De Witte, B.

Devriese, L.

Hostens, K.

Van Hoey, G.

Open Marine Archive

ILVO Mededeling 208
februari 2016
VOORTGANGSRAPPORT 
EFFECTEN BAGGERLOSSINGEN
periode 1 juli - 31 december 2015
©
 H
an
s 
H
ill
ew
ae
rt
 –
 IL
VO
www.ilvo.vlaanderen.be
ILVO
Instituut voor landbouw- 
en visserijonderzoek
Voortgangsrapport 
Effecten Baggerlossingen
periode 1 juli - 31 december 2015
ILVO MEDEDELING 208
februari 2016
ISSN 1784-3197
Wettelijk Depot: D/2016/10.970/208
Bavo De Witte
Gert Van Hoey
Lisa Devriese
Kris Hostens
\1 
 
Inhoud 
1 Inleiding .................................................................................................................................................................................................................. 1 
2 Reguliere monitoring ..................................................................................................................................................................................... 2 
3 Beleidsondersteunende taken .................................................................................................................................................................. 3 
3.1 Afgeronde taken .......................................................................................................................................................................................... 3 
3.2 Taak 5D: Epibenthos en demersale vis lange termijn ..................................................................................................... 3 
3.3 Taak 5E: analyse van nieuwe polluenten ............................................................................................................................... 3 
3.4 Taak 5f: Gebruik gezondheidsindex op vis ............................................................................................................................ 3 
3.5 Taak 5G: Aanwezigheid van marien afval .............................................................................................................................. 3 
3.6 Aanvullend onderzoek: Bacteriële gemeenschappen ...................................................................................................... 3 
4 Output .................................................................................................................................................................................................................... 4 
5 Planning ................................................................................................................................................................................................................. 4 
5.1 Algemeen .......................................................................................................................................................................................................... 4 
5.2 Planning Biologische Monitoring ................................................................................................................................................ 4 
5.3 Planning Chemische Monitoring .................................................................................................................................................. 4 
6 Referenties ........................................................................................................................................................................................................... 4 
7 Addendum: overzicht staalnames chemische monitoring najaar 2015 .......................................................................... 5 
7.1 Overzicht biotastaalname Simon Stevin campagne 24/08/2015 .................................................................................. 5 
7.2 Overzicht biotastaalname Simon Stevin campagne 07/09/2015 – 16/09/2015 .............................................. 5 
7.3 Overzicht sedimentstaalname Simon Stevin campagne 04/09/2015 ................................................................... 5 
7.4 Overzicht sedimentstaalname Simon Stevin campagne 16/09/2015..................................................................... 6 
 
1 INLEIDING 
Dit rapport beschrijft de stand van het onderzoek naar de effecten van baggerlossingen voor de periode juni 2015 – 
december 2015. Het onderzoek werd uitgevoerd  bij  ILVO-onderzoeksafdeling Aquatisch milieu en kwaliteit. Het 
omvat reguliere taken waarbij veranderingen in het marien ecosysteem ten gevolge van baggerlossingen in het 
Belgisch Deel van de Noordzee opgevolgd worden door het opmeten van biologische populatieparameters, van 
fysische en chemische parameters en door het inventariseren van visziekten. Daarnaast werden voor 2014-2016 9 
extra beleidsondersteunende taken naar voren geschoven ter ondersteuning van de algemene monitoring en ter 
optimalisatie van de impactevaluatie.  
\2 
 
2 REGULIERE MONITORING 
De reguliere monitoring voor het najaar 2015 werd geschrapt door de onbeschikbaarheid van de R.V. Belgica. Deze 
was door een lek in de romp in het najaar 2015 niet beschikbaar. Hierdoor werden er geen stalen genomen in 
functie van de ecologische monitoring. Voor chemische monitoring is het evenwel niet essentieel om steeds 
hetzelfde type vistuig te hanteren. Daarom werd een beperkte staalname van biota en sediment voor chemische 
analyse uitgevoerd binnen bestaande Simon Stevincampagnes. Concreet werd biota op de loswallen Oostende, S1 en 
S2 bemonsterd binnen de campagne van 07/09/2015-16/09/2015, werd biota op de loswal Nieuwpoort bemonsterd 
op 24/08/2015 en werd sediment op loswal S1 en S2 bemonsterd op respectievelijk 04/09/2015 en 16/09/2015. Een 
overzicht van de staalnames is gegeven in addendum. 
 
