Ontwikkeling van een geïntegreerde kosten-baten analyse methode van multifunctioneel ruimtegebruik in de Noordzee en kustzone

Abstract

De Noordzee is zowel een ecologisch als sociaal-economisch belangrijk gebied waarbij deze aspecten niet langer als aparte onderdelen kunnen worden beschouwd. Bij de inrichting en gebruik van de Noordzee en kustzone moet rekening worden gehouden met de verschillende belangen en factoren van de gebruikers en is een geïntegreerde aanpak nodig. Om beleidsbeslissingen met betrekking tot het ruimtelijk gebruik van de Noordzee te vereenvoudigen is het ministerie LNV in 2003 gestart met project “Noordzee en kust” (P418). In dit kader werken de leerstoelgroep Milieusysteemanalyse (MSA) van Wageningen Universiteit en Research Centre, Alterra Texel en het LEI samen. In 2003 is een geïntegreerde Kosten-Baten Analyse methode met betrekking tot multifunctioneel ruimtegebruik in het Nederlandse gedeelte van de Noordzee ontwikkeld. Deze methode zal worden verfijnd en getoetst in de resterende tijd van dit onderzoek (2004 tot en met 2006). Het raamwerk dat is ontwikkeld voor dit onderzoek bestaat uit vier onderdelen: i) de definiëring van functies, goederen, diensten en waarden, ii) belangenafweging en conflictanalyse iii) besluitvorming en iv) planning en uitvoeringsfase.In deze eerste fase is het systeem “de Noordzee” beschreven op basis van gebiedskenmerken en ecotopen. Verschillende gebieden in de Noordzee zijn onderzocht waarbij blijkt dat er nog leemtes in kennis zijn die kunnen worden aangevuld, zoals voor bijvoorbeeld de Zeeuwse banken en diepere gaten in de zuidelijke Noordzee. De systeembeschrijving dient als basis voor de eerste stap van het ontwikkelde raamwerk; de functie analyse. In deze eerste fase is ook alvast een eerste inventarisatie gemaakt van de ecologische en sociaal-economische functies van de Noordzee en kustzone. Sommige ecosysteem functies hebben vooral een economisch belang, zoals de visserij, olie-, gas-, en zandwinning, terwijl andere functies meer gerelateerd zijn aan een ecologisch belang zoals de regulatie (nutriënten huishouding) en habitat functies (kraamkamer) of het sociaal-culturele belang (kunst, esthetisch, geschiedenis etc.). Wanneer alle functies en belangen zo goed mogelijk in kaart gebracht zijn kan aan de hand daarvan een maatschappelijke discussie worden gestart om complexe problemen in de Noordzee en kustgebied aan te pakken, waarbij beleidsbeslissingen kunnen worden vereenvoudigd door een meer evenwichtige afweging van de kosten en baten die gepaard gaan met diverse scenario’s.Voor een goed beleid en beheer van de Noordzee en kustgebieden is een maatschappelijk gerichte aanpak nodig waarbij integratie op meerdere niveaus plaatsvindt, namelijk: i) integratie van ecologische, economische en sociale aspecten, ii) integratie tussen wetenschappers, beleidsmaker en burgers, iii) institutionele integratie (zowel verticale beleidsintegratie als horizontale beleidsintegratie (tussen verschillende sectoren)) en iv) een integratie over tijd en ruimte. Communicatie op alle niveaus is daarbij belangrijk om de wederzijdse afhankelijkheid tussen stakeholders zichtbaar te maken. Relevante stakeholders met een belang in de Noordzee zullen worden geïdentificeerd in de volgende fase (2004) van dit onderzoek. Deze groepen zullen worden geïnterviewd om hun ideeën, missies, doelstellingen en belangen te onderzoeken. Op die manier kunnen tegenstrijdige belangen/ conflicten en daarnaast mogelijkheden voor meervoudig ruimtegebruik worden geanalyseerd. Workshops zullen worden gebruikt om een idee te vormen hoe de “consensus building proces” zou moeten worden ontworpen om het beleid en beheer van de Noordzee te faciliteren. Dit project wordt afgerond met een case studie waarmee het ontwikkelde raamwerk zal worden getoetst