[Resumen]
En los últimos años los disruptores endocrinos (EDCs) están en el punto de mira de
estudios ambientales y ecotoxicológicos. Entre ellos destacan los alquilfenoles y el
bisfenol A, tanto por su amplio uso industrial y doméstico como por su elevada
actividad estrogénica demostrando efectos adversos a niveles traza. Se descargan a las
aguas a través de efluentes industriales y de estaciones depuradoras de aguas
residuales afectando principalmente al medio acuático. Por ello se necesitan
programas de monitorización ambiental que controlen la presencia de estos
contaminantes en el medio ambiente, para garantizar su protección y la de la salud
pública. A lo largo de esta memoria se propone metodología analítica que permiten
determinar estos compuestos a niveles traza en agua, sedimento y biota. Se trata de
métodos novedosos, sensibles, selectivos, que cumplen con los principios de la
Química Verde y que mejoran los propuestos previamente en la bibliografía.
Aplicando la metodología desarrollada se llevan a cabo los primeros estudios
ambientales para evaluar la distribución espacio-temporal de estos contaminantes en
Galicia y su comportamiento dentro de un mismo ecosistema (partición aguasedimento-
biota). Además, se realizan dos estancias de investigación en las que se
desarrollan métodos para el análisis de otros EDCs y compuestos emergentes en
distintas matrices, como particulado atmosférico o alga.[Resumo]
Nos últimos anos os disruptores endocrinos (EDCs) atópanse no punto de mira de
estudos ambientais e ecotoxicolóxicos. Entre eles destacan os alquilfenois e o bisfenol
A, ben polo seu amplo uso industrial e doméstico, ben pola súa gran actividade
estroxénica, mostrando efectos adversos a niveis traza. Descárganse ás augas por
medio de efluentes industriais e de estacións depuradoras de augas residuais
afectando principalmente ó medio acuático. Por este motivo, requírense programas de
monitorización ambiental que controlen a presenza destes compostos no medio
ambiente para garantir a súa protección e a da saúde pública. Ao longo desta memoria
desenrólase metodoloxía analítica para determina-los compostos a niveis de traza en
auga, sedimento e biota. Trátase de métodos novos, sensibles, selectivos, que cumpren
cos principios da Química Verde e melloran as propostas atopadas na bibliografía.
Aplicando os métodos expostos, realízanse os primeiros estudos ambientais en Galicia
para avalia-la distribución espazo-temporal destes contaminantes e o seu
comportamento dentro dun mesmo ecosistema (partición auga-sedimento-biota).
Ademais, lévanse a cabo dúas estancias de investigación nas que se propón métodos
para a análise doutros EDCs e contaminantes emerxentes en distintas matrices
ambientais, como partículas atmosféricas ou algas.[Abstract]
Endocrine disrupting compounds (EDCs) have taken part in environmental and
ecotoxicological studies in the last years. Alkylphenols and bisphenol A stand out
among all of them because of their widely use and their high estrogenic activity
(adverse effects at trace levels). These compounds enter into the environment through
industrial and wastewater treatment plants effluents affecting the aquatic ecosystem.
Consequently, monitoring programs that control the occurrence of these pollutants
are needed in order to preserve the aquatic environment and protect human health.
This Thesis describes different analytical methodologies to determine alkylphenols
and bisphenol A in water, sediment and biota samples at trace levels. Novelty,
sensitivity, selectivity and compliance with the Green Chemistry principles are the
main advantages of these methods which improve the previous methodologies found
in the literature. Primary environmental studies in Galicia are carried out applying the
proposed methods, and the spatial-temporal distribution of these compounds and
their behaviour into the same ecosystem (water-sediment-biota partition) are also
evaluated. Furthermore, two short-stays based on the development of new
methodology for the analysis of EDCs and emerging compounds in different matrices
such as atmospheric particles or algae were performed