Tabel 1 geeft een overzicht van de verwerkingsstatus van de reguliere taken, opgesplitst per analyse. De resultaten 
worden gepubliceerd in het eerstvolgende syntheserapport. 
De analyse van chemische parameters gebeurde met methodes, gebaseerd op de OSPAR JAMP Guidelines. De analyse 
van PAK sediment alsook het bepalen van het gehalte aan totale lipiden gebaseerd op de methode van Smedes 
werden uitgevoerd met gevalideerde methodes geaccrediteerd conform ISO/IEC 17025. 
Voor de evaluatie van externe visziekten en parasieten werden de ICES richtlijnen toegepast (Bucke et al., 1996).  
Voor de analyse van de biologische parameters werd gewerkt volgens de vastgelegde protocols (ISO16665 voor 
macrobenthos; eigen protocol voor epi- en demersale vis) binnen het ANIMALAB accreditatie systeem van ILVO. 
Tabel 1. Status van de reguliere monitoringsactiviteiten 
Analyse/activiteit Periode  Status 
PCB/OCP – sediment 
Voorjaar 2015 Lopend 
Najaar 2015 Lopend 
PCB/OCP –biota 
Voorjaar 2015 Afgewerkt 
Najaar 2015 Afgewerkt 
PAK – sediment 
Voorjaar 2015 Afgewerkt 
Najaar 2015 Afgewerkt 
PAK – biota 
Voorjaar 2015 Afgewerkt 
Najaar 2015 Afgewerkt 
Zware metalen – sediment 
Voorjaar 2015 Lopend 
Najaar 2015 Lopend 
Zware metalen – biota 
Voorjaar 2015 Lopend 
Najaar 2015 Lopend 
Visziekten – Schar en Wijting 
Voorjaar 2015 Afgewerkt 
Najaar 2015 Geen nieuwe stalen 
Macrobenthos Geen nieuwe stalen  
Epibenthos-demersale vis Geen nieuwe stalen  
 
\3 
 
3 BELEIDSONDERSTEUNENDE TAKEN 
3.1  AFGERONDE TAKEN 
Taak 5a (opstellen functional traits benthos); 5b (terreinproef) en taak 5H (SPI monitoring) zijn afgerond (De Witte et 
al., 2014, 2015). Voor taak 5c (monitoring aanpassingen MSFD), is er in functie van het syntheserapport van 2016, 
beslist om de MSFD implementaties op te nemen, waardoor dit luik verder zal uitgewerkt worden in 2016. Er zal in 
eerste instantie bepaald worden wat mogelijk is binnen deze context. 
 
3.2  TAAK 5D: EPIBENTHOS EN DEMERSALE VIS LANGE TERMIJN 
Deze analyses (lange-termijn evaluatie van de epi- en visfauna) zullen uitgevoerd worden in het 1ste semester van 
2016 en zullen deel uitmaken van het synthese rapport (2016). 
 
3.3  TAAK 5E: ANALYSE VAN NIEUWE POLLUENTEN 
Ten opzichte van vorig voortgangsrapport is er geen nieuwe informatie met betrekking tot deze taak. 
 
3.4  TAAK 5F: GEBRUIK GEZONDHEIDSINDEX OP VIS 
Als aanvulling bij het onderzoek naar uitwendige aandoeningen bij vissen (visziekten) is het van belang de algemene 
gezondheid van de vis te inspecteren. Alle otolieten werden afgelezen in 2015. De resultaten zullen samen met de 
evaluatie van visziektes deel uitmaken van het synthese rapport (2016). 
 
