Lebbe, Luc

Van Camp, Marc

Van, Ph.

Walschot, L.

Zeuwts, L.

Ghent University Academic Bibliography

Prof. 0' W. DE BREUCK MILlEU-EFFEKTRAPPORT ELEKTRISCHE CENTRALE EBES - RODENHUIZE OMBOUW GROEP 4 OP STEENKOOL VERKLARENDE NOT A RIJKSUNIVERSITEIT GENT 1985 I 8 5 I 0 I MILIEU-EFFEKTRAPPORT ELEKTRISCHE CENTRALE EBES RODENHUIZE OMBOUW GROEP 4 OP STEENKOOL Onder leiding van - Prof. Ir. F.R. Vanmassenhove Seminarie voor Kernenergietechniek Medewerker : Ir. F. Joppen - Prof. Dr. R. Dams Laboratorium voor Analytische Chemie Instituut Nukleaire Wetenschappen Medewerkers : Lic. E. Dekeyser Dr. R. Dumarey - Prof. Dr. W. De Breuck Leerstoel voor Toegepaste Geologie Medewerkers : Lic. L. Lebbe Lic. Ph. Van Burm Lic. M. Van Camp Dr. L. Walschot Lic. L. Zeuwts Centrum voor de studie van Water, Bodem en Lucht (BECEWA) Medewerker : Ing. M. Vercruysse met de medewerking van - Studiecentrum voor Kernenergie (SCK/CEN) Medewerkers : Ir. G. Casemans Ing. G. De Baere Dr. B. Vanderborght - Groep Toegepaste Ekologie (GTE) Prof. Dr. R. Verheyen Medewerker : Lic. T. Vereauteren ERRATA pg. 30 pg. 35 pg. 90 pg. 122 "vanaf I januari" wordt "vanaf I j anuari 1985" - "na 31 december" wordt "na 31 december 1985" - "30 ilg.m-3" wordt "30 ).Jg.m-3" ' -3 "rookgassen (�g.Nm ; vochtig " wordt "rookgassen (vochtig - eenheid NO , KWS, aldehyden, F en Cl x -3 ' 3 "mg.Nm "i.p.v. 11\.lg-.Nm-" - "jaar 501.04.1982" wordt "jaar (01.04.1982" " INHOUD 1. INLEIDING.......................................... 1 2. DE ELEKTRISCHE CENTRALE RODENHUIZE VOOR EN NA DE OMBOUW • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •  3. DE SOCIO-EKONOMISCHE ASPEKTEN • • ••• • • • • • • • • • • • • • • • •  2 4. INVLOED OP DE LUCHT ......... . .. . .. .. ..... . . .. . ... . 4 5. INVLOED OP HET OPPERVLAKTEWATER EN OP HET GRONDWATER 6 6. INVLOED OP DE BIOTISCHE OMGEVING .. .. .. . ... . .. . . .. .  9 7. INVLOED OP DE MILIEUPARAMETERS..................... . 10 1 • -1. Inleiding De kostprijs van zware stookolie zet de elek­triciteitsproducenten aan om het verbruik van deze brand­stof te verminderen. In dat opzicht is het ekonomisch ver­antwoord sommige op stookolie werkende produktie-eenheden om te bouwen voor de aanwending van steenkool als brandstof. De groep 4 van de elektrische centrale Rodenhuize van de N.V.EBES in de Gentse kanaalzone komt voor een dergelijke ombouw in aanmerking. De gevolgen van de ombouw op sociaal-ekonomisch vlak en op alle aspekten van het leefmilieu werden nagegaan en geëvalueerd voor het eerste volledige produktiejaar na 11 ,.JI de ombouw, soms aangegeven als 198o. 2. De elektrische centrale Rodenhuize v66r en na de ombouw De centrale Rodenhuize heeft vier produktiegroepen, elk bestaande uit een verbrandingsketel met een schoorsteen en een turbo-alternator met een kondensor. Het nominaal ver­mogen van de groepen l, 2 en 3 bedraagt voor elk 133 MW, dat van de vierde groep 279 MW. In de huidige omstandigheden wordt groep l met steenkool gestookt, alhoewel ook zware stookolie kan worden gebruikt. De groepen 2, 3 en 4 zijn uitgerust om een mengsel van hoogovengas en zware stookolie te verstoken. Het hoog­ovengas wordt door N. V. Sidmar geleverd via een pijpleiding. De lagere produktieprijs van elektriciteit in kerncentrales had tot gevolg dat in 1984 de centrale Roden­huize voor slechts 49% belast was. De groepen 2, 3 en 4, 2.