Mülkiyeti mazbut Fatih Sultan Mehmet Vakfı’na yönetim ve temsili 5737 sayılı Vakıflar Kanunu
ile Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne (VGM) ait Trabzon Merkez Fatih Mahallesi’nde “çeşmesi olan
bahçeli kargir cami” vasıflı, 6.951,75 m2 miktarlı vakıf taşınmaz, vakıf taşınmaz mallar kütüklerinde
mazbut hayrat olarak tescillidir. Bu vakıf taşınmaz aynı zamanda 2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu uyarınca “korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı” olarak
tescilli olup 1.derece arkeolojik sit alanında bulunmaktadır. Taşınmazı VII. Osmanlı Padişahı Fatih
Sultan Mehmet’in Trabzon’u 1461 yılında fethetmesi ile kendi kurduğu vakfına alarak camiye
dönüştürüp vakfettiği bilinmektedir. Uzun süre VGM rızası dışında müze olarak kullanılan bu
taşınmazın vakıf hukukuna uygun olarak tekrar cami vasfında kullanımı tartışılmıştır. Bu çalışma
kapsamında Cumhuriyet’ten sonra taşınmazın mülkiyet hakkı kavramı çerçevesindeki hukukî
durumu ülkemizin de tanıdığı uluslararası beyanname, sözleşme ve protokoller ile Anayasa,
Medeni Kanun, Vakıflar Kanunu, Kadastro Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
ve Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun çerçevesinde irdelenerek, taşınmazın konu olduğu
idarî kararlar ve yargı kararları da özetlenerek taşınmaz özelinde değerlendirmeler yapılacaktır.Ayasofya Mosque as the property of The Foundation of Fatih Sultan Mehmet is administered
and represented by General Directorate of Foundations (VGM) in Turkey, according to the
Foundations Law numbered 5737. It is 6.951,75 m2 at Fatih District in Trabzon and registered as
mazbut waqf on title deed “masonry mosque garden with fountain”. In addition, it is registered
on title deed “cultural and natural property to be protected” and is in first-degree archaeological
protected area according to Protection of Cultural and Natural Heritages Law numbered 2863.
It is known that VIIth Ottoman Sultan, Fatih Sultan Mehmet conquered Trabzon in 1461. After
the conquest, Fatih Sultan Mehmet converted Ayasofya into a mosque by including its own
foundation. In a long time Ayasofya was used as a museum without permission of General
Directorate of Foundations and usage of Ayasofya as a mosque has been discussed instead of
a museum because of its status in accordance with the law of foundations. In this study, after
establishment of Turkish Republic legal status of Ayasofya Mosque in terms of the concept of
property rights will be investigated by examining the Universal Declaration of Human Rights,
European Convention on Human Rights, The Constitution, Civil Law, Foundations Law, Cadastre
Law, Protection of Cultural and Natural Heritages Law, Letting Law. Administrative decisions
and adjudications will be summarized
