Weise, R.

Open Marine Archive

EEN GETUIGE VERTELT
Interviewen verslag door Rudolf WElSE
Naar aanleiding van mijn artikel over 'Stûtzpunktgruppe Ostende' in ons januari- en
februarinummer 2009 gaf de heer Ignace CAMERLINCK (°1928), kapitein ter lange omvaart en lid
van onze vereniging, in een interview mij nog volgende toelichtingen. Ik laat hem even zelf aan het
woord.
"Uw artikel riep bij mij onmiddellijk een aantal jeugdherinneringen op. Ik vaarde als 14-jarige
scheepsjongen tussen 14-07-1943 en 11-09-1943 op de Z.109 'Albatros Il'. De bemanning bestond,
buiten mezelf, uit volgende leden: Gaston Tahon schipper, De Panne; de matrozen Vandierendonck
en Devos; mijn collega-scheepsjongen Devooght allen van Zeebrugge en Heist; en motorist Robert
Deruyter, uit Gistel. Vaarden ook mee als bemanningslid, cadetten-leerlingen van de zeevaartschool
te Oostende: Vandepitte uit Heist en Ghislain Noël uit Knokke.
De bemanning van de Z.109 van L naar R: matroos Van Dierendonck, matroos Devos,
scheepsjongen Devooght en motorist Robert Deruyter. In het wielhuis schipper Gaston
Tahon.
De 'Albatros Il', een houten schip, werd gebouwd in 1943 op de werf van Jules Denye in het
toenmalige derde handelsdok. Het was 17.50m lang en 5.05m breed. Het werd uitgerust met een
motor 'Industrie', een tweecilinder van 80 PK. Haar maidentrip had plaats in juli toen ze Oostende
verliet voor Zeebrugge. Ook de Duitsers bouwden te Oostende Kriegsfischkutters (KFK): KFK 68
en 69 op de werf van Crabeels (naast Béliard-Crighton), KFK 70 en 71 op de werf van Jules Denye
en KFK 75 op de werf van August Loy. Ze werden ingezet als Vorpostenboot. Op de werf van
Béliard-Crighton en Cie bouwden ze ook negen voorpostenboten en/of duikbootjagers: de St.Georg,
de Bahrenfeld, de Munster, de Uhlenhorst, de lochen, de Worms, de Potsdam, de Gleiwitz en de
Rügen en nog vier boeienleggers: de Wilhelmshaven, de Langeoog, de Amsterdam en de Minsen.
Ik heb Kapitänleutnant Otto (?) Kahn, commandant van de Hafenüberwachungsstelle
(havencontrolebureau) te Zeebrugge goed gekend. Ik ontmoette hem voor de eerste keer toen ik op
Zeebrugge vaarde en ik door onze schipper aan hem voorgesteld werd. Hij was toen Oberleutnant-
zur-see. Het was inderdaad een vriendelijke man die op een correcte manier omging met onze
vissers. Ik vermoed dat hij reserveofficier van de Kriegsmarine was. Later oefende hij te Oostende
dezelfde functie uit. De Hafenüberwachungsstelle te Oostende was ondergebracht op de hoek van
2009 - 80
de Kapellestraat en de Vindictivelaan in het 'Hotel du Bassin'. In het 'Hotel de la Couronne' op de
tegenoverliggende hoek was de Hafenschützjlottille gevestigd.
~
Stapelloop van de Z.109 Albatros 11 in 1943 op de werf van Jules Denye in het 3e handelsdok.
Op de voorsteven schipper Gaston Tahon. In de achtergrond het gerechtshof.
Gedurende de Duitse bezetting werd alleen aan kustvisserij gedaan en dan uitsluitend bij daglicht.