-gestookt met stookolie en hoogovengas, werden het minst ge­bruikt. Na de ombouw van groep 4 kan dezelfde steenkool gebruikt worden als thans voor groep 1. Het verbranden van de steenkool zal gebeuren in kombinatie met hoogovengas. Vooral de groepen 1 en 4 zullen dan worden belast. De verbranding van steenkool in ketel 4 vereist belangrijke aanpassingen. Wegens het groter kolenverbruik zal de kolenbehandelingsinstallatie (transportbanden, ruw­kolenbunkers, breekmolens, enz. ) moeten worden uitgebreid. De verbrandingskamer en de verdampingsoppervlakte van groep 4 zullen worden vergroot. Een afvoer voor bodemas moet wor-den voorzien. Vierentwintig nieuwe branders dienen te worden geplaatst. De luchtvoorverwarming via de rookgassen zal aan­gepast worden. Een elektrostatische stoffilter zal worden bijgeplaatst. De asafvoerinstallatie moet worden uitgebreid. Het verstoken van stookolie en hoogovengas brengt nagenoeg geen assen voort; steenkool echter geeft aanlei­ding tot grote hoeveelheden vlieg- en bodemas. De gewichts­verdeling tussen beide is respektievelijk 88 % en 12 %. Ruwweg zal de totale asproduktie na de ombouw verdubbelen tot ca. 108.000 t waarvan ca. 95.000 t vliegas. Het opvangen van de vliegas zal gebeuren door middel van elektrofilters met een efficiëntie van 98 % (groep 1) en 99, 5% (groep 4). De opgevangen vlieg-as wordt thans gestort; men onderzoekt evenwel de mogelijk­heid om de vliegas te verkopen als grondstof. Bodemas daar­entegen wordt nu reeds verkocht en hergebruikt. 3. De socio�ekonomische aspekten Zonder de ombouw van groep 4 wordt verwacht dat 3.-de groepen 2 ,  3 en 4 minder elektriciteit gaan produceren. Dit zal ongetwijfeld een weerslag hebben op de tewerkstel­ling. De huidige tewerkstelling op de centrale be­draagt gemiddeld ongeveer 305 personen; hiervan behoren er 2 73 tot het EBES-personeel en 32 tot personeel van derden. Zonder ombouw zal het personeelsbestand op de centrale verminderen met ca. 57 personen. Indien men rekening houdt met het verrnenigvuldigingseffekt van de rechtstreekse te­werkstelling, kan de globale afname 85 personen vertegen­woordigen. Met de ombouw verwacht men een stijging van 19% van de leveringen van afgewerkte materialen. Deze vertegenwoordigen thans 94 miljoen BF per jaar. De aanvoer van de brandstoffen loopt zonder de ombouw met 2 0% terug. Na ombouw stijgt de tonnemaat met 6 %. De verveerswijze verandert echter : het transport met lichters daalt zeer sterk terwijl het vervoer per spoor bijna verdubbelt tot ruim twee treinen per dag. De ombouw zelf betekent ook tewerkstelling : ongeveer 6 10 manjaar is vereist waarvan 32 5 in Rodenhuize. Rekening houdend met het vermenigvuldigingseffekt resul­teert dit in een globaal pakket van 910 manjaar. Deze tewerkstelling is verspreid.over het studiebureau, de bouw­sektor, de fabrikage van de apparatuur, enz. Het werkvolurne van 6 10 manjaar wordt nagenoeg volledig in het land gepresteerd. Voor de regio is er naast een gedeelte van de direkte werkgelegenheid ook nog een belangrijke fraktie van de indirekte werkgelegenheid (on­deraanneming, horecasektor, enz. ) .  4 .  Invloed op de lucht Bij de verbranding van steenkool, olie en hoog­ovengas worden rookgassen geloosd met daarin aanwezig di­verse milieuvreemde komponenten (kontaminanten). De belangrijkste zijn stof, zwaveloxiden (SOx) en stikstof­oxiden (NO ), naast koolstofmonoxide en -dioxide (CO en x co2), lood, koolwaterstoffen (KWS), aldehyden, fluor en chloor (F- en Cl-). 4 .-Voor de ombouw van groep 4 op steenkool bedraagt het aandeel van de centrale Rodenhuize tot de totale lozing van SO door de industrie, de gebouwenverwarming en het ver­x keer in de zone Gent-Zelzate ongeveer 34 % (1982); voor NO x is dit 30%. De gehalten van de kontaminanten in de rookgas-sen voldoen bij de huidige werking aan de emissienormen opge­legd door het Koninklijk Besluit van 08. 