Profit;Cash Flow;Return on Investment;Dividends;finance

Hegge, G.

Kabir, R.

Dutch

Research Papers in Economics

EEN NADERE ANALYSE VAN DE RELATIES TUSSEN
AANDELENRENDEMENTEN EN WINSTEN, DIVIDENDEN EN CASH-FLOWS
Gert Hegge
en
Rezaul Kabir
Vakgroep Bedrijfseconomie
Katholieke Universiteit Brabant
Tilburg, april 19951. Inleiding
1
Een vaak gestelde vraag is, wat de invloed is van gerapporteerde resultaten in jaarreke-
ningen, zoals winst, dividend en cash-flows, op aandelenrendementen. Deze relaties zijn
reeds in de jaren zestig theoretisch onderzocht door o.a. Modigliani en Miller (1961). In
recente jaren zijn deze relaties ook empirisch onderzocht door diverse onderzoekers
2.
Hoewel zij een verband aangetoond hebben, komt Lev (1990) echter tot de conclusie dat
de relatie tussen gerapporteerde winst en aandelenrendement erg zwak en onstabiel is.
Volgens hem is de bruikbaarheid van winstcijfers voor aandeelhouders beperkt omdat de
verklarende kracht van de regressievergelijkingen tussen winsten en rendementen erg laag
is. Redenen voor deze lage samenhang zijn problemen met de financiële verslaggeving en
de tekortkomingen van de gebruikte onderzoeksmethodologie. Collins, Kothari en Rayburn
(1987) hebben tevens aangetoond dat de grootte van de ondernemingen ook invloed heeft
op deze relaties. Zij vinden dat de aandelenkoersen van grote ondernemingen de toekom-
stige winstveranderingen beter weerspiegelen dan die van kleine ondernemingen.
Deze onderzoeken hebben voornamelijk plaatsgevonden op Amerikaanse aandelenbeurzen.
Echter, in dit artikel worden de resultaten beschreven van een onderzoek naar de bovenge-
noemde relaties betreffende fondsen genoteerd aan de Amsterdamse Effectenbeurs.
Bovendien wordt aandacht geschonken aan de invloed van de grootte van de onderneming
op deze relaties.
Dit artikel is als volgt opgebouwd. In paragraaf 2 wordt de literatuur betreffende deze
relaties besproken. Met name enkele onderwerpen die invloed op deze relaties hebben en
dus ook de resultaten van dit onderzoek beïnvloeden komen aan bod. In paragraaf 3
worden de gestelde hypothesen besproken en in paragraaf 4 de gehanteerde methodologie.
De gebruikte data en de resultaten staan vermeld in de volgende paragrafen. Ten slotte
1 De auteurs danken Dr. A. Dorsman en Drs. P. Duffhues voor nuttige suggesties bij
een eerdere versie van dit artikel.
2 Hoskins, Hughes en Ricks (1986), Lipe (1986), Rayburn (1986), Collins en Kothari
(1989), Kothari en Sloan (1992), Strong en Walker (1992), Ball, Kothari en Watts (1993)
en Ali (1994).
1wordt dit artikel kort samengevat en worden enkele conclusies getrokken.
2. Literatuur
Volgens de financieringsliteratuur wordt de waarde van een onderneming bepaald door het
contant maken van alle toekomstige cash-flows. Dit contante waarde model wordt
gehanteerd als uitgangspunt voor dit onderzoek. Als de boekhoudkundige winst van een
onderneming gelijkgesteld wordt aan de cash-flows minus de afschrijvingen (en er geen
additionele investeringen plaatsvinden) en het dividend wordt beschouwd als een functie
van de winst, dan kan men ook winst en dividend gebruiken in het contante waarde model
om de waarde te schatten. Verandering van de winsten, dividenden en cash-flows,
samengevat onder ’resultaat’, zal daarom leiden tot een verandering in de waarde van de
onderneming c.q. aandelen.
De sterkte van de relaties tussen aandelenrendementen en ondernemingsresutaten kan
onder andere worden beïnvloed door de volgende drie aspecten: de incidentele componen-
ten, de markteffecten en het informatieverschil.
Incidentele componenten
De ondernemingsresultaten kunnen worden ingedeeld in twee componenten: permanente en
incidentele (Beaver, 1989). Het is logisch te veronderstellen dat een verandering in de
permanente component meer invloed op het aandelenrendement zal hebben dan de
incidentele component. Dit wordt wel aangeduid als een verschil in de kwaliteit van het
resultaat. Indien men deze componenten niet van elkaar onderscheidt, heeft dat een nega-
tieve invloed op de te berekenen sterkte van de relatie.