3.5  TAAK 5G: AANWEZIGHEID VAN MARIEN AFVAL 
Tijdens de halfjaarlijkse campagnes wordt het marien zwerfvuil uit de visslepen verzameld en geïnventariseerd, in 
relatie tot de MSFD implementatie op het Belgisch niveau. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de CEFAS 
classificatie. De evaluatie van zwerfvuil wordt in elke vissleep uitgevoerd. Een OSPAR database voor marien 
zwerfvuil werd opgericht en data van enkele referentiestations zal in 2016 aangeleverd worden. De resultaten 
omtrent het voorkomen van zwerfvuil worden opgenomen in het synthese rapport (2016). 
 
3.6 AANVULLEND ONDERZOEK: BACTERIËLE GEMEENSCHAPPEN 
Het doel van dit onderzoek is de effecten van het storten van baggerspecie op de microbiële gemeenschappen op 
het sediment na te gaan. Hiervoor werd een PCR-DGGE methode ontwikkeld (Vandecasteele, 2014; Dobbelaere, 2015). 
Deze methode werd toegepast op een beperkt aantal stalen en dit zal opgenomen worden in het synthese rapport 
(2016).  
\4 
 
4 OUTPUT 
De Witte, B., Ruttens, A., Ampe, B., Waegeneers, N., Gauquie, J., Devriese, L., Cooreman, K., Parmentier, K. The chemical 
status of pollutants in Belgian marine sediments: importance of pollution control measures, chemosphere, 
submitted.  
Devriese, L., Soetaert, M., Bekaert, K., Desender, M., Chiers, K., Decostere, A., Polet, H. 2015. Huidzweren bij vissen in het 
Belgisch deel van de Noordzee. Trends in prevalentie en exploratie van mogelijke oorzaken. ILVO mededeling 188. 
5 PLANNING 
5.1 ALGEMEEN 
 In het voorjaar (29 Februari 2016 – 4 Maart 2016) zal er een biologische en chemische monitoringscampagne 
plaatsvinden.  
 
5.2 PLANNING BIOLOGISCHE MONITORING  
De activiteiten in het 1ste semester van 2016 zullen zich focussen op volgende aspecten: 
 Uitvoeren analyses en rapportering voor het syntheserapport 2016, voor het luik epibenthos en vis (lange-
termijn) en macrobenthos (2011-2015). 
 Technische werkgroep rond MSFD implementatie: Opmaak lijst relevante indicatoren en data 
beschikbaarheid 
 Uitwerken epibenthos en vis voorjaarscampagne 2016 
 Planning najaar campagne 2016 
 
5.3 PLANNING CHEMISCHE MONITORING  
Voor het 1ste semester 2016 zijn volgende activiteiten ingepland: 
 Afwerking chemische analyses voorjaarsscampagne 2015/najaarscampagne 2015 – start chemische analyses 
voorjaarsscampagne 2015 
 Finalisatie PAH biota validatie 
 Evaluatie van het voorkomen van visziektes bij schar en wijting tijdens de voorjaarscampagne 2016 
 Uitvoeren analyses en rapportering van het syntheserapport 2016 
 Inventarisatie van marien zwerfvuil tijdens de voorjaarscampagne 2016.  
6 REFERENTIES 
Bucke, D., Vethaak, D., Lang, T., Mellergaard, S.,1996. ICES TIMES nr 19. Common diseases and parasites of fish in the 
North Atlantic: training guide for identification. 
De Witte, Bavo; Van Hoey, Gert; Devriese Lisa; Hostens, Kristian; Robbens, Johan, 2014. Voortgangsrapport effecten 
baggerlossingen periode 1 juli 2013- 31 december 2013. ILVO mededeling 155 
\5 
 