08. 1975 (maximaal 5 g so2 en 350 mg stof per m3 rookgas bij 0°C en atmosferische 3 druk, voorgesteld door Nm ) .  Er is berekend dat na de ombouw, voor de ganse centrale, de lozingen van stof, SO en NO dalen met respek-x x tievelijk 15%, 57% en 20% in vergelijking met de toestand in 1982. De emissies van CO, co2, KWS en vooral van F en Cl nemen daarentegen toe, voor de twee laatstgenoemde zelfs met een faktor 2. Dit alles is te wijten aan een wijziging in de samenstelling van de toekomstige brandstoffen en brandstofpa k­ketten en aan een vermindering van de totale elektriciteits­produktie. De eerder onverwachte afname van de stofuitworp is een gevolg van het in gebruik nemen van een rookgasontstof­fingsinstallatie bij de groep 4 met een teoretische efficiën­tie van 99, 5%. In het vooropgestelde produktiepatroon na de omschakeling wordt voldaan aan de emissienormen opgelegd door het bovenvermelde KB van 08.08. 1975. Dit is zelfs het ge-val bij volle belasting, waarbij de vier groepen terzelfder­tijd op volle kapaciteit werken. Aan de normen, geformuleerd door de Administratie voor Ruimtelijke Ordening en Leef­milieu (AROL), voor een ombouw van olie naar steenkool -3 -3 (maximaal 2g so2.Nm , 850 mg NOx.Nm en 125 mg stof per Nm3, genormaliseerd naar 3% en 6 %  zuurstofovermaat in de rookgassen, respektievelijk voor olie- en steenkoolver­branding) wordt door groep 4 eveneens voldaan. De invloed van de centrale op de koncentraties op grondniveau in de omgevingslucht (= immissie) is het grootst ten noordoosten en ten westen tot westzuidwesten 5.-van het bedrijf, respektievelijk als gevolg van de overheer­sende zuidwestenwind en van de hogere frekwentie van sta­biele weersomstandigheden bij oosten- tot noordoostenwind. Algemeen geldt dat het verschil in de immissietoestand v6èr en na de ombouw evenredig is met de emissieverlaging of -verhoging voor de betreffende kontaminant. Alhoewel de centrale, zoals eerder vermeld, een belangrijk aandeel heeft in de totale lozing van de kontaminanten in de zone Gent-Zelzate, is de bijdrage tot de globale immissieniveaus veel geringer. Dit is een rechtstreeks gevolg van de grote hoogte waarop de lozingen gebeuren, namelijk 10 0 tot 150 m, in vergelijking met deze door de verwarming en het ver­keer. Vóór de ombouw bedraagt het aandeel van de centrale tot de globale daggemiddelde SO -immissie ten noord-x oosten van het bedrijf maximaal 25% en in de stad Gent zelfs minder dan 15% (gemiddelde koncentratie). Bovendien blijken de plaatsen met de hoogste waarden niet dezelfde te zijn als degene waar de invloed van de centrale het grootst is. De daling van de SO -emissie na de om-x schakeling gaat gepaard met een aanzienlijke verbetering van de immissietoestand. In noordoostelijke richting be­reikt de daling van de maximale koncentraties ten hoogste 35%, in het Gentse stadscentrum 5%. De so2-immissienormen opgelegd door het KB van 16 .10 .1983 alsook de alarmdrempel -3 van 50 0 �g so2.m worden zowel v66r overschreden. De grenswaarde van 40 0 als na de ombouw nergens -3 � g  so2.m voor de 6.