Huberts, L.W.J.C.

NARCIS 

Politiewetenschap en -praktijk anno 2014. Impressie van een betrokken buitenstaander

DSpace at VU

16 het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14Politiewetenschap toen en nu 
Politiewetenschap en -praktijk 
anno 2014. Impressie van een 
betrokken buitenstaander
Prof. dr. Leo 
Huberts is hoogleraar 
Bestuurskunde Vrije 
Universiteit Amster-
dam (van 1997-2004 
bijzonder hoogleraar 
Politiestudies en 
veiligheidsvraagstuk-
ken).
Met tegenwoordig enige afstand tot het onderwerp vergelijkt Leo Huberts 
de staat van de huidige sociale politiewetenschap met die van circa tien 
jaar geleden. Er is naar zijn oordeel een duidelijke verschuiving te zien 
van met name politie naar veiligheid. Vraagt het onderzoek naar de 
politieorganisatie en -functie zelf niet om herbezinning?
H
et verzoek mee te werken aan dit bijzondere the-
manummer bracht wat twijfel met zich mee. Tot 
2005 was ik bijzonder hoogleraar politiestudies 
en veiligheidsvraagstukken (namens de 
Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie). Toen schreef 
ik veelal samen met anderen het een en ander over met 
name politiestudies en -wetenschap, over het politiebestel 
en over politiële integriteit. Dat werd veel minder vanuit 
mijn nieuwe banen, als hoogleraar integriteit van bestuur en 
daarna bestuurskunde.
Natuurlijk blijf je dan geïnteresseerd, maar duidelijk als 
buitenstaander en dan voelt het ongemakkelijk om jezelf 
weer eens aan het ‘front’ te melden met de vraag van Lex 
Cachet te reflecteren, op ‘wat er – van een afstand gezien – 
gebeurd is op het terrein van de Nederlandse politieweten-
schap, sinds wij in 2001 in het Tijdschrift een tussenbalans 
op maakten’1 (zie hiernaast). Toch waag ik de poging, omdat 
het – teruglezend – om intrigerende vragen gaat, maar 
vooral toch ook vanuit mijn enorme waardering voor het 
veelzijdige werk van Lex Cachet over de politie. Zijn bij-
drage in dit nummer getuigt daar ook weer van. Weten-
schappelijke kennis en maatschappelijke betrokkenheid 
gaan daarin hand in hand, met genoeg distantie om de 
vinger op enkele zere plekken te leggen. Dus heb ik me aan 
deze korte bijdrage gezet, hopend op enige coulance van de 
lezer gegeven mijn huidige afstand en gebrek aan actuele 
kennis.
Thema’s
Om te beginnen kijk ik kort terug op de stand van zaken die 
we schetsten in 2001, mede teruggrijpend op mijn 
afscheidsrede van 2005.2 Daarna komen enkele thema’s iets 
uitgebreider aan bod, met als centrale indruk dat de door 
Lex Cachet bepleite herbezinning (zie pagina 41 in dit 
Tijdschrift) krachtige ondersteuning verdient. Samengevat 
signaleert Cachet dat er ontegenzeggelijk de laatste decen-
nia veel bereikt is op het terrein van de politiewetenschap 
in Nederland en het doordringen van wetenschappelijke 
kennis in politiebeleid en -praktijk. Anderzijds wijst hij op 
wezenlijke bedreigingen. De sociale politiewetenschap is er 
niet of nauwelijks in geslaagd institutioneel een eigen plaats 
te verwerven, met als gevolg minder promovendi en proef-
schriften plus het mogelijk wegvallen van de financiering 
door Politie en Wetenschap van het Nederlandse politieon-
derzoek. Daarnaast is er de centralisatie van de politie 
binnen de Nationale Politie en het ministerie van Veiligheid 
& Justitie, met weinig ruimte voor flankerend wetenschap-
pelijk onderzoek of, algemener, met onderzoek minder op 
het netvlies.
Korte terugblik
Het beeld dat ik in 2001 samen met Ronald van Steden 
schetste was enerzijds kritisch, vanuit de onduidelijkheden 
over de precieze invulling van politiestudies (wetenschap 
en kunde), maar ook wel optimistisch gegeven de kansen 
die er lagen voor politieonderzoekers en de politiepraktijk 
(met uitwisseling via de Onderzoeksschool Maatschappe-
lijke Veiligheid, het onderzoeksprogramma Politie en 
Wetenschap, de versterking van onderzoek op de Politieaca-
    De scheiding tussen 
wetenschap en kunde oogt 
niet erg overtuigend
17het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14 Politiewetenschap toen en nu
demie én veel belangstelling vanuit de politiepraktijk). 
Daarbij telde ook de aanwezigheid van politiewetenschap 
op een aantal universiteiten met de directe verbinding met 
diverse disciplines en dus de win-winsituatie voor de 
wetenschap (algemene inzichten vanuit politieonderzoek) 
en de praktijk (voeding vanuit multidisciplinaire kennis). 
Politiewetenschap zagen we als de multidisciplinaire 
wetenschap die zich bezighoudt met het beschrijven, 
begrijpen, verklaren en verbeteren van de politie, met 
gerichtheid op kennis over en voor de politie. Dus inclu-
sief de ambitie bij te dragen aan de verbetering van de 
politiekpraktijk. Die wetenschap zou zich moeten waar-
maken via het combineren en integreren van kennis uit 
disciplines met betrekking tot aspecten en onderdelen van 
het politiefenomeen. Met daarin ook de toegevoegde 
waarde: een coherent geheel van kennis en theorieën 
ontwikkelen, rondom te selecteren politiethema’s, ofwel 
‘bodies of knowledge’ met meer algemene zeggingskracht. 
Dat vergt dan wel wat, zo meldden we, inspanningen van 
lange adem, herhaling van onderzoek, secundaire analyse 
van verzameld materiaal, meer uitwisseling tussen onder-
zoekers en onderzoeksgroepen, nationaal en vooral inter-
nationaal. 
Politiekunde kenmerkt zich door het 
accent op het vertalen, toepassen en ver-
spreiden van kennis en ervaringen, ter 
verbetering van de kennis en vaardigheden 
van de politie (kennis voor en van de 
politie). Politiestudies zou dan wellicht 
bruikbaar zijn als de overkoepelende 
benaming van de activiteiten die plaatsvin-
den onder noemers als politiewetenschap 
en politiekunde.
Stand van zaken
Als gemeld ben ik inmiddels een betrokken 
buitenstaander, met beelden over de stand 
van zaken, maar ook wel enigszins onthand 
wat betreft de ‘bewijsvoering’. Ik meld 
hieronder wat indrukken, mede op basis van 
enig ‘googlen’ naar wat er aan onderzoek 
gebeurt en hoe dat is ingebed (Politie en 
Wetenschap, Boom Lemma, Politieacade-
mie en lectoraten, Google scholar over de 
politie) en verbind dat vervolgens met enige 
reflectie op de ‘state of the art’.
Enerzijds leidt dat tot het besef dat er nog 
steeds veel gebeurt aan onderzoek naar 
politie en veiligheid. Zo laat het overzicht 
van de publicaties in het kader van het 
programma Politie en Wetenschap bijvoor-
beeld een indrukwekkend aantal zien3.
Tientallen boeken in de reeksen Politie-
kunde en Politiewetenschap, met tal van 
thema’s. Er gebeurt veel. Met wel als kant-
tekening dat de scheiding tussen weten-
schap en kunde niet erg overtuigend oogt. 
Veel onderzoek kent naar ik hoop de ambitie iets te beteke-
nen voor zowel de wetenschap als de praktijk (kennis over 
en voor de politie). Verder valt me wel op dat er inmiddels 
erg veel boeiend onderzoek is naar vormen van criminali-
teit, naar de relatie tussen de politie en de omgeving en naar 
de wijze waarop in de samenleving invulling gegeven wordt 
aan de ‘politiefunctie’. Ik zie daarin een verbreding en 
‘sociologisering’ terug.
Hetzelfde beeld komt voort uit de zonder meer indrukwek-
kende catalogus van uitgever Boom Lemma, met vele 
reeksen van boeken over veiligheid, criminaliteit, crisisbe-
heersing en politie4. 
Daarnaast heb ik nog eens gekeken naar de derde druk van 
het Handboek Politie dat in 2014 verschijnt. Met daarin een 
verscheidenheid aan auteurs die ingaan op welbekende 
basisthema’s. Over het politiebestel (geschiedenis, inbed-
ding in staat en veiligheidsbestel, nationale politie), over 
politiemanagement en politieleiderschap (incl. de cultuur), 
bevoegdheden en taakuitoefening (incl. geweld, integriteit), 
taken en uitvoering (incl. openbare orde, basispolitiezorg, 
opsporing) en de omgeving (incl. veiligheidszorg, ook 
privaat, internationaal, media).
18 het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14Politiewetenschap toen en nu 
Van politie naar veiligheid
Wanneer ik die beperkte (!) informatie over recente publica-
ties afzet tegen mijn ervaringen en ambities tien jaar gele-
den, leidt dat tot enkele constateringen en wellicht ook enig 
‘food for thought’.
In het onderzoek naar politie en veiligheid is een duidelijke 
verandering te zien. Het accent is simpel geformuleerd 
verschoven van politie naar veiligheid. Met binnen veilig-
heid talrijke subthema’s, met aandacht voor sociale én 
fysieke veiligheid, met meer aandacht voor andere actoren 
als de politie voor veiligheid (privaat, sociaal) en met meer 
nadruk op de factoren en omstandigheden die zorgen voor 
veiligheid (objectief en subjectief). Die verandering in het 
(wetenschappelijk) onderzoek sluit aan bij de maatschap-
pelijke discussie, met bijvoorbeeld als symbool dat de 
Stichting Maatschappij en Politie zich eerst omvormde tot 
de Stichting Maatschappij Veiligheid en Politie en sinds 
kort door het leven gaat als de Stichting Maatschappij en 
Veiligheid5. 