Wij moesten van de Duitsers zonder kompas varen maar. ..Vlamingen zijn vindingrijk en we
hadden er toch wel een kleintje aan boord. Iedere avond na het binnenlopen, moesten wij een
onderdeel van onze machine bij het controlebureau afgeven. Gewoonlijk was dat de starterhefboom
van de machine. 's Morgens voor de afvaart werd die dan terug afgehaald. De Duitsers hadden eens
moeten weten dat wij voor het starten van onze machine die hefboom absoluut niet nodig hadden
gezien we reeds een vervangstuk gemaakt hadden.
Op de Z.109 van L naar R: matroos Vandierendonck, cadet ZVO Vandepitte
Midden: scheepsjongen I. Camerlinck, matroos Devos (zittend)
Rechts vóór: scheepsjongen Devooght. In het wielhuis: Schipper Gaston Tahon.
2009 - 81
Onder Duitse bewaking vaarden we 's morgens rond 08u allen samen uit naar de visgrond. 's
Namiddags keerden we rond 17u terug naar onze thuishavens te Nieuwpoort, Oostende,
Blankenberge of Zeebrugge. Onze visgronden lagen enkele mijlen vóór de kust en vóór onze
respectievelijke havens.
Gezien het steeds dreigende gevaar voor mijnen werden tijdens het varen steeds een paar man op de
voorsteven van het schip geplaatst om de uitkijk te verzekeren. In de wintermaanden, tijdens het
haringseizoen, kregen wij toelating om vanuit Duinkerke en Grevelingen de visserij te beoefenen.
Wij keerden dan steeds, soms ook met een flinke deklast, zwaar geladen terug.
Onze schepen droegen als herkenningsteken één aan de mast goed zichtbaar opgehangen witte vlag
met een 'Z' voor Zeebrugge of een '0' voor Oostende met daaronder de Belgische driekleur.
Regelmatig kregen we het bezoek van Engelse vliegtuigen die dan eventjes over de vloot vlogen en
waarschijnlijk ook foto's maakten.
De Z.I09 Albatros 11op zee. Bemerk de signaalvlag tussen beide masten.
Niettegenstaande men voorzichtig was, liepen toch sommige vissersschepen op zeemijnen met alle
nefaste gevolgen vandien: verlies van het schip en mensenlevens. Zo vergingen op donderdag 12
augustus 1943 twee Oostendse visserschepen met acht leden van hun bemanning ongeveer vier mijl
vóór en ter hoogte van Oostende. Het waren de 0.29 'André-Adrienne' en de 0.33 'Oscovis 1'. Op
de 0.29 verloor schipper-reder Karel Germonpré, 57 jaar, geboren te Oostende op 07-04-1886,
echtgenoot van Braem Angèle en zijn twee bemanningsleden: Jozef Germonpré, matroos, 23 jaar,
geboren te Oostende op 06-06-1920, zoon van Marcel en Verschelde Rosalie en Edouard
Westerlinck, scheepsjongen, 17 jaar, geboren te Oostende op 25-12-1926, zoon van L.Westerlinck
en Louise Desitter, het leven. Motorist Charles Germonpré overleefde, samen met hun Duitse
bewaker, de ramp.
2009 - 82
Op de 0.33 stierven schipper Amedée Vanbesien, 49 jaar, geboren te Oostende op 09-06-1894,
echtgenoot van David Maria, vader van zes kinderen en vier leden van zijn bemanning: matroos
René Vanbesien, 23 jaar, geboren te Oostende op 22-11-1920, zoon van schipper Amedée en David
Maria, Jean Roelandts, motorist, 30 jaar, geboren te Oostende op 14-12-1913, echtgenoot van
Patrouille Yvonne, Willy Fonteyne, scheepsjongen, 18 jaar, geboren te Oostende op 21-11-1925,
zoon van Rudolf en Vigne Madeleine en Oscar Hillewaert, scheepsjongen, 16 jaar, geboren te
Bredene op 26-03-1927, zoon van Richard en Ketels Margriet. Twee leden van de bemanning
werden gered. Het waren matroos Frans Desomer en een Hiwapomann, bewaker in dienst van de
Duitse zeepolitie.
