Biography of Polish botanist Antonina Sienicka (1898-1979)

Köhler, Piotr

Wiadomości Botaniczne

Jagiellonian Univeristy Repository

43This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 3.0 License (creativecommons.org/licenses/by/3.0/), which permits redistribution, commercial and non-commercial, provided that the article is properly cited. © The Author(s) 2016 Published by Polish Botanical SocietyLEKSYKON BOTANIKÓW POLSKICH • DICTIONARY OF POLISH BOTANISTS89. ANTONINA SATURNINA LUCYNA SIENICKA1. Data i miejsce uroDzenia i śmierci – ur. 4 VI [wg kalendarza gregoriańskiego] 1898 majątek Zagwizdy (obecnie część wsi Nowe Miasto-Fol-wark położonej między Nowym Dworem Mazo-wieckim a Ciechanowem), gubernia warszawska, Cesarstwo Rosyjskie; zm. 13 X 1979 Warszawa.2. Rodzina – ojciec: Józef Izydor Siennicki [sic], właściciel majątku ziemskiego Zagwizdy, założyciel w 1905 straży ogniowej w Nowym Mieście, matka: Maria z domu Komorowska, bra-cia: Franciszek, nauczyciel szkoły podstawowej w Trąbkach, Stanisław, księgowy we wsi Winnica, został zamordowany przez Niemców na ulicach Warszawy, Zygmunt, księgowy.3. Wykształcenie – [brak informacji o wcześniejszym etapie edukacji], 1913/1914–1919/1920 – początkowo pensja Józefy Ga-gatnickiej w Warszawie, naukę kontynuowała w powstałym z tej pensji Gimnazjum Humani-stycznym Żeńskim pod wezwaniem Św. Teresy od Dzieciątka Jezus, 1920 – matura tamże. 1921/1922–1926/1927 – studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego, przez pierwsze 2 lata studiowała nauki matema-tyczno-fizyczne, następnie (od 1922) botanikę, 1927 – absolutorium.4. Stopnie naukowe i dane bibliogRaficzne RozpRaw – 20 III 1931 – doktor filozofii w zakresie botaniki na podstawie rozprawy „O budo-wie kwiatów i procesach tworzenia się pyłku u Hemerocallis fulva L. fl. ploeno” [publikowana, patrz p. 7b, poz. 1], promotor: prof. Zygmunt Wóycicki (1871–1941), promocja na Wydz. Fi-lozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. 20 XII 1954 – tytuł naukowy docenta przyznany uchwałą Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki.5. pRzebieg pRacy zawodowej – 1921 – Sekcja Informacyjna Czerwonego Krzyża w Warszawie – prowadziła społecznie bibliotekę. 1923/1924–1924/1925 – pracowała społecznie w Zakładzie Systematyki Roślin Uniw. Warszawskiego przy porządkowaniu zielników, 1926/1927 [lub 1928] – prowadziła społecznie bibliotekę Za-kładu Botaniki Ogólnej Uniw. Warszawskiego, 1935–1937 – praca w herbaciarni dla niezamożnej ludności miasta Wilna [pracowała społecznie przy wydawaniu obiadów dla ubogich]. 1929–1939 – Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Katedra (Zakład) Botaniki Ogólnej: 1 XI 1929 – 30 IV 1932 – młodszy asystent, 1 X 1932 – 31 X 1938 – starszy asystent, od 1 XI 1938 – adiunkt, 15 XII 1939 – zwolniona przez władze litewskie. 1940 – pracownik fizyczny w ogrodach miejskich i prywatnych ogrodach warzywnych w Wilnie. 1941–1942 – litewskie Ministerstwo Zdrowia (Sveikatos Skyrius), siostra epidemiczka (zwol-niona przez władze niemieckie), 1 IX 1942 – 13 VII 1944 – Ośrodek Tajnego Szkolnictwa Śred-niego w Wilnie, komplety tajnego nauczania (do rozwiązania kompletów), nauczycielka biologii i geografii. Od zajęcia Wilna przez Armię Czer-woną w VII 1944 do V 1945 (do wyjazdu do Pol-ski) – rachmistrz w piekarni miejskiej w Wilnie. V 1945 – VI 1947 – nauczycielka w Państwowym Żeńskim Gimnazjum Krawieckim w Toruniu. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Zakład Botaniki Ogólnej: 1 X 1945 – 31 VIII 1954 Wiadomości Botaniczne 60(1/2): 43–46, 201644© The Author(s) 2016 Published by Polish Botanical Society Wiadom Bot 60(1/2): 43–46Köhler / Antonina Saturnina Lucyna Sienicka– adiunkt. 1946–1947 – wykłady w Towarzystwie Uniwersytetów Robotniczych w Toruniu. Wyższa Szkoła Rolnicza w Szczecinie, Wydz. Rolny, Katedra Botaniki: od 1 IX 1954 – adiunkt, od 1 VI 1956 [lub już od 1 I 1955; mianowanie było z datą wsteczną] – docent, 30 IX 1968 – emerytowana.6. PoDróże naukoWe – Czechosłowacja (udział w Zjeździe Polskich i Czeskich dendrologów), Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Niemiecka Republika Demokratyczna.7a. zakres baDań botanicznych – anatomia i cytologia roślin (w okresie pracy w Wilnie i Toruniu), taksonomia (w Toruniu), cecidiologia i dendrologia (głównie w Szczecinie).7b. Liczba Wszystkich PubLikacji botanicz-nych, miejsce oPubLikoWania Pełnej bibLiografii Prac, Wykaz Ważniejszych Prac – Opublikowała co najmniej 20 prac. Brak opublikowanej pełnej bibliografii, spis tych 20 prac – w posiadaniu autora niniejszego biogramu. Wykaz najważ-niejszych 10 prac: 1. 1929. O budowie kwiatów i procesach tworzenia się pyłku u Hemerocallis fulva L. fl. ploeno. (Ueber den Blütenbau und die Pollenbildungsvorgänge bei Hemerocallis fulva fl. ploeno). Acta Societatis Botanicorum Poloniae 6: 296–334; 2. 1933. Powstawanie na korzeniach Anemone silvestris L. pąków z narośli, spowo-dowanych przez Heterodera radicicola Greeff. Komunikat tymczasowy. Die Entstehung von Adventivknospen aus den durch Heterodera ra-dicicola Greeff. hervorgerufenen Wurzelcecidien der Anemone silvestris L. Vorläufige Mitteilung. Prace Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie. Wydział Nauk Matematycznych i Przyrodniczych. Travaux de la Société des Sciences et des Lettres de Wilno. Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles (za 1931–1932) 7: 251–253; 3. 1950 [wyd. 1951]. Włoski na zoocecidiach wywołanych przez Myzus ribis L. na porzeczkach (Ribes). Les poils des zoocécidies faites par le Myzus ribis L. sur les diverses espèces des groseillers (Ribes). Studia Societatis Scientiarum Torunensis, Toruń – Polonia, Sectio D Botanica 1: 1–45; 4. 1956. Mieszańce fiołków (Viola) z grupy Tricolores. Cz. 1. Studia Societatis Scientiarum Torunensis, Toruń – Polonia, Sectio D Botanica 2(1), 72 s.; 5. 1957. Przewodnik dendrologiczny po Toruniu i okolicach. PWN Łódź, 143 s. [współautorka: S. Kownas]; 6. 1961. Anatomiczne i cytologiczne zjawiska zachodzące w korzeniach Anemone silvestris L. podczas wytwarzania się pąków przy-byszowych z narośli. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych t. 5, z. 4, 20 s.; 7. 1962. Obecny stan zadrzewień miasta Szczecina. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych t. 11, z. 1, 104 s. + 32 tabl. fot. [współautor: S. Kownas]; 8. 1963. Parki wiejskie województwa szczecińskiego. Szczecińskie Towarzystwo Na-ukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych 16, 116 s. [współautor: S. Kownas]; 9. 1965. Parki, zabytkowe drzewa i rezerwaty wojewódz-twa koszalińskiego. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych t. 27, 180 s. [współautor: S. Kownas]; 10. 1968. Parki, zabytkowe drzewa i rezerwaty wojewódz-twa gdańskiego. Szczecińskie Towarzystwo Na-ukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych t. 32, 104 s. [współautor: S. Kownas].7c. głóWne osiągnięcia naukoWe – Anatomia i cytologia roślin – opisała procesy prowadzące do powstania kwiatów pełnych u Hemerocallis fulva [patrz: p. 7b, poz. 1], opisała anatomię i cytologię tworzących się z narośli pąków przybyszowych w korzeniach Anemone silvestris [patrz: p. 7b, poz. 6]. Cecidiologia – badała powstawanie i anatomię galasów wytworzonych przez wybrane gatunki roślin, stwierdziła, że różnice między cecidiami tkankowymi a organowymi (histoid – organoid) wydają się być czysto umowne [patrz: p. 7b, poz. 2, 3]. Taksonomia – potwierdziła odrębność gatunkową Viola maritima, opisała cechy recesywne i dominujące u mieszańców V. maritima × arvensis [patrz: p. 7b, poz. 4]. Dendrologia – Wykonała (wspólnie ze Stefanem Kownasem) pełną dokumentację dendrologiczną parków miejskich Torunia i Szczecina oraz wiej-skich i podworskich Pomorza (od Odry po Wisłę), dzięki czemu można było rozpocząć starania o ich ochronę, a w efekcie uratowano je przed zupełną dewastacją [patrz: p. 7b, poz. 5, 7, 8, 9, 10].8. DziałaLność DyDaktyczna, organizator-Ska i kolekcjoneRSka – W Żeńskim Gimnazjum Krawieckim w Toruniu uczyła fizyki, chemii 45© The Author(s) 2016 Published by Polish Botanical Society Wiadom Bot 60(1/2): 43–46Köhler / Antonina Saturnina Lucyna Sienickai nauki o człowieku, 1946/1947 – wykłady biolo-gii dla Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego w Toruniu. 1946–1949 – wykłady biologii na kursie wstępnym UMK w Toruniu, 1948 – wy-kłady i ćwiczenia na kursie dla nauczycieli szkół gimnazjalnych i podstawowych zorganizowanym przez Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomor-skiego w Toruniu. 1955 – zorganizowała Oddział Miejski Ligi Ochrony Przyrody w Szczecinie. Była promotorem dwóch prac doktorskich.9. DziałaLność W innych DzieDzinach – [brak informacji].10. Ważniejsze goDności i stanoWiska W instytucjach, toWarzystWach naukoWych i reDakcjach – 1930–1939 – sekretarz Od-działu Wileńskiego Pol. Tow. Botanicznego, a w 1954–1968 – wiceprzewodnicząca Oddziału Szczecińskiego PTB, wieloletnia przewodnicząca Komitetu Popularyzacji Wiedzy Botanicznej Oddziału Szczecińskiego PTB. 1946–1949 – sekretarz Oddziału Toruńskiego Pol. Tow. Przy-rodników im. Kopernika, a w latach 1955–1957 – członek zarządu jego Oddziału Szczecińskiego; 1950–1954 – członek Komitetu Obrońców Po-koju. Od 1951 członek Komisji UMK w Toruniu do oceny prac studenckich zgłoszonych na sesję studencką. 1955/1956 – dziekan Wydz. Rolnego WSR w Szczecinie (z nominacji), 1956/1957 – prodziekan Wydz. Rolnego WSR w Szczecinie (z nominacji), 22 X 1959 – powołana na członka Komisji ds. wychowania młodzieży WSR, 11 VI 1962 powołana na przewodniczącą Senackiej Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studen-tów, redaktor „Kroniki Uczelni”, przewodnicząca Zakładowej Organizacji Związkowej ZNP w WSR w latach 1959–1961. 