Complexe verwachtingen. Vrijwillige maatjes voor eenzame ouderen

Abstract

Dit onderzoek geeft inzicht in een interventie voor ouderen die vereenzamen en hun zelfstandigheid dreigen te verliezen. De interventie koppelt eenzame ouderen aan bezoekvrijwilligers: zogenaamde ‘maatjes’. Het doel is de ouderen meer zelfredzaam te maken door het stimuleren van sociale activiteiten en sociale contacten. De ondersteuning is in principe tijdelijk; na een jaar wordt het maatjescontact afgebouwd. Het onderzoek laat zien dat een succesvolle koppeling bijdraagt aan de kwaliteit van leven van de ouderen, maar dat er grenzen zijn aan de vrijwillige inzet. De begeleiding van de doelgroep stelt hoge eisen aan de vrijwilligers. Ze krijgen te maken met zware problematiek die welhaast professionele deskundigheid vereist. De verandermogelijkheden van de ouderen zijn gering en vrijwilligers moeten kleine resultaten op waarde kunnen schatten. De activeringsdoelstelling is voor de meeste ouderen niet realistisch omdat hun kwetsbaarheid eerder toe- dan afneemt. Ze hebben vooral behoefte aan emotionele begeleiding om hun situatie beter aan te kunnen. Dit betekent ook dat de tijdelijkheid van de inzet van maatjes niet wenselijk is. Koppelingen zijn alleen succesvol als de wederzijdse verwachtingen van de ouderen en de vrijwilligers op elkaar aansluiten. Dit vraagt scherpe keuzes omtrent de doelgroep en het soort vrijwilligers dat wordt ingezet. De belangrijkste eisen aan de vrijwilligers zijn goede relationele vaardigheden en de bereidheid een langdurige verbinding met een oudere aan te gaan. Ook moet de professionele back-up van de vrijwilligers goed zijn geregeld