Markteffecten
De macroeconomische ontwikkelingen kunnen ook de relatie tussen aandelenrendementen
en de winsten, dividenden en cash-flows beïnvloeden. De rentestand bijvoorbeeld
beïnvloedt de aandelenkoers en dus ook het rendement van het aandeel. De invloeden van
markteffecten zijn moeilijk te onderscheiden van de invloeden die de winsten, dividenden
en cash-flows uitoefenen op aandelenrendementen. Deze effecten hebben, evenals de
2incidentele componenten van de winst, dividend en cash-flow, tot gevolg dat de berekende
correlatie tussen rendementen en resultaten laag is (Lev (1990)).
Het informatieverschil
Een derde factor die invloed uitoefent op de relatie tussen aandelenrendementen en
winsten, dividenden en cash-flows is het informatieverschil tussen bedrijven (Freeman,
1987). Over alle beursgenoteerde bedrijven komt niet evenveel informatie vrij voor de
beleggers. Men kan verwachten dat over grote bedrijven meer informatie beschikbaar is
dan over kleine bedrijven. Het gevolg van dit informatieverschil is dat de beleggers de
toekomst van grote bedrijven relatief beter in kunnen schatten dan die van kleine bedrij-
ven.
3. De Hypothesen
De relatie tussen aandelenrendementen ten opzichte van het marktrendement en winst-,
dividend-en cash-flowveranderingen wordt onderzocht via de volgende regressievergelij-
king (Beaver, Lambert en Morse, 1980):
(Ri,t -R m,t)=a+b*( D X i,t) [1]
waarin:
Ri,t = rendement van aandeel i in periode t
Rm,t = marktrendement
DXi,t =( X i,t -X i,t-1)/Xi,t-1 met X = winst, dividend of cash-flow
a, b = de te berekenen parameters.
Ten aanzien van deze regressievergelijking verwachten wij dat de te berekenen coëfficiën-
ten significant positief zijn voor de winst, dividend en cash-flow, ofwel:
H0,1:b=0 e n H 1,1:b>0
3Om het informatieverschil aan te tonen worden eerst alle fondsen verdeeld in twee
portfolio’s op basis van de grootte. Daarna worden de relaties voor beide portfolio’s via de
volgende regressievergelijking onderzocht:
(DXi,t+1) =a+b*( R i,t -R m,t) [2]
waarin de symbolen dezelfde betekenis hebben als hierboven en waarvan dus ook drie
varianten te berekenen zijn, namelijk voor de winst, dividend en cash-flow. Volgens
Collins, Kothari en Rayburn (1987), is deze vergelijking de beste manier om het verschil
tussen grote en kleine bedrijven tot uiting te laten komen. Beleggers krijgen namelijk in
jaar t voldoende informatie over alle bedrijven betreffende de resultaten over jaar t. Echter
informatie betreffende de resultaten over jaar t+1 zullen zij hoofdzakelijk van grote
bedrijven krijgen. Daarom zal het verschil tussen grote en kleine bedrijven niet zo
duidelijk naar voren komen indien voor de rendementsmeting en de resultaatmeting
dezelfde periode gehanteerd wordt (vergelijking [1]) en zal dit wel duidelijker worden
indien de periode van de resultaatmeting direct achter de periode van de rendementsmeting
komt.
Ten aanzien van regressievergelijking [2] wordt ook verwacht dat alle geschatte coëffici-
enten significant positief zijn:
H0,2:b=0 e n H 1,2:b>0
Vanwege het informatieverschil verwachten wij dat de verklaringskracht van de regressie-
vergelijkingen met de grootste fondsen groter is dan die van de kleinste fondsen.
4. Methodologie
Eerst worden alle resultaten van de fondsen gecorrigeerd voor mogelijke uitzonderingen.
Om te beginnen worden alle veranderingen van de winst en cash-flow geëlimineerd indien
de noemer (Xi,t-1) negatief is. Ook worden die procentuele dividendveranderingen geëlimi-
neerd waarin de noemer nul is. Van de overige procentuele veranderingen worden de
4veranderingen die groter zijn dan 100% of -100% veranderd in respectievelijk 100% of -
100%.
3
Het aandelenrendement wordt berekend als het continue rendement en bestaat uit koersren-
dement en dividendrendement. Het rendement over periode t wordt gemeten vanaf de
tweede dag na de resultaataankondiging van periode t-1 en loopt door tot en met de dag
na de resultaataankondiging van periode t. Op deze manier worden alle reacties van de
aandelenkoersen op de winst-, dividend-en cash-flowcijfers van periode t meegenomen.