De dag na de ramp bleef de Oostendse vissersvloot binnen. De vloot van Zeebrugge en Heist
waaronder de Z.109 'Albatros II' werd door de Kriegsmarine uitgezonden om te vissen vóór
Oostende. Dit was tegen de gewoonte in maar de bedoeling was zonder twijfel om te weten te
komen of er nog mijnen lagen. Er gebeurde gelukkig niets. Een volgend slachtoffer, matroos Leo
Dasseville, 30 jaar oud, echtgenoot van Vanbesien Marie-José en vader van twee kinderen, viel op
02 september 1943 aan boord van de 0.99 'Zeegolven' eveneens door een mijnontploffing.
Op Allerzielen, 02 november 1943, verloren nog eens vier Oostendse vissers het leven door
mijnontploffmg aan boord van de 0.117 'Stella Maris' die als wachtboot was ingezet. Het waren:
Dequick Henri, schipper, 50 jaar oud, echtgenoot van Huys Bertha, Huys Jozef, motorist, 18 jaar,
geboren te Oostende op 07-02-1925, zoon van Albert en Dasseville Maria, Deley Alfred, matroos,
32 jaar, geboren te Oostende op 18-07-1911, echtgenoot van Devos Angela, Brackx Jacques,
scheepsjongen, 18 jaar, geboren te Oostende op 08-10-1925, zoon van Jacob en Vanhoeck
Madeleine. Met hen stierven eveneens de Hiwapomann Collin Jacques, geboren te Eupen op 28-02-
1918, bediende bij het Loodswezen, echtgenoot van Barremaecker Denise en de Duitse bewaker
Matrose-Gefreiter Hans Berger.
Personeel van de Hafenüberwachungsstelle controleert het binnenvaren van de 0.23.
De oorlog was echter nog niet gedaan en er zouden nog veel vissers-kostwinners als slachtoffer
vallen bij hun dagelijkse inzet om hun bijdrage te leveren voor de bevoorrading van onze
hongerende bevolking".
We danken de heer Camerlinck voor het interview, zijn interessante toelichting en de foto's.
2009 - 83
a
BRONNEN:
1. Interview met de heer Ignace Camerlinck-KLO.
2. André Asseloos: Oostende onder de Nazi's-deel 1 en deel 4.
FOTO'S:
De heer Ignace Camerlinck-KLO.
Foto Hafenüberwachungsstelle: zie referte 2-deel 1 van André Asseloos.
JAMES WEDDELL
Volgens recent onderzoek zou de Britse ontdekkingsreiziger James WEDDELL (1787-1834), naar
wie de Weddellzee in Antarctica genoemd werd, in Oostende geboren zijn. Dit blijkt uit het
doopregister Oostende 1780-1796 (akte van 23 september 1787) bewaard op microfilm in het
Rijksarchief te Brugge.
* * *
U kan dit alles nalezen in het maart 2009-nummer van het wetenschappelijk tijdschrift Eos (p. 24-
25).
Ook Mark Loy schreef een stukje over deze vondst in "De Zeewacht' of in "De Krant van West-
Vlaanderen week 11; d.d. 13 maart 2009.
SCHEDEL GEVONDEN OP OOSTENDSE GROENTEMARKT
Op de Groentemarkt in Oostende is donderdag 12 maart 2009 bij graafwerken een schedel
aangetroffen.
Volgens het parket in Brugge dateert de schedel vermoedelijk uit de 17e eeuw. Toen was er op de
plaats van de vondst vermoedelijk een begraafplaats voor soldaten die stierven tijdens de gevechten
met de Spanjaarden.
(FOCUS-WTV: elektronische nieuwsbrief vrijdag 13 maart 2009) (letterlijke tekst).
Beide stukjes werden genoteerd door: Yves DINGENS
2009 - 84


Een getuige vertelt

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive