Nauczyciel w klasie łączonej: kim być i jak nauczać? Czyli czego uczą się studenci–praktykanci na temat nauczania zróżnicowanego w klasach łączonych

Abstract

W niniejszym artykule zaproponowano analizę roli nauczyciela w klasach łączonych w szkołach podstawowych w Genewie, z punktu widzenia studenta-praktykanta (SP) ostatniego roku studiów nauczycielskich przygotowujących go do zawodu. Omowienie systemu edukacyjnego w kantonie genewskim oraz kontekstu spoleczno-ekonomicznego jego reformy w 1994, wyjaśniają powstanie i sposób funkcjonowania klas dwustopniowych (łączonych z dwóch klas bliskich wiekowo), jako wyboru pedagogicznego szkół, ich nauczycieli i rodziców uczących się w nich dzieci. Dane dotyczą dwóch studentów odbywajacych praktyki w ramach dziennego programu studiów nauczycielskich na Uniwerstytecie Genewskim, kształcącego nauczycieli ogólnych szkół podstawowych. Student-praktykant (SP) staje się w czasie praktyk „kapitanem okrętu” odpowiedzialnym za: zaplanowanie, przygotowanie i przeprowadzenie zajęć dydaktycznych. Jednocześnie powinien on dopasować się do sposobu funkcjonowania uczniów w klasie, programu już zrealizowanego przez swojego opiekuna itd. Praktyki odbywają się pod kierunkiem dwóch opiekunów: nauczyciela danej klasy i nauczyciela akademickiego. Spotykają się oni dwa razy w czasie każdej z praktyk: po raz pierwszy, by upewnić się, że praktyki przebiegają prawidłowo; po raz drugi, by ocenić stopień rozwoju wiedzy zawodowej u SP. Analiza jakościowa i dyskursywna obejmuje fragmenty wypowiedzi studentów na temat klas łączonych podczas dwóch spotkań ewaluacyjnych. Wspomniana analiza przybliża kwestie dotyczace m.in. tego co staje sie centralnym punktem dyskusji? jakie trudności napotykają SP? jak przedstawiają i analizują swoje działanie w klasie? czego się uczą na temat nauczania zróżnicowanego podczas praktyk w terenie? Wyniki pokazują, że praktyki w klasach łączonych są cennyn doświadczeniem dla SP, nawet jeżeli są dla nich wyzwaniem. Doświadczenie to pozwala im zrozumieć, w jaki sposób wcielić w życie nauczanie i ewaluację zróżnicowane w klasach. Ważną rolę pełnią opiekunowie pomagający w zrozumieniu i w analizie codziennych sytuacji w trakcie zajec. Jeśli są one dobrze wyjaśnione i przedyskutowane, stają się ewidentną podstawą dla konstrukcji wiedzy profesjonalnej, jak również dla przyjęcia postawy „nauczyciela odpowiedzialnego” przygotowanego do podjęcia zawodu