Vervolgens wordt het totale aandelenrendement gecorrigeerd met het marktrendement over
dezelfde periode om de markteffecten te nivelleren. Dit gecorrigeerde rendement kan
geïnterpreteerd worden als buitengewoon rendement van een aandeel. Het marktrendement
wordt berekend als het gemiddelde rendement van alle aandelen samen.
Bij gebruik van vergelijking [1] zijn er in totaal drie mogelijke varianten, namelijk van de
winst, dividend en cash-flow. De regressievergelijking zal ook berekend worden voor alle
periodes tezamen. Als onafhankelijke variabele in deze vergelijking wordt genomen de
procentuele verandering van de winst, dividend en cash-flow per aandeel ten opzichte van
het voorgaande jaar. In deze vergelijking heeft de verandering betrekking op dezelfde
periode als de meetperiode van het aandelenrendement. Echter in regressievergelijking [2]
begint de periode van de resultaatmeting, zoals eerder vermeld, na de periode van de -
rendementsmeting. Bij het aantonen van het informatieverschil vindt de portfolioindeling
plaats naar gelang de marktwaarde van de aandelen per ultimo van elk jaar.
5. Data
De gegevens die verzameld zijn betreffen 114 fondsen die genoteerd staan op Amsterdam-
se Effectenbeurs gedurende de jaren 1984 tot en met 1989. Van deze 114 fondsen zijn
winst-, dividend- en cash-flowcijfers verzameld over de periode 1983-1989. Deze cijfers
zijn gedeeltelijk afkomstig uit ’Het financieel economisch lexicon’ en gedeeltelijk uit ’Het
3 Deze procedure is gebruikelijk in de literatuur en wordt gebruikt door Collins,
Kothari, Shanken en Sloan (1994).
5jaarboek van Nederlandse ondernemingen’ (edities 1987/88 en 1990/91). Deze cijfers zijn
allemaal aangepast aan eventuele aandelensplitsingen, stockdividenden, emissies, etcetera.
De dagelijkse slotkoersen van deze 114 fondsen zijn verzameld over de periode januari
1984 tot en met juni 1989 uit Datastream. De uitgekeerde contante dividenden worden
meegerekend in de rendementberekening. De marktwaarde van deze fondsen, per 31
december, zijn verzameld over de periode 1983 tot en met 1988. Ook deze cijfers zijn
gedeeltelijk afkomstig uit ’Het financieel economisch lexicon’ en gedeeltelijk uit ’Het jaar-
boek van Nederlandse ondernemingen’ (edities 1987/88 en 1990/91).
Met deze gegevens worden de drie varianten van regressievergelijkingen voor alle jaren
vanaf 1984 tot en met 1988 berekend. Van de 114 fondsen waren voor sommige fondsen
niet alle gegevens over al deze jaren beschikbaar.
6. De Resultaten
In tabel 1 staan de resultaten van regressievergelijking [1] voor de jaren 1984-1988 en
voor het totaal over al deze jaren. Hierin blijken alle responscoëfficiënten significant
positief te zijn, zoals verwacht, waardoor hypothese H0,1 verworpen kan worden. De
resultaten ondersteunen de aanwezigheid van een significant verband tussen aandelenren-
dementen en winsten. Wanneer wij van jaar tot jaar naar de resultaten kijken, zien wij dat
de responscoëfficiënten variëren van 0,17 in 1987 tot 0,51 in 1986. De gemiddelde
coëfficiënt is ongeveer 0,3. Dit betekent dat, gemiddeld genomen, een procent verandering
in onverwachte winsten 0,3% verandering tot gevolg heeft in aandelenrendementen.
Veranderingen in winsten en veranderingen in aandelenrendementen zijn dus wezenlijk
gecorreleerd.
Bovendien vinden wij dat de verklarende kracht van winsten niet zo klein is als beweerd
door Lev (1990). In dit onderzoek verklaren winsten 44% van de veranderingen in
aandelenrendementen in 1985 en 35% van de veranderingen in 1986. De relatieve lagere
verklarende kracht gedurende 1987 en 1988 zou te wijten kunnen zijn aan de toenmalige
beurskrach. Voor het geheel komen wij tot een verklarende kracht van 0,21%. Deze
6grotere verklarende kracht zou het gevolg kunnen zijn van institutionele verschillen tussen
de vermogensmarkten en financiële verslaggevingsregels in Nederland en in de Verenigde
Staten.
In panels B en C overleggen wij de resultaten gebaseerd op dividenden en cash-flows.