Die ontwikkeling van SMP naar SMVP naar SMV komt ook 
terug in de wetenschappelijke betrokkenheden bij het 
thema, met uitdagende nieuwe agenda’s, maar ook wel met 
de relevante vraag of het onderzoek naar de politie zelf 
daarmee niet in de verdrukking is gekomen. Ik vermoed van 
wel. Met uitdrukkelijk dan geen twijfel over de relevantie 
van veiligheid als onderzoeksthema, maar wel met de vraag 
of het onderzoek naar de politieorganisatie en -functie niet 
om herbezinning vraagt. Anno 2014 zie ik dat bij onze 
zuiderburen met bijvoorbeeld een Centrum voor Politiestu-
dies en Cahiers Politiestudies meer terug dan in eigen land.6 
Kortom: een meer uitdrukkelijke smoel en organisatie in 
onderzoek met betrekking tot de ‘politie’ zou mijns inziens 
wenselijk zijn. Daarbij denk ik overigens niet louter aan de 
‘publieke politie’. De vraag wie de ‘politiefunctie’ op zich 
neemt – publiek, sociaal en privaat – hoort bij de kernvra-
gen. 
Minder aandacht
De mate waarin meer specifiek onderzoek naar de politie 
zelf kansen biedt, hangt natuurlijk ook samen met de 
‘wetenschappelijke’ nieuwsgierigheid en kennisbehoefte 
van de politie zelf. Als onderzoekers hebben we daar logi-
scherwijs direct mee te maken en de ontwikkelingen gedu-
rende de laatste jaren stemmen nogal ambivalent, zo 
bespeur ik. We kennen inmiddels een nationale politie, 
maar die is vooral nog met zichzelf bezig geweest. De ‘ken-
nisbehoefte’ c.q. het nadenken over de relatie met ‘politie-
studies’ houdt niet over, afgezet ook tegen de inbreng vanuit 
onderzoek in eerdere fasen van reorganisatie en -oriëntatie. 
Ik zie rondom de totstandkoming van de nationale politie 
nogal wat toegepast onderzoek vanuit inspectie, ombuds-
man en rekenkamer, en een aantal WODC-projecten, maar 
over de hele linie straalt het niet uit dat de doeners zich 
doelbewust willen verbinden met de her en der aanwezige 
denkers en onderzoekers.
Bovendien lijkt dat ook decentraal te leiden tot minder 
aandacht voor kennis en onderzoek. Ik had in mijn VU-
periode als politieonderzoeker vooral te maken met de 
politieregio Amsterdam-Amstelland en de korpschefs van 
toen, Jelle Kuiper en Bernard Welten, speelden een cruciale 
rol wat betreft het dichter bij elkaar brengen van weten-
schap en praktijk. Dat leidde bijvoorbeeld tot een mooi 
samenwerkingsproject tussen het korps, de gemeente 
Amsterdam en de VU aangaande ‘veiligheid en burger-
schap’ onder leiding van Hans Boutellier. Die wederzijdse 
interesse en uitdaging heeft veel opgeleverd, ik hoop op het 
voortzetten van dat type van uitwisseling, maar ik kan niet 
goed overzien of dat past in de tegenwoordige agenda’s. 
Ik kan ook niet goed beoordelen of eenzelfde ontwikkeling 
speelt binnen de betrokkenheid van onderwijs en onderzoek 
binnen de Politieacademie. Daarin spelen logischerwijs de 
dilemma’s en spanningen die op alle hbo’s of ‘universities of 
the applied sciences’ zijn terug te zien. De behoefte aan de 
verbinding van onderwijs met (wetenschappelijk) onder-
zoek is er alom, maar de vraag of het fenomeen van de 
lectoraten daarvoor het beste middel is, blijft rondzingen.
Budget
Bedreigend vanuit die context is zeker ook, zo begrijp ik uit 
de bijdrage van Cachet, dat er de nodige twijfel bestaat over 
de middelen die tot nu toe beschikbaar waren voor onder-
zoek binnen het programma Politie en Wetenschap. Het 
schrappen van budget lijkt me een buitengewoon domme en 
improductieve maatregel, ook al is het logisch dat de vraag 
op tafel ligt hoe je ‘P&W’ inbedt en organiseert. Het palet 
aan kennisleveranciers en -instituten is buitengewoon 
gefragmenteerd, de infrastructuur binnen hbo’s/academies 
en universiteiten roept vragen op, maar toch… Het zou in 
het beleid (V&J, nationale en andere politie) moeten leiden 
    Willen de ‘doeners’ 
zich nog wel verbinden met 
de ‘denkers’?
19het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14 Politiewetenschap toen en nu
tot het nadenken over een betere organisatie en inbedding 
zonder te vervallen in het kortetermijnbelang te bezuinigen 
op het geld voor reflectie en onderzoek. Dat verwijst natuur-
lijk ook wel naar de vraag of die intentie feitelijk aanwezig 
is in politiek en bestuur. 
Eigen boezem
Tegelijk leidt het voor de ‘onderzoeks’gemeenschap ook wel 
tot serieus nadenken. We hebben allemaal onze eigen 
belangen en interesses, Politieacademie, P&W, hbo’s en 
universiteiten. Maar wat is dan een adequate infrastructuur 
om de wisselwerking tussen politieonderzoek en -praktijk te 
dienen? Die vraag is ook van toepassing op ‘onze eigen’ 
agenda, op basis van het kritisch evalueren van de stand 
van zaken. Hiervóór suggereerde ik dat het politieonderzoek 
het eigen gezicht wat is verloren binnen het bredere ‘veilig-
heidsthema’. Wat dan te doen in het kader van de centrale 
thema’s in de politiepraktijk? 
Ook voor de onderzoeks- en onderwijspraktijk aan de 
universiteiten ligt die vraag mijns inziens op tafel. Veilig-
heid en politie zijn voor onderzoek én onderwijs inmiddels 
relevante thema’s, maar de liefde moet van twee kanten 
komen. Dat vereist ook waardering, steun en inbedding 
vanuit universiteit en wetenschap. Daar valt nog een wereld 
te winnen. Voor politieonderzoekers geldt tegelijk de nood-
zaak van de verbinding met de thema’s die wetenschappe-
lijk binnen tal van disciplines op de agenda staan. Politie-
onderzoek kan en moet bijdragen aan (disciplinaire) 
wetenschappelijke kennisontwikkeling, ook in promotie-
onderzoek, om onze passie te realiseren: het verbinden van 
de politie als boeiend object en via dat onderzoek de beant-
woording van intrigerende bredere (disciplinaire) vragen. 
Ook op dat punt lijkt er in eigen kring ‘werk aan de winkel’. 
Simpel vertaald: ik zie in de prominente auteurs, ook in het 
Handboek 2014, vele gewaardeerde collega’s terug (ook 
mezelf…), maar slagen we er in om als ‘dinosaurussen’ in 
ons vakgebied voldoende nieuwe talenten te involveren om 
een bijdrage te leveren? Voorwaarde daarvoor is dat we 
disciplinaire/wetenschappelijke onderzoeksgroepen en 
onderzoekers weten te verbinden met onderzoek in de 
politiepraktijk. 
Conclusie
Al met al vat ik concluderend, met wat buitenstaanderstwij-
fel, samen dat de stand van zaken nu zou moeten leiden tot 
herbezinning in de politiek-bestuurlijke als ook de onder-
zoekspraktijk. Met als mogelijke handvatten: 
•  koester gezamenlijk vanuit de politiepraktijk en het 
politieonderzoek de uitwisseling tussen doeners en den-
kers;
•  handhaaf dus ook de inzet (en budgetten) voor reflectie en 
onderzoek, met terecht enige herbezinning vanuit bestuur, 
politie en onderzoekers over de vormgeving daarvan;
•  met ook kritische herbezinning vanuit het onderzoek over 
wat we de politiepraktijk bieden en kunnen bieden, nu de 
politiestudies veiligheidsstudies zijn geworden. Met de 
terechte vraag of ‘back to basics’ niet past in onderzoeks-
groepen en -projecten, als ook in netwerken samen met de 
politiepraktijk.
Ik dank Ronald van Steden voor zijn suggesties.
Noten
1)  Zie Leo Huberts, 
Lex Cachet & Max 
Rozenboom (gastre-
dactie), 2001. Thema 
‘Kennis over, voor en 
van de politie’. het 
Tijdschrift voor de 
Politie 63 1/2). Met 
daarin Leo Huberts & 
Ronald van Steden 
(2001). Naar meer 
kennis over, voor en 
van de politie. het 
Tijdschrift voor de 
Politie 63 (1/2): 4-8, 
en Leo Huberts (2001). 
Wisselwerking 
politiewetenschap en 
bestuurskunde. het 
Tijdschrift voor de 
Politie 63 (1/2): 21-23.
2)  Zie voor de 
afscheidsrede ‘Nog één 
keer. Over blinde 
vlekken in de politie-
praktijk en de politie-
wetenschap’: http://
www.fsw.vu.nl/nl/
Images/Huberts%20
nog%20een%20
keer_tcm30-219884.
pdf. Daarin kom ik 
terug op mijn oratie 
aan het begin (1998) 
met als titel Blinde 
vlekken in de politie-
praktijk en de politie-
wetenschap (Arnhem: 
Gouda Quint) beschik-
baar via http://www.
fsw.vu.nl/nl/Images/
ORATIE%20
1998%20Huberts_
tcm30-218217.pdf 
3) Zie http://www.
politieenwetenschap.
nl/publicaties/
4) Zie http://www.
boomlemma.nl/
criminologie-veilig-
heid/reeksen/boom-
studieboeken-crimino-
logie-veiligheid 
5) Zie http://www.
maatschappijenveilig-
heid.nl/over-ons/
6) Zie voor het centrum 
http://www.politiestu-
dies.be/ en voor de 
cahiers http://www.
politiestudies.be/
index.cfm?Id=33


VU Research Portal

VU Research PortalPolitiewetenschap en -praktijk anno 2014. Impressie van een betrokken buitenstaanderHuberts, L.W.J.C.published inTijdschrift voor de politie2015document versionPublisher's PDF, also known as Version of recordLink to publication in VU Research Portalcitation for published version (APA)Huberts, L. W. J. C. (2015). Politiewetenschap en -praktijk anno 2014. Impressie van een betrokkenbuitenstaander. Tijdschrift voor de politie, 76(10), 16-19.General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.            • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research.            • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain            • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ?Take down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.E-mail address:vuresearchportal.ub@vu.nlDownload date: 21. May. 202116 het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14Politiewetenschap toen en nu Politiewetenschap en -praktijk anno 2014. Impressie van een betrokken buitenstaanderProf. dr. Leo Huberts is hoogleraar Bestuurskunde Vrije Universiteit Amster-dam (van 1997-2004 bijzonder hoogleraar Politiestudies en veiligheidsvraagstuk-ken).Met tegenwoordig enige afstand tot het onderwerp vergelijkt Leo Huberts de staat van de huidige sociale politiewetenschap met die van circa tien jaar geleden. Er is naar zijn oordeel een duidelijke verschuiving te zien van met name politie naar veiligheid. Vraagt het onderzoek naar de politieorganisatie en -functie zelf niet om herbezinning?Het verzoek mee te werken aan dit bijzondere the-manummer bracht wat twijfel met zich mee. Tot 2005 was ik bijzonder hoogleraar politiestudies en veiligheidsvraagstukken (namens de Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie). Toen schreef ik veelal samen met anderen het een en ander over met name politiestudies en -wetenschap, over het politiebestel en over politiële integriteit. Dat werd veel minder vanuit mijn nieuwe banen, als hoogleraar integriteit van bestuur en daarna bestuurskunde.Natuurlijk blijf je dan geïnteresseerd, maar duidelijk als buitenstaander en dan voelt het ongemakkelijk om jezelf weer eens aan het ‘front’ te melden met de vraag van Lex Cachet te reflecteren, op ‘wat er – van een afstand gezien – gebeurd is op het terrein van de Nederlandse politieweten-schap, sinds wij in 2001 in het Tijdschrift een tussenbalans op maakten’1 (zie hiernaast). Toch waag ik de poging, omdat het – teruglezend – om intrigerende vragen gaat, maar vooral toch ook vanuit mijn enorme waardering voor het veelzijdige werk van Lex Cachet over de politie. Zijn bij-drage in dit nummer getuigt daar ook weer van. Weten-schappelijke kennis en maatschappelijke betrokkenheid gaan daarin hand in hand, met genoeg distantie om de vinger op enkele zere plekken te leggen. Dus heb ik me aan deze korte bijdrage gezet, hopend op enige coulance van de lezer gegeven mijn huidige afstand en gebrek aan actuele kennis.Thema’sOm te beginnen kijk ik kort terug op de stand van zaken die we schetsten in 2001, mede teruggrijpend op mijn afscheidsrede van 2005.2 Daarna komen enkele thema’s iets uitgebreider aan bod, met als centrale indruk dat de door Lex Cachet bepleite herbezinning (zie pagina 41 in dit Tijdschrift) krachtige ondersteuning verdient. Samengevat signaleert Cachet dat er ontegenzeggelijk de laatste decen-nia veel bereikt is op het terrein van de politiewetenschap in Nederland en het doordringen van wetenschappelijke kennis in politiebeleid en -praktijk. Anderzijds wijst hij op wezenlijke bedreigingen. De sociale politiewetenschap is er niet of nauwelijks in geslaagd institutioneel een eigen plaats te verwerven, met als gevolg minder promovendi en proef-schriften plus het mogelijk wegvallen van de financiering door Politie en Wetenschap van het Nederlandse politieon-derzoek. Daarnaast is er de centralisatie van de politie binnen de Nationale Politie en het ministerie van Veiligheid & Justitie, met weinig ruimte voor flankerend wetenschap-pelijk onderzoek of, algemener, met onderzoek minder op het netvlies.Korte terugblikHet beeld dat ik in 2001 samen met Ronald van Steden schetste was enerzijds kritisch, vanuit de onduidelijkheden over de precieze invulling van politiestudies (wetenschap en kunde), maar ook wel optimistisch gegeven de kansen die er lagen voor politieonderzoekers en de politiepraktijk (met uitwisseling via de Onderzoeksschool Maatschappe-lijke Veiligheid, het onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap, de versterking van onderzoek op de Politieaca-    De scheiding tussen wetenschap en kunde oogt niet erg overtuigend17het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14 Politiewetenschap toen en nudemie én veel belangstelling vanuit de politiepraktijk). Daarbij telde ook de aanwezigheid van politiewetenschap op een aantal universiteiten met de directe verbinding met diverse disciplines en dus de win-winsituatie voor de wetenschap (algemene inzichten vanuit politieonderzoek) en de praktijk (voeding vanuit multidisciplinaire kennis). Politiewetenschap zagen we als de multidisciplinaire wetenschap die zich bezighoudt met het beschrijven, begrijpen, verklaren en verbeteren van de politie, met gerichtheid op kennis over en voor de politie. Dus inclu-sief de ambitie bij te dragen aan de verbetering van de politiekpraktijk. Die wetenschap zou zich moeten waar-maken via het combineren en integreren van kennis uit disciplines met betrekking tot aspecten en onderdelen van het politiefenomeen. Met daarin ook de toegevoegde waarde: een coherent geheel van kennis en theorieën ontwikkelen, rondom te selecteren politiethema’s, ofwel ‘bodies of knowledge’ met meer algemene zeggingskracht. Dat vergt dan wel wat, zo meldden we, inspanningen van lange adem, herhaling van onderzoek, secundaire analyse van verzameld materiaal, meer uitwisseling tussen onder-zoekers en onderzoeksgroepen, nationaal en vooral inter-nationaal. Politiekunde kenmerkt zich door het accent op het vertalen, toepassen en ver-spreiden van kennis en ervaringen, ter verbetering van de kennis en vaardigheden van de politie (kennis voor en van de politie). Politiestudies zou dan wellicht bruikbaar zijn als de overkoepelende benaming van de activiteiten die plaatsvin-den onder noemers als politiewetenschap en politiekunde.Stand van zakenAls gemeld ben ik inmiddels een betrokken buitenstaander, met beelden over de stand van zaken, maar ook wel enigszins onthand wat betreft de ‘bewijsvoering’. Ik meld hieronder wat indrukken, mede op basis van enig ‘googlen’ naar wat er aan onderzoek gebeurt en hoe dat is ingebed (Politie en Wetenschap, Boom Lemma, Politieacade-mie en lectoraten, Google scholar over de politie) en verbind dat vervolgens met enige reflectie op de ‘state of the art’.Enerzijds leidt dat tot het besef dat er nog steeds veel gebeurt aan onderzoek naar politie en veiligheid. Zo laat het overzicht van de publicaties in het kader van het programma Politie en Wetenschap bijvoor-beeld een indrukwekkend aantal zien3.Tientallen boeken in de reeksen Politie-kunde en Politiewetenschap, met tal van thema’s. Er gebeurt veel. Met wel als kant-tekening dat de scheiding tussen weten-schap en kunde niet erg overtuigend oogt. Veel onderzoek kent naar ik hoop de ambitie iets te beteke-nen voor zowel de wetenschap als de praktijk (kennis over en voor de politie). Verder valt me wel op dat er inmiddels erg veel boeiend onderzoek is naar vormen van criminali-teit, naar de relatie tussen de politie en de omgeving en naar de wijze waarop in de samenleving invulling gegeven wordt aan de ‘politiefunctie’. Ik zie daarin een verbreding en ‘sociologisering’ terug.Hetzelfde beeld komt voort uit de zonder meer indrukwek-kende catalogus van uitgever Boom Lemma, met vele reeksen van boeken over veiligheid, criminaliteit, crisisbe-heersing en politie4. Daarnaast heb ik nog eens gekeken naar de derde druk van het Handboek Politie dat in 2014 verschijnt. Met daarin een verscheidenheid aan auteurs die ingaan op welbekende basisthema’s. Over het politiebestel (geschiedenis, inbed-ding in staat en veiligheidsbestel, nationale politie), over politiemanagement en politieleiderschap (incl. de cultuur), bevoegdheden en taakuitoefening (incl. geweld, integriteit), taken en uitvoering (incl. openbare orde, basispolitiezorg, opsporing) en de omgeving (incl. veiligheidszorg, ook privaat, internationaal, media).18 het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14Politiewetenschap toen en nu Van politie naar veiligheidWanneer ik die beperkte (!) informatie over recente publica-ties afzet tegen mijn ervaringen en ambities tien jaar gele-den, leidt dat tot enkele constateringen en wellicht ook enig ‘food for thought’.In het onderzoek naar politie en veiligheid is een duidelijke verandering te zien. Het accent is simpel geformuleerd verschoven van politie naar veiligheid. Met binnen veilig-heid talrijke subthema’s, met aandacht voor sociale én fysieke veiligheid, met meer aandacht voor andere actoren als de politie voor veiligheid (privaat, sociaal) en met meer nadruk op de factoren en omstandigheden die zorgen voor veiligheid (objectief en subjectief). Die verandering in het (wetenschappelijk) onderzoek sluit aan bij de maatschap-pelijke discussie, met bijvoorbeeld als symbool dat de Stichting Maatschappij en Politie zich eerst omvormde tot de Stichting Maatschappij Veiligheid en Politie en sinds kort door het leven gaat als de Stichting Maatschappij en Veiligheid5. Die ontwikkeling van SMP naar SMVP naar SMV komt ook terug in de wetenschappelijke betrokkenheden bij het thema, met uitdagende nieuwe agenda’s, maar ook wel met de relevante vraag of het onderzoek naar de politie zelf daarmee niet in de verdrukking is gekomen. Ik vermoed van wel. Met uitdrukkelijk dan geen twijfel over de relevantie van veiligheid als onderzoeksthema, maar wel met de vraag of het onderzoek naar de politieorganisatie en -functie niet om herbezinning vraagt. Anno 2014 zie ik dat bij onze zuiderburen met bijvoorbeeld een Centrum voor Politiestu-dies en Cahiers Politiestudies meer terug dan in eigen land.6 Kortom: een meer uitdrukkelijke smoel en organisatie in onderzoek met betrekking tot de ‘politie’ zou mijns inziens wenselijk zijn. Daarbij denk ik overigens niet louter aan de ‘publieke politie’. De vraag wie de ‘politiefunctie’ op zich neemt – publiek, sociaal en privaat – hoort bij de kernvra-gen. Minder aandachtDe mate waarin meer specifiek onderzoek naar de politie zelf kansen biedt, hangt natuurlijk ook samen met de ‘wetenschappelijke’ nieuwsgierigheid en kennisbehoefte van de politie zelf. Als onderzoekers hebben we daar logi-scherwijs direct mee te maken en de ontwikkelingen gedu-rende de laatste jaren stemmen nogal ambivalent, zo bespeur ik. We kennen inmiddels een nationale politie, maar die is vooral nog met zichzelf bezig geweest. De ‘ken-nisbehoefte’ c.q. het nadenken over de relatie met ‘politie-studies’ houdt niet over, afgezet ook tegen de inbreng vanuit onderzoek in eerdere fasen van reorganisatie en -oriëntatie. Ik zie rondom de totstandkoming van de nationale politie nogal wat toegepast onderzoek vanuit inspectie, ombuds-man en rekenkamer, en een aantal WODC-projecten, maar over de hele linie straalt het niet uit dat de doeners zich doelbewust willen verbinden met de her en der aanwezige denkers en onderzoekers.Bovendien lijkt dat ook decentraal te leiden tot minder aandacht voor kennis en onderzoek. Ik had in mijn VU-periode als politieonderzoeker vooral te maken met de politieregio Amsterdam-Amstelland en de korpschefs van toen, Jelle Kuiper en Bernard Welten, speelden een cruciale rol wat betreft het dichter bij elkaar brengen van weten-schap en praktijk. Dat leidde bijvoorbeeld tot een mooi samenwerkingsproject tussen het korps, de gemeente Amsterdam en de VU aangaande ‘veiligheid en burger-schap’ onder leiding van Hans Boutellier. Die wederzijdse interesse en uitdaging heeft veel opgeleverd, ik hoop op het voortzetten van dat type van uitwisseling, maar ik kan niet goed overzien of dat past in de tegenwoordige agenda’s. Ik kan ook niet goed beoordelen of eenzelfde ontwikkeling speelt binnen de betrokkenheid van onderwijs en onderzoek binnen de Politieacademie. Daarin spelen logischerwijs de dilemma’s en spanningen die op alle hbo’s of ‘universities of the applied sciences’ zijn terug te zien. De behoefte aan de verbinding van onderwijs met (wetenschappelijk) onder-zoek is er alom, maar de vraag of het fenomeen van de lectoraten daarvoor het beste middel is, blijft rondzingen.BudgetBedreigend vanuit die context is zeker ook, zo begrijp ik uit de bijdrage van Cachet, dat er de nodige twijfel bestaat over de middelen die tot nu toe beschikbaar waren voor onder-zoek binnen het programma Politie en Wetenschap. Het schrappen van budget lijkt me een buitengewoon domme en improductieve maatregel, ook al is het logisch dat de vraag op tafel ligt hoe je ‘P&W’ inbedt en organiseert. Het palet aan kennisleveranciers en -instituten is buitengewoon gefragmenteerd, de infrastructuur binnen hbo’s/academies en universiteiten roept vragen op, maar toch… Het zou in het beleid (V&J, nationale en andere politie) moeten leiden     Willen de ‘doeners’ zich nog wel verbinden met de ‘denkers’?19het Tijdschrift voor de Politie – jg.76/nr.10/14 Politiewetenschap toen en nutot het nadenken over een betere organisatie en inbedding zonder te vervallen in het kortetermijnbelang te bezuinigen op het geld voor reflectie en onderzoek. Dat verwijst natuur-lijk ook wel naar de vraag of die intentie feitelijk aanwezig is in politiek en bestuur. Eigen boezemTegelijk leidt het voor de ‘onderzoeks’gemeenschap ook wel tot serieus nadenken. We hebben allemaal onze eigen belangen en interesses, Politieacademie, P&W, hbo’s en universiteiten. Maar wat is dan een adequate infrastructuur om de wisselwerking tussen politieonderzoek en -praktijk te dienen? Die vraag is ook van toepassing op ‘onze eigen’ agenda, op basis van het kritisch evalueren van de stand van zaken. Hiervóór suggereerde ik dat het politieonderzoek het eigen gezicht wat is verloren binnen het bredere ‘veilig-heidsthema’. Wat dan te doen in het kader van de centrale thema’s in de politiepraktijk? Ook voor de onderzoeks- en onderwijspraktijk aan de universiteiten ligt die vraag mijns inziens op tafel. Veilig-heid en politie zijn voor onderzoek én onderwijs inmiddels relevante thema’s, maar de liefde moet van twee kanten komen. Dat vereist ook waardering, steun en inbedding vanuit universiteit en wetenschap. Daar valt nog een wereld te winnen. Voor politieonderzoekers geldt tegelijk de nood-zaak van de verbinding met de thema’s die wetenschappe-lijk binnen tal van disciplines op de agenda staan. Politie-onderzoek kan en moet bijdragen aan (disciplinaire) wetenschappelijke kennisontwikkeling, ook in promotie-onderzoek, om onze passie te realiseren: het verbinden van de politie als boeiend object en via dat onderzoek de beant-woording van intrigerende bredere (disciplinaire) vragen. Ook op dat punt lijkt er in eigen kring ‘werk aan de winkel’. Simpel vertaald: ik zie in de prominente auteurs, ook in het Handboek 2014, vele gewaardeerde collega’s terug (ook mezelf…), maar slagen we er in om als ‘dinosaurussen’ in ons vakgebied voldoende nieuwe talenten te involveren om een bijdrage te leveren? Voorwaarde daarvoor is dat we disciplinaire/wetenschappelijke onderzoeksgroepen en onderzoekers weten te verbinden met onderzoek in de politiepraktijk. ConclusieAl met al vat ik concluderend, met wat buitenstaanderstwij-fel, samen dat de stand van zaken nu zou moeten leiden tot herbezinning in de politiek-bestuurlijke als ook de onder-zoekspraktijk. Met als mogelijke handvatten: •  koester gezamenlijk vanuit de politiepraktijk en het politieonderzoek de uitwisseling tussen doeners en den-kers;•  handhaaf dus ook de inzet (en budgetten) voor reflectie en onderzoek, met terecht enige herbezinning vanuit bestuur, politie en onderzoekers over de vormgeving daarvan;•  met ook kritische herbezinning vanuit het onderzoek over wat we de politiepraktijk bieden en kunnen bieden, nu de politiestudies veiligheidsstudies zijn geworden. Met de terechte vraag of ‘back to basics’ niet past in onderzoeks-groepen en -projecten, als ook in netwerken samen met de politiepraktijk.Ik dank Ronald van Steden voor zijn suggesties.Noten1)  Zie Leo Huberts, Lex Cachet & Max Rozenboom (gastre-dactie), 2001. Thema ‘Kennis over, voor en van de politie’. het Tijdschrift voor de Politie 63 1/2). Met daarin Leo Huberts & Ronald van Steden (2001). Naar meer kennis over, voor en van de politie. het Tijdschrift voor de Politie 63 (1/2): 4-8, en Leo Huberts (2001). Wisselwerking politiewetenschap en bestuurskunde. het Tijdschrift voor de Politie 63 (1/2): 21-23.2)  Zie voor de afscheidsrede ‘Nog één keer. Over blinde vlekken in de politie-praktijk en de politie-wetenschap’: http://www.fsw.vu.nl/nl/Images/Huberts%20nog%20een%20keer_tcm30-219884.pdf. Daarin kom ik terug op mijn oratie aan het begin (1998) met als titel Blinde vlekken in de politie-praktijk en de politie-wetenschap (Arnhem: Gouda Quint) beschik-baar via http://www.fsw.vu.nl/nl/Images/ORATIE%201998%20Huberts_tcm30-218217.pdf 3) Zie http://www.politieenwetenschap.nl/publicaties/4) Zie http://www.boomlemma.nl/criminologie-veilig-heid/reeksen/boom-studieboeken-crimino-logie-veiligheid 5) Zie http://www.maatschappijenveilig-heid.nl/over-ons/6) Zie voor het centrum http://www.politiestu-dies.be/ en voor de cahiers http://www.politiestudies.be/index.cfm?Id=33

Dutch

http://dare.ubvu.vu.nl/bitstream/handle/1871/52609/TVP%2010%2016-19.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Politiewetenschap en -praktijk anno 2014. Impressie van een betrokken buitenstaander

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

NARCIS

DSpace at VU

VU Research Portal