-Benelux-meldingsplicht kan enkel bij volle belasting over­schreden worden tussen de stad Gent en Zelzate. Ver�acht wordt evenwel dat een dergelijke situatie in de praktijk nooit zal optreden. Voor de overige kontaminanten is een analoge evaluatie van de globale immissietoestand niet mogelijk wegens het gebrek aan gegevens betreffende de bijdragen, enerzijds van de andere bronnen, anderzijds van de achtergrond. De verspreiding van stof tijdens het transport van de steenkool en door winderosie van de kolenvoorraad is, dankzij de voorzorgen die genomen worden, minimaal en bedraagt voor en na de ombouw respektievelijk 0 , 7% en 1, 3% van de stofuitworp via de schoorsteen. Bovendien is het vooral grofkorrelig stof waarvan de emissie nage­noeg op grondniveau gebeurt zodat de invloed ervan hoofdzakelijk beperkt blijft tot het terrein van de cen­trale zelf en de onmiddellijke omgeving. 5. Invloed op het oppervlaktewater en op het grondwater In het oppervlaktewater worden afvalwaters van diverse herkomst geloosd. Door het storten van vliegas wordt de grondwaterkwaliteit beïnvloed. Het water dat nodig is voor de afkoeling van stoom, wordt onttrokken uit het kanaal Gent-Terneu­zen en geloosd in de Moervaart. Wanneer de koeltoren niet wordt gebruikt is de temperatuur van het geloosde water enkele graden meer dan wanneer de koeltoren wel in werking is. Het intensiever gebruik van groep 4, en dus ook van de koeltoren,na de ombouw zal een gun­stig effekt hebben op de termische belasting van de Moervaart en van het kanaal. Bovendien wordt door het innig kontakt tussen water en lucht in de koeltoren een belangrijke hoeveelheid opgeloste zuurstof in het opper-vlaktewater gebracht. De vliegas wordt hydraulisch, met kanaalwater, naar het vliegasstort gevoerd. Tijdens het transport komen door uitloging talrijke bestanddelen uit de vliegas in het transportwater terecht. Na bezinking van de as op het stort wordt dit water grotendeels afgevoerd naar de Moervaart; het effekt van deze lozing is te verwaarlozen. Door de afvoer van het astransport­water kan slechts een gering gedeelte ervan in de grond dringen, zodat de verontreiniging van het grondwater beperkt blijft. Na de ombouw zal de hoeveelheid as­transportwater, door de verhoogde asproduktie, ongeveer verdubbelen. Het effekt van de lozing van dit water op de kwaliteit van het Moervaartwater zal gering blijven indien de vliegas voldoende op het stort bezinkt. De invloed van de betrekkelijk kleine lozing van regeneratie- en spoelwater, ketelwaswater en sani­tair afvalwater is, mede door de getroffen maatregelen, niet meetbaar. Deze toestand blijft na de ombouw onge­wijzigd. Rekening houdend met de regenneerslaghoeveel­heid, de verblijftijd en het vochtgehalte van de kolen in het kolenpark is het weinig waarschijnlijk dat er perkolatiewater uit de kolen treedt; grondwaterveront­reiniging is hier dan ook niet te verwachten. Als vaste afval ontstaan vooral bodem- en vliegas. De bodemas wordt verkocht en hergebruikt. De vliegas wordt gestort op een vergund monostort ten oosten van de centrale. Thans wordt de ringdijk met anderhalve meter verhoogd waardoor de stortkapaciteit met ca. 430 . 0 0 0  t toeneemt. Zonder ombouw kan aldus worden gestort tot in 1993. Bij ombouw en het operatio-7.-neel worden vanaf 1986 loopt de stortkapaciteit tot 1989. De invloed van het stort op het grondwater werd bestudeerd door uitlogingsproeven op as in het la­boratorium en door een hydrageologisch veld- en model­onderzoek. Uit de uitlogingsproeven is gebleken dat calcium, sulfaten, fluor en magnesium snel worden uit­geloogd. Zware metalen zijn slechts in zeer lage kon­centraties aanwezig. De uitgeloogde stoffen komen in het astrans­portwater terecht dat reeds verontreinigd kanaalwater 8 .