'Artvin Coruh Universitesi Orman Fakultesi Dergisi'
Abstract
Son yıllarda ağaç malzemeye olan talebin artması, buna karşın ormanların hızlıca yok edilmesi ağaç malzemenin emprenye edilerek, kullanım ömrünün artırılmasını zorunlu kılmıştır. Her ne kadar Ülkemizde ağaç malzemenin emprenyesi ile ilgili standartlara uyma mecburiyetinin olmamasına ve emprenye işlemlerinin Bayındırlık İskan Bakanlığı'nın hazırladığı şartnamelere girmemiş olmasına rağmen, yılda yaklaşık 400.000 m3 iğne yapraklı türlerden üretilen tel direkleri ve 30.000 m3 yapraklı ve iğne yapraklı türlerden üretilen traversler emprenye edilmektedir. Ülkemizde tel direklerinin emprenyesinde yaygın olarak bakır/krom/arsenik (CCA) kullanılmaktadır. TEDAŞ Trabzon Bölge Müdürlüğünün verilerine göre, sadece Trabzon ilinde 208.000 Rize ilinde 180.000 ve Artvin ilinde 121.000 adet dikili tel direği bulunmakta ve bu üç ilde ortalama her yıl CCA (bakır/krom/arsenik) ile emprenye edilmiş 17.000 adet tel direği kullanılmaktadır. Emprenyeli ağaç malzemelerde CCA'nın odundan yıkanmasına neden olan faktörlerin belirlenmesi ve yıkanma mekanizmasının aydınlatılması Doğu Karadeniz Bölgesinde kullanılan CCA ile emprenyeli tel direklerinin kullanım sürelerinin beklenilenden çok daha kısa olmasının nedenlerini ortaya koymak açısından büyük önem arz etmektedir. CCA ile emprenyeli ağaç malzemelerden bakır, krom ve arseniğin yıkanmasında emprenye yöntemi fıksayon, ortam koşulları, odun örneği veya ağaç malzeme boyutları, odun türü, ağaç malzemenin hizmette bulunma süresi, çözelti pH'sı, çözeltinin tuzluluk derecesi ve sıcaklığın etkili olduğu tespit edilmiştir.In recent years, the increase demand on wooden raw materials and destroyed forest area (i.e clear cutting) led to pressure on forest resources. Thus, Wood used in outdoor applications should be treated with preservatives to extent service life. in our country, although there is no regulations or any standards to be obeyed to preserve wood materials, averagely, 400.000 m3 /per year utility poles manufactured from softwood species and 30.000 m3 /per year rail road slippers produced from either hardwood species or softwood species have been impregnated with wood preservatives. Chromated copper arsenic (CCA) is commonly used wood preservatives to preserve utility poles in our country. According to data taken from Turkish Electricity Transmission Company (TEDAS) 208.000 utility poles are used in Trabzon city area, 180.000 utility poles are in Rize city area, 121.000 utility poles are used in Artvin. Roughly 17.000 utility poles are replaced every year in three cities. Determining leaching factors of treated wood is important for explaining the short service life of utility poles treated with CCA used in Black Sea area. Factors such as preservative formulation, fixation temperature, post-treatment handling, wood dimensions, leaching media, pH, salinity and temperature have been shown to effect leaching of CCA treated wood
