Hekma, E.

Dutch

NARCIS 

Over het wezen der vetbolletjesagglutinatie: Vergelijkend onderzoek omtrent den invloed van schep- en centrifugeondermelk op de oprooming van gewasschen melkvetbolletjes

Wageningen Yield 

RIJKSLANDBOUWPROEFSTATION HOORN. 
Over het wezen der vetbolletjes-agglutinatie. 
v. 
Vergelijkend onderzoek omtrent den invloed van schep- en centrifuge-
ondermelk op de oprooming van gewasschen melkvetbolletjes 
DOOR 
E. HEKMA. 
(Ingezonden 14 Februari 1925.) 
Nadat was gebleken dat door bloedserum een bevorderende 
invloed op de melkoprooming kan worden uitgeoefend x) werd 
gedacht aan de mogelijkheid dat daarbij een ten opzichte van de 
agglutinatie der melkvetbolletjes bevorderende substantie afkom-
stig van leukocyten in het spel zou kunnen zijn. Daarbij werd 
overwogen dat men hier wellicht met eenzelfde substantie te 
doe.n zou kunnen hebben als met die welke door schrijver dezes 
geacht wordt een rol te spelen bij de totstandkoming der fibrine-
resp. bloedstolling. 2) In de lijn van dezen gedachtengang mocht 
verwacht worden dat de betreffende in het bloedserum aanwezige 
substantie aan de globulinefractie gebonden zou zijn. Bij des-
betreffende onderzoekingen bleek deze verwachting inderdaad aan 
de werkelijkheid 'te beantwoorden, 3) terwijl nader kon worden 
vastgesteld dat het in het bijzonder de euglobulinefractie van 
het bloedserum is, die een sterk bevorderende werking op de vet-
bolletjesagglutinatie, resp. de oprooming, vermag uit te oefenen *). 
Waar voorts vaststaat dat het bij de fibrinestolling werkzame, 
in het bloedserum aanwezige, agens — vroeger als „fibrinefer-
ment" door schrijver dezes als een agglutinine bschouwd 5) — 
geleverd wordt door bloedplaatjes en leukocyten, daar mocht 
1) Verslagen Landb. onderzoekingen XXVIII, 22; 100. (1923). 
2) Verslagen Landb. onderzoekingen XXIX, 7. (1924). 
3) Verslagen Landb. onderzoekingen XXIX, 94. (1924). 
i) Verslagen Landb. onderzoekingen XXX, 261. (1925). 
5) Chemisch weekblad. XXI, 325 (1924). 
U ;0C' 
280 
eensdeels rekening gehouden worden met de waarschijnlijkheid 
dat de melk het vermogen zou bezitten om in een fibrinogeen-
oplossing stolling teweeg te kunnen brengen, hetgeen inderdaad 
met de experimenteele feiten bleek te kloppen 1) ; en anderdeels 
met de mogelijkheid dat ook bij de spontane oprooming der melk 
de in deze vloeistof aanwezige leukocyten — bloedplaatjes zijn 
•tot heden niet in de melk aangetoond — van beteekenis zouden 
kunnen zijn, meer bepaald in dien zin, dat deze cellen bij verval 
een bij de melkvetbolletjesagglutinatie werkzame substantie 
zouden kunnen leveren. Dat daarbij in de eerste plaats ware te 
denken aan euglobuiine ligt na de bovenaangehaalde, door 
BROUWER verkregen, uitkomsten met deze stof voor de hand. 
Dat euglobuiine door leukocyten geleverd zou kunnen worden, 
zou a priori niet zoo vreemd zijn, wanneer men rekening houdt 
met de omstandigheid dat reeds door ALEX SCHMIDT 2) op de 
waarschijnlijkheid van het bestaan van een betrekking tusschen 
leukocyten en Serumglobulinen is gewezen. Dit punt zal overigens 
aan een opzettelijk onderzoek behooren te worden onderworpen 
evenals trouwens de vraag of ook in de melk het voorkomen van 
een noemenswaardige hoeveelheid euglobuiine zal kunnen worden 
aangetoond. 
Hoe dit ook zij, in elk geval was er reden om, op de basis van 
het vorengenoemd denkbeeld omtrent de mogelijke afkomst van 
een in de melk aanwezige vetbolletjesagglutineerende stof van 
leukocyten, een onderzoek in te stellen omtrent de vraag of door 
eentrifuge-ondermelk een sterker bevorderende werking op de 
melkvetbolletjesagglutinatie zou worden uitgeoefend dan door 
schepondermelk. Bedoelde reden bestond daarom, omdat is ge-
bleken dat in de eentrifuge-ondermelk een belangrijk grooter 
aantal leukocyten voorkomt dan in schepondermelk 3 ) , terwijl het 
tevens voor de hand ligt dat door den mechanischen invloed van 
het centrifugeeren een aantal leukocyten ten gronde zullen gaan, 
aldus bestanddeelen —• eventueel een melkvetbolletjesagglutinee-
rend bestanddeel — in de melk leverende. 
Ten einde te trachten de genoemde vraag te beantwoorden was 
het aangewezen om gebruik te maken van gewasschen melkvet-
bolletjes. Bij dit onderzoek werd geen gebruik gemaakt van 
fabrieks centrifugeroom, zooals bij vorige proefnemingen met 
gewasschen melkvetbolletjes wel heeft plaats gehad, maar van 
scheproom. Deze room werd ook niet als te voren gewasschen in 
een AEFA LAVAi-centrifuge maar met behulp van een RÜKNE-
centrifuge, ten einde sterken mechanischen invloed en daardoor 
mogelijkerwijze de vorming van makro- en mikroskopische schuim-
vliesjes, zooveel mogelijk uit te sluten. De meermalen met water 
en (of) physiologisch keukenzout gewasschen melkvetbolletjes 
1) Verslagen Landb. onderzoekingen XXVIII, 22. (1923). 
2) Zur Blutlehre 1892. Weitere Beitrage zur Blutlehre. 1895. 
3) Verslagen Landb. onderzoekingen XXX, 162, (1925). 
V.l. n. r.: 
I n 25 cc. uitgcwasscheii room + 225 CC aq. dest. 
II — 20 cc uit^ewassclion room + 225 cc schepondermelk (fabriek). 
III — 25 cc uitgewasschen room 4- 225 cc. centrifugemelk (fabriek). 
IV — 25 cc uitgewasschen room + 225 cc schepondermelk 
(laboratorium ijskast). 
Ailes na 5 uur bij 6° C. 


