In alle bijdragen aan deze bundel worden methoden en technieken besproken die
produktiviteitsverbetering in de gezondheidszorg ten dod hebben. Onder produk
tiviteit verstaan we effectiviteit en efficiency. De methode die in deze bijdrage
centraal staat probeert produktiviteit te verbeteren door de aandacht van
organisatiemedewerkers te richten op produktiviteit. Wat dragen mensen bij aan
de produktiviteit van de organisatie? Produktiviteit wordt in deze bijdrage bezien
vanuit die invaishoek: produktiviteit als een prestatie van mensen. Produktiviteit
verbeteren wordt daarmee een kwestie van medewerkers motiveren, of nog beter:
medewerkers de middelen geven zichzelf te motiveren. Bryan uitgaande dat het
uiteindelijk de mensen in de organisatie zijn die doorslaggevend zijn voor het
resultaat, is de vraag vervolgens waarin dan die cruciale bijdrage van mensen
bestaat en hoe bevorderd kan worden dat ze hun aandacht en inspanning daarop
richten. Dat is bet centrale thema. We vatten dat samen onder de noemer prestatie
sturing.
Het is bijna een platitude crop te wijzen dat organisaties in de gezondheidszorg,
precies zo als organisaties in het bedrijfsleven, onder druk staan. Een terugkerend
motto luidt ‘kosten reduceren en tegelijk de kwaliteit handhaven of liever nog
verbeteren’. Dc stijgende kosten van de gezondheidszorg worden, terecht of onte
recht, maar in ieder geval tot vervelens toe bij allerlei gelegenheden genoemd als
de aanleiding bij uitstek om grondig na te denken over de kern van door
gezondheidszorgorganisaties te leveren diensten en de wijze waarop die dienst
verlening effectief en efficient gerealiseerd kan worden. ledereen in de organisatie
dient ervan doordrongen te worden dat hieraan een bijdrage moet worden gele
verd. Dc vraag is kennelijk om kritisch naar het eigen proces te kijken, de essentie
daarvan te bepalen, en na te gaan wat aan de uitvoering verbeterd kan worden. Ben
voorwaarde is de vereiste betrokkenheid hiervoor te bewerkstelligen, en hoe doe
jedatdan?
Op allerlei gebieden is men in dit kader druk aan de slag, vaak onder de noemer
van het brede begrip ‘kwaliteit’ (zie o.a. Aigra 1992; Schaaf 1992; Visser e.a.
1992; ook het IzP-project kan in dit verband als voorbeeld worden genoemd). Dc
wetgever tracht stimulerend op te treden met een Kwaliteitswet Zorginstellingen.
Dc kans lijkt groot dat, in navolging van de industrie, certificering zijn intrede zal
doen in de Nederlandse gezondheidszorg. Evenals dat voor de industrie geldt, kan
ook voor de gezondheidszorg de vraag worden gesteld of certificering de oplos-
sing is voor het gestelde probleem.
Over de bruikbaarheid voor de gezondheidszorg van Iso 9004.2, de ISO-norm
voor dienstverlenende organisaties, wordt in ieder geval verschillend gedacht
(Idenburg 1992). Voor alle duidelijkheid: deze bijdrage gaat niet over certifice
ring, niet over het opzetten van kwaliteitssystemen, niet over het formuleren van
een integraal kwaliteitsbeleid noch over kwaliteitsverslaggeving. Wel over een
methode om continu aandacht voor produktiviteit (lees: zowel kwaliteit als kosten
als veiligheid, enz.) op de werkvloer op een samenhangende wijze te realiseren.
Bij certificering van een van de bedrijven in de industrie waar met deze methode
wordt gewerkt, bleek dat in de ogen van de certificerende organisatie een gewel
dig pluspunt.
Allereerst zal de methode worden besproken. Vervolgens wordt de toepassing van
de methode gelliustreerd aan de hand van twee voorbeelden. Omdat de methode
veel raakvlakken heeft met kwaliteitsmanagement wordt een aantal overeenkom
sten en verschillen besproken met benaderingen op dat gebied