De Witte, Bavo; Van Hoey, Gert; Devriese Lisa; Hostens, Kristian; Robbens, Johan, 2015. Voortgangsrapport effecten 
baggerlossingen periode 1 juli 2014- 31 december 2014. ILVO mededeling 181 
Dobbelaere, C. 2015. Bepaling van de microbiële diversiteit op mariene sedimenten via DGGE profielen voor het 
bepalen van de mogelijke impact van antropogene activiteiten (Copromotor: L. Devriese) 
Vandecasteele, D. 2014. Bepaling van de microbiële diversiteit op mariene sedimenten via DGGE profielen 
(Copromotor: L. Devriese) 
7 ADDENDUM: OVERZICHT STAALNAMES CHEMISCHE MONITORING NAJAAR 2015 
7.1 OVERZICHT BIOTASTAALNAME SIMON STEVIN CAMPAGNE 24/08/2015 
Station Starttijd Start lat. Start long. Stoptijd Stop lat. Stop long. 
120  2015-08-24 08:12:39  51°11.425 2°42.348 2015-08-24 08:26:29  51°12.037 2°43.103 
2251  2015-08-24 11:36:59  51°14.331 2°42.915 2015-08-24 11:58:49  51°13.449 2°41.556 
2252  2015-08-24 12:27:19  51°14.468 2°44.232 2015-08-24 12:44:34  51°14.716 2°44.963 
230  2015-08-24 13:21:54  51°18.535 2°50.86 2015-08-24 13:42:19  51°17.609 2°49.916 
 
7.2 OVERZICHT BIOTASTAALNAME SIMON STEVIN CAMPAGNE 07/09/2015 – 16/09/2015 
Station Starttijd Start lat. Start long. Stoptijd Stop lat. Stop long. 
dyfs12  2015-09-07 13:30:09 51°18.317 2°50.325 2015-09-07 14:05:44 51°19.13 2°52.683 
dyfs01  2015-09-08 08:22:34 51°26.786 3°15.148 2015-09-08 08:57:49 51°26.013 3°12.297 
dyfs04  2015-09-08 10:01:44 51°26.961 3°10.259 2015-09-08 10:38:39 51°25.554 3°8.255 
dyfs02  2015-09-08 12:07:04 51°27.706 3°11.93 2015-09-08 13:30:44 51°26.049 3°8.843 
dyfs38  2015-09-14 10:26:25 51°28.839 3°9.941 2015-09-14 11:00:25 51°27.606 3°7.353 
dyfs05  2015-09-14 11:23:25 51°28.345 3°3.092 2015-09-14 11:52:30 51°27.373 3°1.205 
dyfs09  2015-09-15 08:32:49 51°20.054 2°57.622 2015-09-15 09:05:09 51°20.735 3°0.034 
dyfs07  2015-09-15 11:35:29 51°20.01 3°1.903 2015-09-15 12:09:35 51°19.28 2°59.648 
7101  2015-09-16 10:01:02 51°25.684 3°7.232 2015-09-16 10:13:37 51°25.129 3°6.241 
7802  2015-09-16 11:13:12 51°28.648 3°4.436 2015-09-16 11:41:22 51°27.493 3°2.43 
1401  2015-09-16 14:06:42 51°17.325 2°56.967 2015-09-16 14:21:32 51°16.993 2°55.881 
dyfs12  2015-09-07 13:30:09 51°18.317 2°50.325 2015-09-07 14:05:44 51°19.13 2°52.683 
dyfs01  2015-09-08 08:22:34 51°26.786 3°15.148 2015-09-08 08:57:49 51°26.013 3°12.297 
dyfs04  2015-09-08 10:01:44 51°26.961 3°10.259 2015-09-08 10:38:39 51°25.554 3°8.255 
dyfs02  2015-09-08 12:07:04 51°27.706 3°11.93 2015-09-08 13:30:44 51°26.049 3°8.843 
dyfs38  2015-09-14 10:26:25 51°28.839 3°9.941 2015-09-14 11:00:25 51°27.606 3°7.353 
dyfs05  2015-09-14 11:23:25 51°28.345 3°3.092 2015-09-14 11:52:30 51°27.373 3°1.205 
dyfs09  2015-09-15 08:32:49 51°20.054 2°57.622 2015-09-15 09:05:09 51°20.735 3°0.034 
 
