Leefstijlen en duurzame gedragssubstitutie

Abstract

In het kader van het onderzoeksprogramma NOP-l (Nationaal Onderzoeksprogramma Luchtver­ontreiniging en Klimaatverandering) voerden het IVA Tilburg en de TU Eindhoven een onder­zoek ui! met als doel aan te geven of het concept 'leefstijlen van consumenten met betrekking tot huishoudelijk energiegebruik' een geschikt uitgangspunt vormt voor het bevorderen van energie­zuiniger vormen van huishoudelijk energiegebruik. Allereerst zijn hiervoor bestaande leefstijlen met betrekking tot zes gedragsdomeinen van huishoudelijk energiegebruik onderzocht, gebruik makend van de 'means-end chain theory'. Belangrijke aspecten die deel uitmaken van leefstijlen van consumenten zijn waarden als vrijheid, sociale waardering, efficiency en gezondheid. Ver­rassenderwijs blijken domein specifieke leefstijlen onafhankelijk van persoonlijke en contextuele consumentenkenmerken. Vervolgens zijn beoordelingen van consumenten betreffende duurza­mer vonnen van twee domeinen van huishoudelijk energiegebruik bepaald, in relatie tot hun hui­dige leefstijlen. De beoordeling door consumenten van milieurelevante consumptie-aktiviteiten blijkt samen te hangen met de mate waarin deze hun waardehiërarchie aantasten. Het is aanne­melijk dat milieuvriendelijk gedrag vaak niet goed van de grond omdat dit gedrag botst met deze waarden. Belangrijke beleidsvooruitgang is te boeken wanneer milieuvriendelijke gedragssubsti­tuties op een creatieve wijze worden vergemakkelijkt, waarbij deze gedragssubstituties aan moe­ten sluiten bij belangrijke waarden van individuen