1955–1962 – przewodni-cząca Oddziału Miejskiego Ligi Ochrony Przy-rody w Szczecinie. Szczecińskie Towarzystwo Naukowe – 1959–1963 – sekretarz II Wydziału Nauk Przyrodniczo-Rolniczych i redaktor jego wydawnictw. Wieloletni członek Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody w Szczecinie.11. najWażniejsze Wyróżnienia i oDznaczenia – 1955 – Medal X-lecia Polski Ludowej, 1955 – „Odznaczenie za wybitną pracę naukową” przy-znane przez rektora UMK, 1959 – Złoty Krzyż Za-sługi, 1960 – Złota Odznaka Gryfa Pomorskiego, 1964 – Złota Odznaka Ligi Ochrony Przyrody, 1964 – Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego, 1965 – Zespołowa Nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego dla Katedry Botaniki WSR.12. inne infoRmacje – Podczas wojny polsko--radzieckiej była sanitariuszką w tymczasowym szpitalu w gminie Modzele, następnie pracowała w Sekcji Informacyjno-Wywiadowczej Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie. Do Torunia przyjechała w maju 1945 i od razu zaczęła pra-cować w gimnazjum krawieckim. Od 1925 – członek Pol. Tow. Botanicznego, od 1930 – Pol. Tow. Przyrodników im. Kopernika. Związek Nauczycielstwa Polskiego – 1934–1945 – Wilno, 1945–1954 – Toruń, 1954–1956 – Szczecin. Od 1946 – Toruńskie Tow. Nauk., od 11 II 1957 – członek zwyczajny Szczecińskiego Towarzy-stwa Naukowego, od 1952 – członek Sekcji Dendrologicznej PTB, od 1951 – Ligi Ochrony Przyrody. W marcu 1961 rektor WSR przesłał do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego wniosek o mianowanie jej profesorem nadzwyczajnym, wniosek nie został uwzględniony przez Radę Państwa (pismo z 23 I 1967 r.). Cechowała ją pra-wość charakteru i wielka skromność, była bardzo zaangażowana w pracę naukową i dydaktyczną, służyła pomocą w rozwiązywaniu różnych spraw i problemów współpracowników. Ostatnie lata życia spędziła u brata w Warszawie, gdzie zmarła. Pochowana 18 X 1979 w Warszawie na cm. Komunalnym Północnym w Wólce Węglowej, kwatera E-VII-4, rząd 8, miejsce 11.13. Wykaz najWażniejszych źróDeł – Archi-walne: Litewskie Centralne Archiwum Państwowe w Wilnie [Lietuvos Centrinis Valstybės Archyvas] – zespół Akta Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie: F 175 I Bb 898 – Zbiór dokumentów osobowych, F 175 VII B 52 – Sprawozdania Wydziału Mat.-Przyr. 1929/30–1935/36, F 175 VII B 198 – Wydz. Mat.-Przyr. Sprawozdanie za r. ak. 1938/39, F 175 VII B 200 – Protokoły Rady Wydz. Mat.-Przyr. 1938/39, F 175 VII B 224 – Botanika ogólna 1929, F 175 VII B 232 – Wydz. Mat.-Przyr. Sprawozdania Zakładów 1936/37, 1937/38; Zachodniopomorski Uniwersytet Tech-nologiczny – teczka osobowa. Publikowane: J. Jasnowska, 1996–1997. Sienicka (Siennicka) 46© The Author(s) 2016 Published by Polish Botanical Society Wiadom Bot 60(1/2): 43–46Köhler / Antonina Saturnina Lucyna SienickaAntonina Saturnina Lucyna (1898–1979). Polski Słownik Biograficzny t. 37 s. 149–151; U. Grinn, A. Stachak, 1981. Docent dr Antonina Sienicka 4. VI. 1898 – 13. X. 1979. Wiadomości Botaniczne 25(1): 3–6.14. materiały ikonograficzne, zDjęcie – U. Grinn, A. Stachak, 1981. Docent dr Antonina Sienicka 4. VI. 1898 – 13. X. 1979. Wiadomości Botaniczne 25(1): 3–6.Piotr köhLerBiogram powstał w ramach realizacji grantu: NPRH/912-Bibl: HINC ITUR AD ASTRA. Uni-wersytet Stefana Batorego w Wilnie 1919–1939. Monografia zespołowa.

Antonina Saturnina Lucyna Sienicka

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Jagiellonian Univeristy Repository