych graficznie:Tablica II©  w Mrzeczownika, przymiotnika, ..IP©  2, 3, 4 +rzeczownika, przymiotnika,..Imn©  5 .....co -  < ...2,... 3,... 4 >wiele, dużo, mato, trochę, kilk a ......r nmosoraz wielu, dużo, mato,--------- , kilku......r mos \Drzeczownika, przymiotnika,..Imnile? //ilu?Ćwiczenia obejmują zdania typu: Mam dużo koleżanek. Piję sporo mleka. Mam trochę czasu. Kilka koleżanek było u mnie wczoraj. Wielu profesorów zajmuje się gramatyką. Znam kilku lekarzy. W czasie ćwiczeń dotykamy problemu rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych w języku polskim,2 Podział nie uwzględnia liczby podwójnej.Tablica IIIAby uporządkować i utrwalić wiedzę posiadaną przez studenta konieczne jest wykonanie szeregu ćwiczeń z zakresu składni. W tym celu koncentruję się na kilku problemach. Omawiam podmiot w dopełniaczu z liczebnikami głównymi, zaimkami liczebnymi, przysłownymi oraz zaimkiem względnym ile II ilu w pytaniach o podmiot (tab. IV).Na poziomie średniego zaawansowania językowego studentów nie wpro-wadzam materiału dotyczącego związków zgody, rządu i przynależności, jednakże informuję, w których liczbach -  pojedynczej i mnogiej -  podmiot zgadza się z orzeczeniem pod względem liczby i rodzaju, a kiedy (w liczbie mnogiej specjalnej) zgody takiej nie ma: Kilka studentek poszło || nie poszło na spacer. Kilku studentów wyszło || nie wyszło z klasy. Informuję również, że orzeczenie w tego typu związkach składniowych może być zarówno pozytywne, jak i negatywne ( +  ), co nie zmienia całej struktury oprócz zdań, w których negowany jest czasownik być3 w tzw., przeze mnie, negacji absolutnej (studenci z wcześniejszych zajęć dotyczących dopełniacza znają podział na tzw. negację częściową, czyli zaprzeczenie jednej cechy: Jan nie jest zadowolony. Zasłona nie jest czerwona oraz na tzw. negację absolutną, czyli zaprzeczenie istnienia, bądź brak obecności: Jana nie ma. Nie będzie zasłony). W zdaniach z negacją absolutną czasownika być zmienia się składnia, co także można pokazać graficznie (patrz tab. V).3 Podział został wprowadzony ze względu na fakt, że przeciętny student nie odróżnia orzeczenia imiennego od czasownikowego.Tablica IVO  14 M rzecz.,  przym.,.. P@  2, 3, 4 + Mrzecz., przym.,..+ czas. lp odp. rodz. rz.+ czas. Imn odp. rodz. rz.©Dlicz.lub zaim.M licz.lub zaim.5.....сю -  < ...2,... 3,... 4 > lub 2 .... co +5 .....co -  < ...2,... 3,... 4 >trochę czasu dużo piwa mato pracyrzecz.,L' przym.,.. Imn lub D pr,. ip r nmosrz.,D Prz-r mos------------------------------------------- T r —cz © l p rnile? II ilu? ile?* Porównuje się zdania: Dwaj, trzej, czterej studenci byli w kinie. || Dwóch, trzech, czterech studentów było w kinie.Tablica VDliczebnika lub zaimków1 .... oo +nie byto+ nie manie będzieKolejne ćwiczenia to realizacja tematów: Dopełnienie bliższe biernikowe i dopełniaczowe z liczebnikiem głównym, bądź zaimkami liczebnymi i przy- słownymi z orzeczeniem niezaprzeczonym (tab. VI) i zaprzeczonym (tab. VII) w języku polskim:Tablica VIO©... + cz. ©  + ... + cz. ©  +В ipliczebnika lub zaimków B 'Przeczownika, przymiot.,..В  Imnliczebnika lub zaimkówВ rzeczownika, Imnprzymiot.,..--------------------------------- r mos^3 )  ... + cz. ©  +n  licz., lub zaim., 2....oo +rzecz., D przym., Imn r mosB=M Sia™.. 5....00 -< .. .2,... 3,... 4 >ile? // ilu? D  rz., prz. Imn i IpTablica VIIczas. ( -  ) + П  !'C5 ' 1 .... 00 +©  * D lub zaim.rzecz., П  P rzym .,.. U  IP i ImnNa przykład: Mam wiele koleżanek. Mam wielu kolegów. Mam wiele problemów. || Nie mam wielu koleżanek. Nie mam wielu kolegów. Nie mam wielu problemów.Ćwiczenia o największym stopniu trudności dla cudzoziemców uczących się języka polskiego to porównywanie zdań z orzeczeniem imiennym i zdań w stronie biernej typu: Kilku studentów było zadowolonych z wyników olimpiady. Pięć tekstów zostało napisanych przez specjalistów. Paru uczniów zostało marynarzami. Wymagają one stałego powtarzania deklinacji oraz niejednokrotnie powrotu do punktu wyjścia w zdaniach typu: Wielu dobrych studentów było w Studium w 1995 roku. Wielu zadowolonych słuchaczy kontynuuje studia, czyli do podziału na liczbę pojedynczą, mnogą i mnogą specjalną -  pięć miłych pań, sześciu dobrych lekarzy (tab. I, nr 3).

http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/13004/kpc10Iwona_S%c5%82aby_G%c3%b3ral353-359.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Analiza możliwości funkcjonalnego wprowadzania form fleksyjnych w grupach studentów cudzoziemców uczących się język a polskiego (na podstawie wybranych związków składniowych z liczebnikami głównymi)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego (University of Lodz Repository)

Analiza możliwości funkcjonalnego wprowadzania form fleksyjnych w grupach studentów cudzoziemców uczących się język a polskiego (na podstawie wybranych związków składniowych z liczebnikami głównymi)

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w

Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego (University of Lodz Repository)

Biblioteka Nauki - repozytorium artykuÅÃ³w