-is. Ondanks de afvoer vanaf het stort kan toch een hoe­veelheid van dit verontreinigd water doorheen de gestorte vliegas de ondergrond bereiken en aldus de grondwater­kwaliteit beïnvloeden. De ondergrond bestaat vooral uit zand. Het zand­pakket is watervoerend. Op een diepte van ca. 20 m komt een kleilaag voor als ondoorlatend substraat. Het grond­water stroomt vanaf het vliegasstort in de richting van respektievelijk het kanaal Gent-Terneuzen, de Moer­vaart en de Rodenhuizeloop. De verontreiniging door het stort breidt zich dan ook voornamelijk uit in deze richtingen. Het verontreinigd grondwater nabij het stort vertoont thans voor alle parameters te hoge waarden in vergelijking met het natuurlijk grondwater of met het gemiddeld putwater in Oost-Vlaanderen. De veront­reinigde grondwaterstroom strekt zich uit tot ca. 50 0 m van het stort in noordelijke richting; de verontreini­ging is vooral uitgesproken in het onderste deel van het zandpakket. In zuidelijke richting is de uitbreiding ervan echter geringer. 9 .-Modelstudies hebben aangetoond dat de verdere ophoging van het stort het stromingspatroon en de veront­reiniging van het grondwater weinig zal veranderen. 6. Invloed op de biotische omgeving In de Moervaart heeft het geloosde koelwater een zeer beperkte, veeleer gunstige invloed op het bio­logisch milieu. Tijdens zeer zware verontreinigingen blijken de meer gevoelige organismen in het water vaak alleen te overleven nabij de koelwateruitlaat waar het zuurstofgehalte groter is. Dit aspekt zal na de ombouw weinig of niet veranderen. Het hydraulisch transport van de verhoogde hoeveelheden vliegas zal leiden tot hogere debieten in de afvoerbeek en eventueel tot een grotere invloed ervan op de levensgemeenschappen in de Moer­vaart, dit indien de vliegas onvoldoende zou bezinken. De huidige ophoging van de dijken en de ge­plande verhoging van het stort kunnen door de biotisch­landschappelijke situatie in de kanaalzone moeilijk als een schending van het landschap worden aanzien. De huidige onderzoeken bevestigen dat een verzuring van het neerslagwater optreedt in Zelzate en Wachtebeke. Aanwijsbare verbanden tussen deze ver­zuring en schade aan de biota zijn nog niet vastgesteld. De in de prognosen aangeduide dalingen van vooral zwaveloxiden zullen bijdragen tot de afremming van de verzuring in de biotische omgeving. 7. Invloed op de andere milieuparameters De belangrijkste geluidsbronnen die kontinu werken zijn de groepen en de koeltoren. Daarnaast zijn 10.-er nog een aantal bronnen die intermitterend geluid ver­oorzaken zoals de losinstallatie voor kolen, de asafvoer­installatie en tijdelijke werkzaamheden zoals onderhoud en verbouwingen. Metingen tonen aan dat indien men zich enkele tientallen meters van de specifieke bronnen verwijdert het geluidsniveau op het terrein van de centrale in de buurt van 70 dB(A) ligt, bij werking van de groepen 2, 3 en 4. Het geluidsniveau aan de rand van het terrein is steeds la-ger dan 6 0  dB(A) uitgezonderd in de nabijheid van de koel­toren. Door de behandeling van grotere hoeveelheden steenkool na de ombouw is een geringe toename van het ge­luidsniveau te verwachten. Alhoewel alle fossiele brandstoffen, zoals vele andere grondstoffen, een kleine hoeveelheid radioaktieve stoffen bevatten ligt de te verwachten jaardosis van straling, nu en na de ombouw, zowel voor de omringende bevolking als voor de werknemers van de centrale, ver beneden de toegelaten dosissen. 

Milieu-effectrapport elektrische centrale EBES NV - Rodenhuize, ombouw groep 4 op steenkool - verklarende nota

https://biblio.ugent.be/publication/8505002/file/8505648

Milieu-effectrapport elektrische centrale EBES NV - Rodenhuize, ombouw groep 4 op steenkool - verklarende nota

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Ghent University Academic Bibliography