U članku se obrađuje jedan aspekt razvoja arhitektonskog motiva monumentalnih eksedri u rimskoj rezidencijalnoj arhitekturi ranocarskog razdoblja. Naglasak je stavljen na pojedine primjere ladanjske arhitekture istočne obale Jadrana – ponajprije na sklop u uvali Stari Trogir, nedaleko od Trogira, a koji je promatran u vezi sa zdanjima u uvali Verige na Velom Brijunu i u Barcoli, nedaleko od Trsta. Polazeći od razmatranja autora koji su se prethodno pozabavili interpretacijama razvoja navedenih zdanja, a prije svega od analize oblikovnih karakteristika izdvojenih arhitektonskih cjelina, ponuđen je i prijedlog preciznije datacije sklopa u Starom Trogiru te pojedinih faza pregradnji u Verigama i Barcoli. Raspravlja se o značenju monumentalnih eksedri u okviru arhitekture rimskih »vila«, osobito u razdoblju do vladavine Flavijevaca, te je u tom kontekstu reprezentativni sklop u Starom Trogiru prepoznat kao carska
investicija, time i kao dio jednoga carskog posjeda rimske Dalmacije
