F. Lauwers

Guy De Boe

Open Archief van VIOE-publicaties

! EEN INHEEMSE NEDERZETTING UIT DE ROMEINSE TIJD TE OELEGEM Dank zij de toelating welwillend verleend door de eigenaars, de N.V. Matexi en de Heer Van Peer, kon de N.D.O. in samenwerking met de AntwerpseVereniging voor Romeinse Archeologie tijdens het voorjaar een noodopgraving uitvoeren in de verkaveling Everhoek. Aldaar waren vorig jaar door deze vereniging de sporen van een Romeinse nederzetting ontdekt en o.m. een houten gebouw en een waterput volledig onderzocht (Arch . Belg. 206, 69-72). Daar het terrein tamelijk dicht bebost is en de infrastruktuurwer-ken van de verkaveling reeds waren uitgevoerd, was geen systematisch onderzoek meer mogelijk. Nochtans menen wij over een areaal van meer dan een hectare de voornaamste strukturen te hebben onderzocht (fig. 52). Kleinere gebouwtjes kunnen ons echter wel ontsnapt zijn. De gebouwen schijnen over een oppervlakte van ca. 70 bij 75 m ge-groepeerd te zijn rond een open middenruimte. Men onderscheidt er minstens vijf of zes grote huizen, waarvan er twee reeds gedeeltelijk vernield waren, en enkele kleinere bijgebouwen en vierpostenspijkers. Oversnijdingen werden meermaals waargenomen. Twee, of wellicht vier waterputten met houten bekisting en vierkante hoekpalen zijn geconcentreerd in de zuidoostelijke sector (fig. 52, A-D). Alleen de twee eerste konden onderzocht worden. Grote afvalputten zijn er bijna niet aanwezig, wel talrijke kleine kuiltjes. Aan de zuidwestkant liggen talrijke kleine paal!> po ren onregelmatig verspreid. Een duidelijke lijn is er niet in te herkennen. In deze zone bevatten twee kuilen schervenmateriaal uit de IJzertijd. Twee ondiepe grachten lopen in zuidooste-lijke richting. Ook meer naar het westen toe werden grachten aangesneden op een tamelijk grote afstand van de gebouwen (100-200 m). Deze behoren wellicht tot een akkerareaaL Naast het reeds gepubliceerde gebouw 1, geflankeerd door de twee kleine vierpostenspijkers 11 en 12, heeft het gebouw 3, van ca. 12,20 bij 6,20 m, de meest karakteristieke plattegrond (fig. 53). Het oversnijdt de sporen van een ouder huis waarvan het plan onvolledig bleef. We staan hier duidelijk voor een tweeschepig gebouwtype. De nokb~lk werd gedragen door vier zware en diep geplante palen in de lengteas van het huis. Alleen aan de noordoostkant ligt de nokbalkdrager buiten de wand. De lichtere wandpalen, twaalf aan de langszijden en vijf of zeven aan de smalzijden, zijn vrij dicht naast elkaar geplaatst in tamelijk grote kuilen. Aan de zuidoostelijke hoek behoren een tiental palen wellicht tot een klein aanleunend hok. Wij beschikken hier over geen aanduidingen betreffende het al dan niet samengaan van woon- en stalruimte onder hetzelfde dak. De plattegrond is echter wel volledig gelijk aan die van een houten gebouw uit het midden van de nde eeuw, dat voor enkelejaren door W. Ibens voor de A.V.R.A. werd opgegraven te Ekeren (Archeol. 1974,80 en 1975, 79). Ongeveer de helftvan de oppervlakte was daar in de bodem uitgediept, wat zonder twijfel op de aanwezigheid van een pootstal wijst. 0 10 20m ~~~~~~~~~ G.D.B. 78 Q 0 Q {) 0 'il 0 0 Q 0 Q Fig. 52. Algemeen plan van de voornaamste sektor der opgravingen. • • • •• i"' ... . ...... .... •. 12 86 EEN INHEEMSE NEDERZETriNG UIT DE ROMEINSE TIJD TE OELEGEM (IJ eB tillEJG§J @@ €9 • liJ -IJ I - (j) I :I I @) \@ lil @ CJ ED GIY @0 GTIJ @3 ED I GD @)GD I @D 0 / 5m G.DB 78 Fig. 53. Plattegrond van het gebouw 3 en rekonstruktie van het huistype. EEN INHEEMSE NEDERZETTING UIT DE ROM EINSE TIJD TE OELEGEM 87 Het gebouw 4 van ca. 11,40 bij 6,40 mis nog duidelijker tweeschepig. Het aantal palen in de lengteas is er bijna even groot als in de zijwanden. Van de huizengroep 5-6 is de plattegrond iets minder klaar. Wij menen er een oversnijding van een groot gebouw van ca.13,70 bij 8,50 m (met twee diepe nokpalen in de zijwanden) en een kleinere constructie van ca. 7 bij 6,40 m (met drie nokbalkdragers) te kunnen onderscheiden. De palengroep 9-10 behoort zeer waarschijnlijk tot twee, wellicht drie elkaar oversnijdende gebouwtjes met eenvoudige, rechthoekige plattegrond. Het archeologisch materiaallaat een voorlopige datering tussen het einde van de rste of het begin van de IIde eeuw en het begin van de IIIde eeuw toe. In afwachting dat deze vondsten geanalyseerd worden, kunnen wij reeds stellen dat alle gebouwen nooit gelijktijdig bestaan hebben. De nederzetting was samengesteld uit een of ten hoogste twee woon-stalhuizen en een of meerdere bijgebouwtjes en vierpostenspijkers, die herhaaldelijk dienden te worden vernieuwd, al dan niet op dezelfde plaats. Zij kan goed vergeleken worden met de oudste fasen van de nederzetting der Cananefaten te Rijswijk nabij Arentsburg-Forum Hadriani (18 ). Daar overweegt echter het drieschepige huistype. Onze tweeschepige plattegronden sluiten daarentegen aan bij de houtbouwtraditie die tijdens de Ijzertijd en de Romeinse periode voor zuide-lijk Nederland en Westfalen kenschetsend is. Oelegem kan allicht als voor-beeld gesteld worden voor de kleine inheemse hofsteden die in vrij groot aantal moeten bestaan hebben in de Antwerpse Kempen, het hinterland van de vici te Grobbendonk en te Kontich. G. DE BoE, F. LAUWERS. 18 ]. H. F. BLOEMERS, Rijswijk (Z.H.), "De Bult". Eine Siedlung der Cananefaten, Nederlandse Oudheden 8, 1978. 

Een inheemse nederzetting uit de Romeinse tijd te Oelegem

https://oar.onroerenderfgoed.be/publicaties/ARBE/228/ARBE228-001.pdf

Een inheemse nederzetting uit de Romeinse tijd te Oelegem

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Archief van VIOE-publicaties

Open Archief van VIOE-publicaties