7.3 OVERZICHT SEDIMENTSTAALNAME SIMON STEVIN CAMPAGNE 04/09/2015 
Station Starttijd Start lat. Start long. Stoptijd Stop lat. Stop long. Opm. 
780  2015-09-04 08:33:30  51°28.258 3°3.469 2015-09-04 08:37:50  51°28.255 3°3.513 3 stalen 
LS1.20  2015-09-04 08:58:40  51°27.869 3°3.505 2015-09-04 09:00:55  51°27.861 3°3.529 3 stalen 
LS1.07  2015-09-04 09:32:25  51°27.335 3°2.646 2015-09-04 09:39:25  51°27.276 3°2.662 3 stalen 
\6 
 
LS1.01  2015-09-04 10:04:35  51°27.251 3°1.976 2015-09-04 10:15:25  51°27.157 3°1.58 3 stalen 
LS1.06  2015-09-04 10:19:20  51°27.042 3°1.375 2015-09-04 10:26:35  51°26.899 3°1.298 3 stalen 
LS1.19  2015-09-04 11:02:45  51°26.802 3°0.451 2015-09-04 11:10:35  51°26.609 3°0.411 3 stalen 
 
7.4 OVERZICHT SEDIMENTSTAALNAME SIMON STEVIN CAMPAGNE 16/09/2015 
Station Starttijd Start lat. Start long. Stoptijd Stop lat. Stop long. Opm. 
ls2.10 2015-09-16 21:18:36 51°26.386 3°10.062 2015-09-16 21:26:06 51°26.376 3°10.039 3 stalen 
ls2.06 2015-09-16 21:31:46 51°26.097 3°9.021 2015-09-16 21:41:16 51°26.076 3°8.979 3 stalen 
ls2.07 2015-09-16 21:45:36 51°26.375 3°9.177 2015-09-16 21:51:46 51°26.342 3°9.196 3 stalen 
ls2.04 2015-09-16 22:00:36 51°26.362 3°7.655 2015-09-16 22:06:31 51°26.341 3°7.626 3 stalen 
ls2.08 2015-09-16 22:14:21 51°26.35 3°6.764 2015-09-16 22:21:36 51°26.31 3°6.698 3 stalen 
 
 
 
 
 
 
 
Contact
Gert Van Hoey, Wetenschappelijk onderzoeker
Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek 
    Dier
Aquatisch Milieu en Kwaliteit, Groep Biologisch Milieuonderzoek
Ankerstraat 1
8400 Oostende
T +32 59 56 98 47
 gert.vanhoey@ilvo.vlaanderen.be
Bavo De Witte, Wetenschappelijk onderzoeker
Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek 
    Dier
Aquatisch Milieu en Kwaliteit, Groep Chemische monitoring en producttechnologie
Ankerstraat 1
8400 Oostende
T +32 59 56 98 64
 bavo.dewitte@ilvo.vlaanderen.be
Tussentijds rapport in opdracht van afdeling Maritieme toegang van afdeling Kust
Deze publicatie kan ook geraadpleegd worden op:
www.ilvo.vlaanderen.be/pers en media/ILVO mededelingen
Vermenigvuldiging of overname van gegevens toegestaan mits duidelijke bronvermelding.
Aansprakelijkheidsbeperking
Deze publicatie werd door ILVO met de meeste zorg en nauwkeurigheid opgesteld. Er wordt evenwel geen enkele garantie 
gegeven omtrent de juistheid of de volledigheid van de informatie in deze publicatie. De gebruiker van deze publicatie 
ziet af van elke klacht tegen ILVO of zijn ambtenaren, van welke aard ook, met betrekking tot het gebruik van de via deze 
publicatie beschikbaar gestelde informatie.
In geen geval zal ILVO of zijn ambtenaren aansprakelijk gesteld kunnen worden voor eventuele nadelige gevolgen die 
voortvloeien uit het gebruik van de via deze publicatie beschikbaar gestelde informatie.
ILVO
Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek
Burg. Van Gansberghelaan 92
9820 Merelbeke - België
T +32 9 272 25 00
ilvo@ilvo.vlaanderen.be
www.ilvo.vlaanderen.be
ILVO


Voortgangsrapport effecten baggerlossingen periode 1 juli 2015 – 31 december 2015

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Open Marine Archive