281 
werden ten slotte gesuspendeerd deels in schepondermelk deels 
in centiifuge-ondermelk, en ter controle bovendien in water, 
daarbij natuurlijk zorg dragende dat het toegevoegde percentage 
gewasschen room in alle drie gevallen dezelfde was. Hierbij zij 
opgemerkt dat wel is waar bet toegevoegd gewasschen room-
percentage steeds hetzelfde was en daardoor ook het toegevoegd 
vetpercentage in hetzelfde proefserienummer, maar dat het 
toegevoegd vetpercentage in de verschillende proefseriën onder-
ling aan schommelingen onderhevig was, doordat de oorspronke-
lijke en de gewasschen room niet .steeds constant van samenstelling, 
wat vetpercentage betreft, bleken te zijn.Terwijl de proefnemingen 
aanvankelijk plaats vonden in cylinderglazen van 2-50 of 100 c c , 
werden daarvoor later wijde — en onderling even wijde — buret-
ten Van 50 cc. gebruikt. Opgemerkt zij nog dat ook serieproeven 
werden genomen met gewasschen en gedurende 5 min. op 80 à 90° 
verhitten room, resp. melkvetbolletjes, alsmede een vergelijkende 
proefserie met bloedserum. Het resultaat van een aantal proef-
nemingen vindt men samengesteld in de tabellen I—V, terwijl 
een tweetal photo's ter illustratie zijn toegevoegd. 
TABEL I. 
Serie-
nummer. 
Inhoud 
cylinder. 
Oproo-
mings-
tempera-
tuur. 
Proef-
nummer. 
Uitgewasschen melkvet-
bolletjes gesuspendeerd in: 
Roomlaag in mM. nà 
21/2 uur. 5 uur. 
la 
Ift 
100 cc. 
250 cc. 
6° C. 
6" C. 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
4 
10 
31 
31 
Ha 
116 
100 cc. 
260 cc. 6° C. 
4 
6 
53 
49 
l i l a 
III& 
100 cc. 
250 cc. 
6° C. 
6° C. 2 
2 
18 
IV. 100 cc. 6" C. 2 
11 
21 
TABEL II. 
282 
Serie-
nummer. 
Inhoud 
cylinder. 
Oproo-
mings-
tempera-
tuur. 
Proef-
nummer. 
Uitgewasschen en 5 min. bij 80° C. 
verhitte melkvetbolletjes, 
gesuspendeerd in: 
Eoomlaag 
in m.M. 
nà 5 uur. 
250 cc. 6° C. aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest. 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
aq. dest 
schepondermelk . . 
centrifugeondermelk 
27 
Ha 
116 
100 cc. 
100 cc. 
6" C. 
15o c. 
2 
19 
23 
l i l a 
Uli» 
100 cc. 
100 cc. 
6« C. 
15° C. 
1 
5 
17 
TABEL III. 
De oprooming vond in deze proeven plaats in buretten van öO cc. 
Serie-
nummer. 
I 
II 
Oproo-
pings-
tempera-
tuur. 
18° C. 
17,6» C. 
Proef-
nummer. 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
Uitgewasschen melkvet-
bolletjes. gesuspendeerd in: 
centrifugeondermelk. . . . 
centrifugeondermelk. . . -
Vetper-
centage 
van de 
roomlaag 
(na5uur). 
14,2 
15,9 
20 
19,7 
Roomlaag in mM. nà 
3 uur. 
3 
11 
24 
6 
15 
31 
5 uur. 
4 
12 
24 
6 
18 
30 
283 
Serie-
nummer. 
I l l 
IV 
V 
VI 
VII 
VIII 
IX 
X 
XI 
Oproo-
pings-
tempera-
tuur. 
15° C. 
15° C. 
14° C. 
15° C. 
18° C. 
16° C. 
16° C. 
18° C. 
17° C. 
Proef-
nummer. 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
Uitgewasschen melkvet-
bolletjes gesuspendeerd in: 
c e n t r i f u g e o n d e r m e l k . . . . 
centrifugeondermelk. , . . 
centrifugeondermelk. . . . 
schepondermelk . . . . -
centrifugeondermelk. . . . 
aq. dest. . . , 
centrifugeondermelk. . . . 
centrifugeondermelk. . . . 
c e n t r i f u g e o n d e r m e l k . . . . 
centrifugeondermelk. . . . 
c e n t r i f u g e o n d e r m e l k . . . . 
Vetper-
centage 
yan de 
roomlaag 
(nà 5 uur). 
14,9 
14,9 
17,1 
18,5 
13,9 
14,2 
17,4 
19,5 
20 
19,7 
20 
18,5 
19,2 
17,8 
15,5 
16,5 
20 
20 
Roomlaag in m l . nà 
3 uur. 
2 
12 
25 
3 
11 
24 
2 
9 
21 
2 
14 
23 
3 
15 
25 
3 
18 
26 
2 
12 
26 
3 
21 
28 
3 
12 
21 
5 uur. 
3 
15 
25 
3 
14 
26 
3 
13 
22 
3 
18 
24 
4 
15 
25 
4 
21 
27 
3 
16 
26 
4 
23 
29 
4 
15 
21 
284 
TABEL IV. 
Be oprooming vond in deze proeven plaats in buretten van 50 cc. 
Serie-
nummer. 
I 
II 
III 
IV 
V 
VI 
VII 
VIII 
IX 
X 
XI 
Oproo-
mings-
tempera-
tuur. 
18° C. 
17,5" C. 
löo C. 
15° C. 
14° C. 
15» C. 
18" C. 
16° C. 
16° C. 
18° C. 
17» C. 
Proef-
nummer. 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
1 
2 
3 
Uitgewasschen en 5 min. 
op 90° 0. verhitte melkvetbol-
letjes gesuspendeerd in: 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
centrifugeondermelk . . . . 
Vetper-
centage 
van de 
roomlaag 
(nàSuur). 
17,9 
20,3 
16,3 
18,6 
13 
18,5 
— 
14,9 
18,2 
13,1 
18,5 
Roomlaag in m.M.nà 
3 uur. 
2 
2 
6 
3 
3 
14 
2 
2 
6 
3 
3 
8 
2 
2 
4 
2 
2 
4 
2 
3 
4 
2 
2 
4 
2 
3 
10 
2 
3 
8 
3 
3 
13 
5 uur. 
3 
3 
12 
4 
4 
22 
3 
3 
11 
4 
5 
15 
3 
3 
10 
3 
5 
10 
3 
4 
8 
3 
4 
12 
3 
3 
17 
3 
4 
13 
4 
5 
13 
285 
TABEL V. 
De proeven zijn genomen in buretten van 50 cc. 
Serie-
nummer. 
1 
II 
III 
IV 
V 
VI 
VII 
VIII 
IX 
X 
Oproo-
mings-
tempera-
tuui . 
IV» C. 
12» C. 
12» C. 
13» C. 
12» C. 
12» C. 
12» C. 
12» C. 
12» C. 
20» C. 
Proef-
nummer. 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
1 
2 
3 
4 
Uitgewasschen melkvet-
bolletjes gesuspendeerd in: 
aq. dest 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest 
àq. dest. + 10 pet. bloedserum 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
schepondermelk 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
centrifugeondermelk . . . . 
aq. dest 
aq. dest. + 10 pet. bloedserum 
centrifugeondermelk . . . . 
Vetpercen-
tage van de 
roomlaag 
(nà 5 uur.). 
18,5 
15,8 
14,2 
19,2 
14,2 
16,8 
17,8 
12,8 
13,5 
20 
16,2 
15,6 
18,3 
15,5 
17,8 
12,8 
16,8 
J12 
14,2 
14,2 
23,2 
16,8 
17,1 
— 
17,3 
13,9 
14,9 
21 
15,2 
14,3 
Hoomlaag 
in m.M. 
na 5 uur. 
2 
52 
13 
20 
5 
54 
17 
26 
3 
61 
15 
23 
2 
54 
14 
26 
3 
48 
17 
33 
5 
60 
14 
30 
3 
94 
20 
21 
4 
60 
21 
30 
4 
64 
16 
30 
3 
42 
17 
33 
(Jit de tabellen blijkt: dat constant een verschil werd gevonden 
tussen en de roomlaagvorming in een mengsel van gewasschen 
286 
room, resp. melkvetbolletjes en schepondermelk eenerzij ds en 
centrifuge-ondermelk anderzijds, in dien zin dat de roomlaag-
vorming in het laatste geval steeds een grootere was, dan in het 