Voor de dividenden varieert de responscoëfficiënt van 0,22 in 1987 tot 0,70 in 1986. Voor
alle jaren samen vinden wij een dividend coëfficiënt van 0,39. Opvallend is dat vooral
voor het dividend een sterkere relatie met het aandelenrendement berekend wordt. Dit is
vermoedelijk het gevolg van het feit dat het dividend zelf ook een component van het
aandelenrendement is. De verklarende kracht aangaande dividenden is nagenoeg gelijk aan
die van winsten.
Voor de cash-flow steekproef loopt de responscoëfficiënt uiteen van 0,17 in 1987/1988 tot
0,62 in 1985. Over het geheel genomen zien wij een responscoëfficiënt van 0,35. Verande-
ringen in cash-flow verklaren 16% van de veranderingen in aandelenrendementen. Deze
verklarende kracht is kleiner dan die wij gevonden hebben voor winsten en dividenden.
Resumerend kunnen we stellen dat de verwachtingen omtrent regressievergelijking [1]
uitgekomen zijn, namelijk er zijn significante relaties berekend tussen het rendement
enerzijds en de winst-, dividend- en cash-flowveranderingen anderzijds. Voor het totaal in
alle panels vinden wij een waarde voor de R² van ± 0,20. Dit betekent dat ongeveer 20%
van het rendementveranderingen wordt veroorzaakt door een verandering in het resultaat.
In tegenstelling tot sommige Amerikaanse onderzoeken worden in Nederland wel sterkere
relaties berekend.
In tabel 2 staan de uitkomsten van regressievergelijking [2] die het informatieverschil
tussen grote en kleine fondsen testen.
4 Wij vinden hier ook alle responsecoëfficiënten
significant positief. Hypothese H0,2 kan zodoende verworpen worden. Bovendien zijn de
4 In tabel 2 is ter illustratie van de grootte van de ondernemingen in de portfolio’s de
mediaan van de marktwaarde opgenomen omdat de gemiddelde marktwaarde te veel
beïnvloed wordt door de marktwaarde van drie uitzonderlijk grote bedrijven, namelijk
Koninklijke Olie, Unilever en Philips.
7coëfficiënten van de grootste bedrijven groter dan de coëfficiënten van de kleinste
bedrijven in alle panels. Dit resultaat betekent dat veranderingen in aandelenrendementen
bij grotere ondernemingen meer overeenkomen met toekomstige winstveranderingen dan
bij kleinere ondernemingen. Bij dividenden en cash-flows vinden wij hetzelfde resultaat.
De verklaringskracht van deze regressievergelijkingen is, zoals verwacht, ook groter voor
de grote bedrijven ten opzichte van de kleine bedrijven. Resumerend kan hier dus gesteld
worden dat er informatieverschil bestaat tussen grote en kleine bedrijven.
7. Samenvatting en Conclusies
In dit artikel wordt geprobeerd de relaties aan te tonen tussen aandelenrendementen
enerzijds en winst-, dividend- en cash-flowveranderingen anderzijds van fondsen die
genoteerd staan aan de Amsterdamse Effectenbeurs. De aandelenrendementen en de
resultaten worden ten eerste allemaal gecorrigeerd voor markteffecten respectievelijk
incidentele componenten, waardoor alleen de buitengewone rendementen worden vergele-
ken met de veranderingen in de winsten, dividenden en cash-flows. Onze resultaten laten
zien dat er een significant verband bestaat tussen gerapporteerde ondernemingsresultaten
en aandelenrendementen. Dit betekent dat gepubliceerde bedrijfsresultaten nuttig zijn voor
aandeelhouders. Zij hechten waarde aan alle relevante informatie, dus ook financiële
informatie.
Vervolgens is onderzocht of het informatieverschil invloed heeft op deze relaties. De
grootste bedrijven bleken sterkere relaties te hebben tussen aandelenrendementen en winst-
, dividend- en cash-flowveranderingen dan de kleinste bedrijven. Dit bevestigt onze
verwachting dat toekomstige resultaatveranderingen eerder weerspiegeld worden in de
aandelenkoersen van grotere ondernemingen dan in die van kleinere ondernemingen.
8LITERATUURLIJST.
Ali, A., ’The incremental information content of earnings, working capital from operations,
and cash flows, Journal of Accounting Research, 32, 1994, 61-74.
Ball R., S. Kothari en R. Watts, ’Economic determinants of the relation between earnings
changes and stock returns’, The Accounting Review, 68, 1993, 622-638.
Beaver, W., ’Financial reporting: an accounting revolution’, Prentice Hall, 1989.
Beaver W., R. Lambert en D. Morse, ’The information content of security prices’, Journal
of Accounting and Economics, 2, 1980, 3-28.
