Taha Toros Arşivi, Dosya No: 78-Refik Erduran.



Not: Gazetenin “Tiyatro Yazarlarından Portreler” köşesinde yayımlanmıştır.Unutma İstanbul projesi İstanbul Kalkınma Ajansı'nın 2016 yılı "Yenilikçi ve Yaratıcı İstanbul Mali Destek Programı" kapsamında desteklenmiştir. Proje No: TR10/16/YNY/010

Gürsoy, Şeref

Istanbul Sehir University Repository

liyatro Yazarlarından
P O R T R E L E R
REFİK ERDURAN
Şeref GÜRSOY
p  İRİL pırıl bir tiyatro yazan. Malûm ya, tiyatro yazarları 
arasmda horozlanmak âdettir. Refik Erduran’m eserleri 
sahnede horozlanır. Sanki tevazu ve sessizliğin intikamı­
nı eserlerinde çıkarır...
1928 yıiınaa Istan  bulda uogdu. 
R obert K olejde 16 yaşındayKen 
yazdığı «Kahram an* adlı ten. per­
delik ilk  piyesiyle tiyatro gibi 
b ir peri kızının hayatına girdi.
Biçim li yapılı, yüz hatları yu­
m uşak, sevim li... Anasının gözü 
ik i göz... Kanuşması kesik kesik, 
gözlerinin açılıp  kapanm ası per­
vanelerin  kan at çırpışı gibi pır 
p ır. K eyfin ce h arek et eden bir e- 
da. V iskiye, daha birçok güzel şey 
Jere  susanus ik i dudak.. Sağa so­
la  beyzadeler gibi para saçan iki 
•1.. Her an nabzını sayan bir bed­
binlik . Yağlı yem eklerdi gramını 
yutm ayan bir boğaz.. Aküm ülâtör 
gibi boşaltılıp doldurulan bir 
gönül.. En göze çarpan özelliği, 
yüzündeki neşeli, güven dolu ha­
liy le  karşısındaki insanları aptal­
ca gören bir ifad e.. B ir  güzel o- 
na baktı mı. yüzünü hemen ço­
cuksu bir gülümseme kaplar.. 
H er bakım dan gönlünün ölçüsüz 
yum uşaklığı eklenirse, R efik  E r- 
'duran'ın portresini çizmiş oluyo­
ruz.
T iyatro, tiyatro, tiyatro.. Tanın­
m ış b ir yazar; «Artık ailem  içm 
çalışm ıyorum . Gökteki kuşlara 
bakın, ne ek erler, ne biçerler, ne 
de tavan arasına bir şeyler yığar­
lar. A llah babamız onları besle- 
ein* demiş. İşte bizim Refik Er- 
duran’ımız da tiyatro yazmaya 
başladı mı, bütün dünya gözünden 
silinir, aile efradını Allah Baba 
bakar. Tlyatrosuz ne vücutça, ne 
ruhça kendisini rahat hissetmez, 
R efik  Erduran. kalem ine en ya­
kışan işe, b ir piyes yazmaya baş­
ladı mı, ne bir şaka yapar, ne 
yaptırır. Ne kitaplardan konuşur, 
ne konuşturur.
Sekiz ağız, dokuz dudak günler­
ce  susar, ve susturur. Refik E r- 
duran'ın dilinden düşürmediği 
cüm leyi b ilir m'isiniz? «Türkiye- 
de tiyatro geviş getiriyor* Hoş. 
bu cümle üzerine eğilm ek lâzım.. 
Onun önünü, arkasını, yanlarını 
yoklam ak lâzım . Bu cüm leyi söy­
lem ek kolay değildir. Refik E r­
duran. söylediği bu cüm leye bir 
gün gülebilir gibi geliyor bana. 
Bu suç, tiyatromuzda değil, ya­
zarlarım ızda . B irçok tiyatro ya­
zarım ızın eseri sonsuzluğa değil 
de belâya götürüyor tiy atro ları­
m ızı. Bu malûm.. Bu malûm üze­