eerste; dat voorts een dergelijk verschil aan den dag treedt bij 
gebruikmaking van gewasschen en verhitten room, resp. melkvet-
bolletjes; dat gewasschen melkvetbolletjes eensdeels, en gewas-
schen en verhitte melkvetbolletjes anderdeels, zich wel is waar 
in denzelfden zin gedragen, maar dat de roomlaagvorming van de 
laatste steeds geringer werd gevonden dan in de overeenkomstige 
proefseriën van de eerste;, dat ten slotte de invloed van 10 % 
bloedserum zeer veel grooter is dan van 100 % schep- of centrifuge-
ondermelk. Terwijl derhalve het resultaat van het experiment aan 
ae vooropgestelde praemisse beantwoordt, zij daarmee nog geens-
zins gezegd, dat deze praemisse door deze uitkomsten als juist 
mag worden aanvaard. Het zou immers zeer wel mogelijk kunnen 
zijn dat andere factoren dan leukocyten, resp. van leukocyten 
afkomstige bestanddeelen, zich zouden kunnen doen gelden. 
Men zou bijv. kunnen denken aan de mogelijkheid dat de sterkere 
werkzaamheid van de centrifuge-ondermelk, vergeleken met schep-
ondermelk, ten opzichte van de roomlaagvorming, resp. vet-
bolletjesagglutinatie, in verband zou kunnen staan met de aan-
wezigheid van anti-stoffen of wel met de aanwezigheid van een 
groot aantal makroskopische — en eventueel mikroskopische •— 
schuimvJiesjes in de centrifuge-ondermelk, naar analogie van de 
betrekking die er volgens door BEOUWEE. verkregen uitkomsten 
is gebleken te bestaan tusschen ds botervliesjes en de vet-
bolletjes 1). De beantwoording der vraag hoe ten deze de vork 
in den steel zit, moet aan het voortgezet onderzoek worden over-
gelaten, evenals van rlie, waarom gewasschen verhitte melkvet-
bolletjes in geringere mate tot roomlaagvorming onder de ge-
noemde invloeden aanleiding geven dan gewasschen niet verhitte 
melkvetbolletjes. 
Kurze Zusammenfassung. 
Die Voraussetzung dass bei der Milchaufrahmung eine von den 
Milchleukocyten herkömmliche Substanz sich beteiligen könnte, 
gab zu der Prüfung der Frage Veranlassung ob von Centrifugen-
magermilch eine grössere Einflusz auf die Agglutination von 
gewasvschenen Milchfettkügelchen ausgeübt werde als von Schöpf-
magermilch. Die Frage muss laut dem Experiment im bejahenden 
Sinne beantwortet werden. Und zwar in dem Sinne, dass die 
Tatsache nicht nur zutrifft in Hinsicht auf gewasschene Milch-
fettkügelchen, sondern ebenfalls auf gewasschene und während 
5 Min. auf 80° à 90° C. erhitzte Milchfettkügelchen, wobei jedoch 
/ugleicherzeit festgestellt werden konnte dass die Aufrahmfähig-
keit der Milchfettkügelchen von der genannte Erhitzung be-
deutend herabgesetzt wird. 
1) Verslag; Physiologendag te Amsterdam. Ned. Tijdschrift v. Geneeskunde 1924. 


http://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/338082

Over het wezen der vetbolletjesagglutinatie: Vergelijkend onderzoek omtrent den invloed van schep- en centrifugeondermelk op de oprooming van gewasschen melkvetbolletjes

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

Wageningen Yield