Collins D. en S. Kothari, ’An analysis of intertemporal and cross-sectional determinants of
earnings response coefficients’, Journal of Accounting and Economics, 11, 1989, 143-181.
Collins D., S. Kothari en J. Rayburn, ’Firm size and the information content of prices with
respect to earnings’, Journal of Accounting and Economics, 9, 1987, 111-138.
Collins, D.W., S.P Kothari, J. Shanken en R.G. Sloan, ’Lack of timeliness and noise as
explanations for the low contemporaneous returns-earnings associations’ Journal of
Accounting and Economics, 18, 1994, 289-324.
Freeman R., ’The association between accounting earnings and security returns for large
and small firms’, Journal of Accounting and Economics, 9, 1987, 195-228.
Hoskin R., J. Hughes en W. Ricks, ’Evidence on the incremental information content of
additional firm disclosures made concurrently with earnings’, Journal of Accounting Re-
search, 24, 1986, 1-32.
Kothari S. en R. Sloan, ’Information in prices about future earnings’, Journal of Accoun-
ting and Economics, 15, 1992, 143-171.
Lev B., ’On the usefulness of earnings and earnings research: Lessons of two decades of
empirical research’, Journal of Accounting Research, 27, 1990, 153-192.
Modigliani F. en M. Miller, ’Dividend policy, growth, and the valuation of shares’, The
Journal of Business, 34, 1961, 411-433.
Rayburn J., ’The association of operating cash-flow and accruals with security returns’,
Journal of Accounting Research, 24, 1986, 112-133.
Strong N. en M. Walker, ’The explanatory power of earnings for stock returns’, The
Accounting Review, 68, 1993, 385-399.
9Tabel 1: De relatie tussen aandelen-rendementen en winst-, dividend- en
cash-flowveranderingen.
Panel A: Winst
Jaar a b R
2 N
1984 -0.062
(1.95)
0.294
(4.78)
*
0.19 92
1985 -0.085
(3.60)
0.455
(9.13)
*
0.44 106
1986 -0.037
(1.38)
0.514
(7.38)
*
0.35 101
1987 0.015
(0.56)
0.170
(3.15)
*
0.08 108
1988 -0.058
(2.43)
0.193
(3.08)
*
0.08 95
Totaal -0.040
(3.33)
0.304
(11.52)
*
0.21 502
Panel B: Dividend
Jaar a b R
2 N
1984 -0.048
(1.70)
0.441
(5.13)
*
0.25 78
1985 -0.079
(3.13)
0.437
(7.38)
*
0.37 92
1986 -0.061
(2.17)
0.696
(7.42)
*
0.37 92
1987 0.014
(0.48)
0.222
(3.09)
*
0.08 97
1988 -0.091
(3.31)
0.423
(3.91)
*
0.14 88
Totaal -0.041
(3.34)
0.388
(11.04)
*
0.21 447
10Panel C: Cash-flow
Jaar a b R
2 N
1984 -0.054
(1.59)
0.398
(4.36)
*
0.18 84
1985 -0.047
(1.68)
0.621
(7.47)
*
0.38 92
1986 -0.022
(0.63)
0.515
(4.88)
*
0.20 92
1987 0.004
(0.15)
0.186
(2.66)
*
0.06 94
1988 -0.012
(0.40)
0.192
(2.51)
*
0.06 88
Totaal -0.024
(1.70)
0.346
(9.21)
*
0.16 450
* = significant afwijkend van 0 op een niveau van 1%.
11Tabel 2: De relatie tussen aandelen-rendementen en winst-, dividend- en
cash-flowveranderingen voor grote en kleine fondsen.
Panel A: Winst
prtf. at bt t(bt) R² N Median waarde
Groot 0.011 0.350 4.65
* 0.08 252 ƒ 759 mln.
Klein 0.065 0.310 2.96
* 0.03 252 ƒ 30 mln.
Panel B: dividend
prtf. at bt t(bt) R² N Median waarde
Groot 0.104 0.295 4.30
* 0.07 230 ƒ 848 mln.
Klein -0.096 0.103 2.89
* 0.04 229 ƒ 39 mln.
Panel C: cash-flow
prtf. at bt t(bt) R² N Mediaan waarde
Groot 0.031 0.253 4.91
* 0.10 226 ƒ 347 mln.
Klein 0.011 0.119 2.27
* 0.02 225 ƒ 21 mln.
* = significant afwijkend van 0 op een niveau van 1%.
12

Een nadere analyse van de relatie tussen aandelenrendementen en winsten, dividenden en cash-flows

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Research Papers in Economics