Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM
Abstract
Het tweede rapport over jaarlijkse bodembiologische metingen in het Landelijk Meetnet Bodemkwaliteit geeft een beschrijving van de nematodenfauna in twee verschillende lagen, strooisel en minerale bodem, van 20 boslocaties op zandgrond in Nederland. Het gaat hier om loof-, naald- en gemengde bossen. Deze locaties worden in principe vanaf 1994 iedere vijf jaar bemonsterd. Het doel is om eventuele trends te onderscheiden in de verandering van bodemkwaliteit. De locaties zijn zo gekozen dat ze een representatief beeld geven van een bepaald grondgebruik in Nederland, in dit geval "bos". De nematodendichtheden zijn in het strooisel veel hoger dan in de minerale bodem. In beide horizonten van alle bossen wordt het taxon Aphelenchoides gevonden. Op een enkel bos na worden ook in beide lagen de taxa Plectus, Wilsonema, Acrobeloides, en Filenchus gevonden. De volgende taxa lijken een ecologische preferentie te hebben: voor strooisel zijn dat Bunonema, Mesodorylaimus, Metateratocephalus, Plectus, Teratocephalus en Wilsonema schuurmans-stekhoveni en voor de minerale bodem zijn dat Acrobeloides, Cephalenchus en Cervidellus serratus. Het aantal taxa en de verschillende diversiteitsindices (H', SR, J') en de 'maturity'indices (PPI, MI en SigmaMI) vertonen slechts geringe verschillen tussen de beide lagen. De indices in het strooisel liggen iets hoger dan in de minerale bodem, behalve de PPI die in de minerale bodem hoger is. De verdeling in trofische groepen laat zien, dat bacterie-eters in hogere aantallen in het strooisel voorkomen en dat planteneters en schimmeleters vooral voorkomen in de minerale bodem. De daarvan afgeleide trofische diversiteitsindex (T) is hoger in de minerale bodem. Op basis van de soortensamenstelling is een zeker onderscheid tussen de bostypen herkenbaar. De diversiteit aan locaties is echter groot (geografische ligging, leeftijd opstand en ondergroei) en hiermee ook de variatie in soortensamenstelling. Significante verschillen in nematodendichtheden, indices en trofische verdeling tussen de verschillende bostypen zijn in deze steekproef van 20 boslocaties niet gevonden.This report containing the annual biological monitoring programme within the national soil quality monitoring programme on the same site describes the soil nematode fauna in the litter and the mineral soil layers of 20 forest sites on sandy soils in the Netherlands. It describes the soil nematode fauna in two different layers, divided over three types of forests: deciduous, pine and mixed. These sites were to be sampled every five years starting in 1994 in order to detect possible trends in quality in the Dutch forests. The sites were chosen as being representative of Dutch forests. The number of nematodes in the litter layer was found to be much higher than in the mineral soil. Aphelenchoides was present in both layers on every site. The genera Plectus, Wilsonema, Acrobeloides and Filenchus were found in almost every forest. Some taxa seemed to show preference for a certain layer: Bunonema, Mesodorylaimus, Metateratocephalus, Plectus, Teratocephalus and Wilsonema schuurmansstekhoveni for the litter layer and Acrobeloides, Cephalenchus and Cervidellus serratus for the mineral soil. Only small differences were found between the layers with respect to the diversity (H', SR, J') and 'maturity'indices (PPI, MI and SigmaMI). The trophic diversity (T index) was, however, higher in the mineral soil layer. The species composition was found to differ between the types of forests ; no differences were found with respect to the number of nematodes and the indices.DGM/B
