Kalemba, Danuta

Wajs, Anna

Lodz University of Technology Repository

    Łódź, 20 – 22 czerwca 2007   INSTYTUT PODSTAW CHEMII śYWNOŚCI  WYDZIAŁ BIOTECHNOLOGII I NAUK O śYWNOŚCI POLITECHNIKA ŁÓDZKA  Komitet Naukowy prof. dr hab. Zbigniew Janeczko Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków dr hab. Danuta Kalemba Politechnika Łódzka dr Iwona Konopacka-Brud Pollena Aroma Sp. z o.o., Warszawa dr hab. Józef Kula Politechnika Łódzka dr hab. Stanisław Lochyński Politechnika Wrocławska, WyŜsza Szkoła Fizjoterapii, Wrocław prof. dr hab. Renata Ochocka Akademia Medyczna, Gdańsk prof. dr hab. Czesław Wawrzeńczyk Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław prof. dr hab. Tadeusz Wolski Akademia Medyczna, Lublin dr hab. Renata Zawirska-Wojtasiak Akademia Rolnicza, Poznań    Komitet Organizacyjny Radosław Bonikowski, Julia Gibka, Danuta Kalemba (przewodnicząca),  Anna Kurowska, Magdalena Sikora, Jolanta Stołowska-Druri, Anna Wajs       Wydawca: Wydział Biotechnologii i Nauk o śywności Politechniki Łódzkiej  ISBN 978-83-924145-0-6    Nakład 150 egz.    Druk: DRUKARNIA „INTRO-GRAPH” IV Sympozjum „Naturalne i syntetyczne produkty zapachowe i kosmetyczne” – Łódź, 2007   26 Wpływ metody wydzielania związków lotnych  na efektywność ich oznaczania w surowcu roślinnym  Anna Wajs,* Danuta Kalemba  Instytut Podstaw Chemii śywności, Politechnika Łódzka ul. B. Stefanowskiego 4/10, 90-924 Łódź *anna.wajs@p.lodz.pl  Składniki lotne roślin, będące ich wtórnymi metabolitami, pełnią doniosłą rolę zarówno  w Ŝyciu roślin, jak i człowieka. Wydziela się je tradycyjnie metodami destylacyjnymi i ekstrakcyjnymi, otrzymując produkty o róŜnorodnym składzie, zaleŜnym od metody. Najpospolitsze z tych produktów – olejki eteryczne, otrzymywane metodą destylacji z parą wodną (HD), nie zawierają najbardziej lotnych i labilnych składników roślin, ale mogą zawierać artefakty. Ekstrakty natomiast zawierają równieŜ związki nielotne, które moŜna oddzielić poddając konkret destylacji z parą wodną (E/HD). W ostatnich latach  do wydzielania związków lotnych w celach analitycznych stosowane są rozwijające się dynamicznie zachowawcze metody sorpcyjne, w tym mikroekstrakcja do fazy stałej z fazy nadpowierzchniowej (HS-SPME).  Stosując trzy techniki (HD, E/HD i HS-SPME) oceniono wpływ metody izolowania związków lotnych na ich wydajność i skład na przykładzie nasion trzech gatunków czarnuszki: czarnuszki siewnej (Nigella sativa L.), czarnuszki damasceńskiej (N. damascena L.) i czarnuszki orientalnej (N.  orientalis L).  Wydajność i skład związków lotnych kaŜdego gatunku w duŜym stopniu zaleŜały  od zastosowanej metody wydzielania, a poza róŜnicami ilościowymi obserwowano teŜ róŜnice jakościowe. Składniki lotne roślin charakteryzują się róŜnorodną lotnością, polarnością, rozpuszczalnością, stabilnością chemiczną i termiczną oraz występują często w niskich stęŜeniach w surowcu, dlatego nie było zaskoczeniem to, Ŝe Ŝadna z zastosowanych metod nie okazała się uniwersalna i nie pozwoliła jako jedyna na pełną charakterystykę badanych nasion. Największą ilość składników wykryto w kaŜdym surowcu metodą HS-SPME, głównie ze względu na obecność związków bardzo lotnych. Metoda ta nie pozwala jednak na proste określenie zawartości związków lotnych w surowcu, co umoŜliwia metoda destylacji z parą wodną. Dzięki połączeniu trzech technik w nasionach N. sativa, zidentyfikowano 50 związków,  w tym 20 po raz pierwszy, a wśród nich dwa nowe związki naturalne: etery metylowe  cis- i trans-tujan-4-olu. W nasionach N. damascena oznaczono 63 składniki (44 po raz pierwszy), a w nasionach N. orientalis 27 związków (17 po raz pierwszy). Skład frakcji lotnej nasion czarnuszki siewnej róŜnił się zasadniczo od składu nasion dwu pozostałych gatunków: dominowały w niej węglowodory monoterpenowe, a w damasceńskiej i orientalnej węglowodory seskwiterpenowe. 

Wpływ metody wydzielania związków lotnych na efektywność ich oznaczania w surowcu roślinnym

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Lodz University of Technology Repository