rin d e 'd u rm ak daha verinde olur.
İşte bizim R efik Erduran’ımız 
da kudretli kalem iyle bu peri k ı­
zının  hayatına girm işti dem iştik. 
B irço k  eleştirm ecilerim iz Refik 
Erdu ran ’a çatarlar... Peri gibi bir 
kıza neden ucuz basmadan elbise­
le r  giydiriyor diye.. Yazdığı eser­
lerd en «Deli*. «Bir Kilo Namus* 
tem silleri için böyle söylem iş­
lerd i... Yooo.. R efik  Erduranımıza 
lâ f  yok.. Mesele, ucuz basma e l­
b iseyi P eri Kızma giydirmede ya­
kıştırm ası .
Her tiyatroda en azından 300 - 
400 koltuk vardır.
Bu koltuklara oturan
»eyircilerim iz içinde birkaç 
koltu kta  eleştirm ecilerim iz otu­
ru rlar. Onlar beğenirler veya 
beğenm ezler. Ben sadece Refik 
Erduran'dan bahsederken övm e­
nin  dışında bir şeyler yaptığıma 
İnanıyorum da onun için vazıyo- 
rum.
Bu gibi fevkalâde kabiliyetli
R E F İK  ERDURAN 
S a d e ce  t iy a tro  y a ra r ı
genç yazarların  teşvike de ihtiyaç­
la rı yoktur bence.. R efik  Erdu­
ran sadece piyes yazan olarak 
güzel bir iş yaptığına inandığını 
söyler... T iyatro iyi şeydir, gü­
zel »eydir der.. Daima tiyatroda 
bir şeyler yapmak için düşünür, 
düşünür, düşünür. Her halde şu 0 
10 y ıllık T ü rk sahnelerinde R efik  
Erduran'm  soluğu vardır.
Kabm a sığmıyan b ir ruh hali 
vardır onda. Korkunç b ir araş­
tırm a zevki vardır onda. Yazdığı 
piyeslerde oynayan sanatçılarla 
dostluk yapmak ister. Zaten bü­
tün dostları tiyatroların  sanatçı­
ları, yazarları, dekorcuları, ışık­
çıları ve bu arada gUzel k ızlar­
dır. Onlarla dostluk yapması, t i­
yatroya dostluk yapmak içindir. 
B e lk i küçücük bir sev öğrenirim  
diye,
R efik  Erduran'da anlaşılm ası 
gereken nokta su: Eleştirm ecile­
rin söyledikleri gibi gişeyi dü­
şünmez... «Cangiz Hanın B isik le­
ti* komedisini yazarken oynaya­
cak aktörü düşünüyordu. Bula­
mazsam zararı yok. b irkaç yıl 
beklesin diyordu. Gişe düşünse, 
bekletir miydi?.. Demek oluyor ki. 
Erduran. teJif hakkını değil de 
sanat hakkını düşünüyordu.
1953 te Çağlayan Yayınevi’nt 
kuran R efik  Erduran, tek romanı 
«Yağmur Duası* nı yazdı. Fakat 
Erduran, iki sene sonra rom ancı­
lık ve editörlüğü b ıraktı. Daha 
doğrusu iflâs etti. Bu ticarî iş­
ti. iflâs edebilirdi Ama tiyatroda 
Erduran’m iflâs edeceğini hiç 
sanmam..
R efik  Erduran'm  söylediğine 
göre: «Cengiz Hanın Bisikleti* n- 
deki üç kadınla evlenen adam, 
babasının hayat m acerasıym ış... 
B ir  Türk atasözü vardır: Oğlan 
dayısına, kız anasına çekerm iş... 
Bu atasözlerine göre Refik Erdu­
ran, sevgili karısı Leylâ Erduran' 
la b irlike daha nice nice yıllara,..
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi 
Taha Toros Arşivi


Refik Erduran

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository