Taha Toros Arşivi, Dosya No: 27/A-Deniz Gezmiş.



Not: Gazetenin "Sıfır Noktası" köşesinde yayımlanmıştır.Unutma İstanbul projesi İstanbul Kalkınma Ajansı'nın 2016 yılı "Yenilikçi ve Yaratıcı İstanbul Mali Destek Programı" kapsamında desteklenmiştir. Proje No: TR10/16/YNY/010

Çalışlar, Oral

Istanbul Sehir University Repository

Türk-Kürt kardeşliğiyle direneceğiz'
IR N O K T A S I  /  ORAL ÇALIŞLAR
D eniz’leri 32 Y ıl Sonra Anlam ak...Biz 68’ liler bazı konularda duyguları­mızla hareket ederiz. Çünkü, geride bı­
raktığımız yıllarda çok haksızlıklarla yüz 
yüze geldik. Sevdiğimiz arkadaşlarımı­
zı genç yaşlannda, bu ülkeyi yöneten­
lerin acımasızlığına kurban verdik, ö r ­
neğin ben Süleyman Demirel’i Deniz 
Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin 
Inan’ın ¡damlan için Türkiye Büyük Mil­
let Meclisi’ndeki üstün gayretleri(l) ne­
deniyle hiçbir zaman affedemedim. Za­
man içinde acılar külleniyor, çok kızdı­
ğımız insanlan bile affedebiliyoruz. An­
cak bazı olaylar var ki unutmamak ge­
rekir. Deniz’lerin idamı işte böyle bir şey­
dir. Onlan yitirmenin acısını hiçbir zaman 
içimizden atamayacağız.
Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının ida­
mı gibi, Mahir Çayan’ın, İbrahim Kay- 
pakkaya’nın öldürülmeleri içimizde bir 
yaradır. Sevgili arkadaşım Koray Do- 
ğan’ın vurulduktan sonra kan kaybın­
dan ölüme terk edilmesini unutmam 
mümkün değil. Cihan Alptekin’i, Niya­
zi Yıldızhan’ı hep içimize gömdük. Da­
ha nicelerini... Bizler bu konuda duygu­
salız ve o tarihleri, o tarihlerin arkasın­
daki acımasız kişileri ve olayları unuta­
mıyoruz.
Deniz Gezmiş, birçok 68’li gibi be­
nim de en sevdiğim arkadaşlarımdan 
birisiydi. O kısacık öm ründe hepimiz­
de güzel anılar bıraktı. Hâlâ ondan ka­
lanları hatırlamaya, sîzlerle paylaşma­
ya çalışıyoruz. Ne zaman Harem iske­
lesinden arabalı vapura binsem, De­
niz’lerin Harem’deki evlerini hatırlıyorum. 
Bir akşam vakti o evden kaçıp bizimle 
cezaevi günlerini paylaştığı zamanı ha­
tırlıyorum.
★★★
Aradan zaman geçtikçe, o günün 
olaylarına daha uzaktan ve daha serin 
kanlı bakmaya çalışıyorum. Deniz’ler ne­
den idam edilmişlerdi? Onları idama
gönderen çark neden o kadar hızlı ça­
lıştırılmıştı? 12 Mart askeri darbesini 
yapanlar, Türkiye’nin dem okratikleş­
mesinden, çoksesli bir ülke olmasından 
hoşnut değillerdi. O yıllarda dünyanın 
dört bir yanında sosyalizm ve eşitlik 
mücadelesi yükseliyordu. Buna karşı­
lık dünyanın dört biryanında ABD mer­
kezli askeri darbeler gerçekleştiriliyor­
du. Latin Am erika’dan Uzakdoğu’ya 
kadar her tarafta bir acımasızlık hüküm 
sürüyordu.
Vietnam’da yürütülen bağımsızlık sa­
vaşı, ABD ve ortaklannı korkutmuştu. İş­
te bu korkunun bir sonucu olarak heryer- 
de askeri darbelere başvurarak özgür­
lük kavgalannı bastırmaya çalışıyordu. 
Türkiye 1968’lere böyle bir ruh hali için­
de girdi. Deniz Gezmiş, işte bu koşul­
larda gelişen “Gerçekçi ol imkânsızı is­
te” diyen bir mücadelenin önderi hali­
ne geldi. Yaşı henüz 21'di. Gencecikti. 
Ne iktidar hesabı yapacak ne de kendi 
yarınını düşünecek yaştaydı.
Türkiye, tarihinin en etkili gençlik, iş­
çi, köylü mücadelelerine tanık oluyordu. 
Anadolu’ya yaptığım geziler sırasında 
köylülerle birlikte mitingler, gösteriler 
yaptığımız kentleri görüyorum. O za­
man o kentler, o kasabalar bizim için çok 
başka anlamlar taşıyordu. 1968’in 29 
Ekim’inde Deniz Gezmiş’in de araların­
da bulunduğu 20 genç, Samsun’dan 
Ankara’ya yürüyorduk. Süleyman Demi- 
rel’ in “Yollaryürümekte aşınmaz” dedi­
ği günlerdi. Hayallerimiz ve umutlarımız 
vardı. O yürüyüşte Denizin, Cihan Alp­
tekin’le şakalaşmalannı anımsıyorum.
Deniz Gezmişleri bu ülkeye nizamat 
vermeye çalışanlar hiçbir zaman anla­
madılar ve anlamak istemediler. Onla- 
nn ölümünden bu yana 32 yıl geçti. Tür-
oralcalis lar@ cum huriyet.com .tr
kiye kendisine hâlâ bir çıkış yolu arıyor. 
Demokrasi ve çoksesliliğin bu ülkeye 
uygun olup olmadığını tartışıyoruz.
Deniz Gezmişler, bu ülkeyi geriliğe 
mahkûm eden statükoyla mücadeleyi 
sembolize ediyorlardı. Onlar eşitliğin ve 
adaletin gerçekleşmesini istiyorlardı. 
Toplumda umut vardı o zaman. Halkta 
bir değiştirebilme isteği ve iradesi var­
dı. Deniz’ler bu iradeyi temsil ediyorlar­
dı. 12 Mart 1971 askeri darbesinden 
sonra hepimiz, devleti elinde tutanların 
sert ve acımasız yüzüyle karşılaştık. As­
keri cezaevinde ülkücü subaylarla yüz 
yüze geldik. Şimdi hâlâ bir kısmı çok yük­
sek düzeyde görevlerine devam edi­
yorlar.
Biz 68’ liler duygularımızla hareket 
ederiz. İşkencecilerin, idama hükme­
denlerin hâlâ, aradan 32 yıl geçtiği hal­
de iktidarda olmalannı, güçlerini ellerin­
de tutmalarını içimize sindiremiyoruz.
Denizlerden bize umut kaldı. Henüz 
ulaşamadığımız özlemlerimiz kaldı.
EMEP Deniz’leri 
Diyarbakır’da andı
DİYARBAKIR 
(Cumhuriyet Bürosu)
- EMEP Diyarbakır İl 
Örgütü, 68 kuşağının 
devrimci önderleri De­
niz Gezmiş, Hüseyin 
İnan ve Yusuf Aslan’ı, 
idam edilişlerinin 32. 
yıldönümünde çeşitli 
etkinliklerle andı.
Etkinlikler, Diyarba­
kır Büyükşehir Bele­
diyesi Düğün Salo- 
nu’ndaki “68’den6Ma- 
yıs’a” adlı film göste­
rimiyle başladı. Bura­
da bir konuşma yapan 
EMEP Gençlik Tem­
silcisi İlhan İlbay, De­
niz Gezmiş ve mücade­
le arkadaşlarının değil, 
onları asanların öldü­
ğünü belirtti.
Gezmiş ve arkadaş­
larıyla birlikte müca­
dele veren EMEP Ge-
nel Başkan Yardımcısı 
Mustafa Yalçıner ise o 
dönemlerde Batı ile 
Doğu arasında canlılık 
farkı bulunduğunu ifa­
de ederek “Batı canlı, 
Doğu sessizdi, sonra Do­
ğu canlandı Batı sustu. 
Şimdiyse her ikisinin 
de canlılığı en iyisi ola­
cak. Birliği, kardeşliği 
savunacağız. Deniz’le­
rin dediği gibi Türk- 
Kürt kardeşliğiyle di­
reneceğiz. Yeni dönemi 
böyle karşılayacağız” 
diye konuştu.
Konuşmaların ardın­
dan şair Tevfik Taş ta­
rafından hazırlanan 
“Deniz Olunmalı” ad­
lı film gösterimi ger­
çekleştirildi. Diyarba- 
kırlı şair Hicri lzgören 
de 68 kuşağının önder­
leri için şiirler okudu.
Taha Toros Arşivi
o o


Deniz'leri 32 yıl sonra anlamak...

http://openaccess.marmara.edu.tr//bitstream/11424/175888/3/001522354006.pdf

Deniz'leri 32 yıl sonra anlamak...

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Istanbul Sehir University Repository