Mejía Ruiz, Carmen

Portal de Revistas Científicas Complutenses

Sabino Torres Ferrer e a súa paixón polas coleccións: 
Benito Soto e Hipocampo Amigo
Carmen Mejía Ruiz
Universidad Complutense de Madrid
Centro de Estudos Galegos
cmejiaru@ucm.es
Madrygal, 2014, 17 173-175 ISSN: 1138-9664
Este ano, 2014, na Casa de Galicia de Ma-
drid fixéronlle unha homenaxe a Sabino Torres 
Ferrer. Organizou o acto, entre outros, Manuel 
Pereira Valcárcel, poeta e membro do Grupo 
Bilbao. A maioría dos membros deste Grupo 
Poético participaron neste evento lendo poemas 
propios ou alleos. Eu, que recibín a noticia do 
evento moi tarde, non tiven a oportunidade de 
estar fisicamente alí, pero si enviei para a súa 
lectura o poema de Verónica Martínez titulado 
Madrid como homenaxe a Sabino, persoa moi 
entrañable a quen lle teño moito cariño e a quen 
Galicia debe ter en conta pola súa tarefa de edi-
tor e difusor da súa poesía.
O ano pasado, 2013, estiven con Sabino na 
súa casa de Madrid; presentoume a súa filla e 
ensinoume as coleccións Benito Soto e Hipo-
campo Amigo. Antes, no xantar, estiveramos 
falando delas, e hoxe quero, de novo, traer a 
historia de Sabino Torres, como editor e amante 
da poesía. Estas liñas son a miña homenaxe per-
soal a Sabino Torres. 
 De todos é coñecido que a guerra civil tivo 
moitas consecuencias, entre elas o silencio da 
letra impresa. Foi o caso de Pontevedra,  unha ci-
dade que antes da guerra tiña tres diarios e máis 
dun semanario (Madrygal 3, 2000: 105), pero 
que nos anos corenta xa non quedaba ningún. 
Desta maneira nace en 1945 un semanario de-
nominado Ciudad. Sinala Sabino Torres: “Meu 
pai, entendía que a cidade tiña que ter un pe-
riódico diario e ó editar un semanario, abría un 
bo camino para conseguir esta meta” (id. 2000: 
105). Ciudad estivo dirixido polo prestixioso 
xornalista Emilio Canda, pero cedo marchou 
para Madrid coa coñecida revista Finisterre. É 
nese momento cando Sabino Torres ocupa a di-
rección de Ciudad e despois convence a Celso 
Emilio Ferreiro para estar á fronte da súa redac-
ción, na que participan Cuña Novás, Negreira, 
Peláez e Virxilio Novoa Gil. Pero, co paso do 
tempo, o pai de Sabino Torres non podía soster 
económicamente o semanario e Ciudad desapa-
receu. A pesar de todo os amigos seguían coas 
reunións na vella redacción e un día Sabino ex-
pón unha idea que matinaba desde había tempo: 
Vou editar libros de versos. Os nosos libros, 
os libros dos nosos amigos. Faremos una co-
lección de libros, sen permisos oficiais, sen dar 
conta á censura, senón ó noso corazón... como 
corresponde á verdadeira maneira de entender a 
poesía: ceibe. Será una colección pirata.
Entón –interviu Álvarez Negreira– se é pirata, 
¿por que non lle chamamos «Benito Soto»? (id. 
2000: 105)
Para os lectores de hoxe convén precisar quen 
foi ese personaxe apaixonante, Benito Soto, o 
pirata da Moureira. Ferreiro, nunha folla de pro-
paganda, describíao así: “de alma delicada, bar-
ba loura, ollos azuis, corazón duro e empaque 
distinguido” (id. 2000: 105). Desta maneira saíu 
do prelo a colección Benito Soto co poemario de 
Emilio Álvarez Negreira,  Madrigal, e co de Sa-
bino Torres, Como el río, na primavera de 1949: 
“Era un milagre que xurdía da nosa necesidade 
Varia 04_Mejía Ruiz (definitivo).indd   1 06/08/2014   13:03:45
Carmen Mejía Ruiz Sabino Torres e a súa paixón polas coleccións: Benito Soto e Hipocampo Amigo
Cunqueiro quería apoiar economicamente a edi- 
ción dos libros desta colección (id. 2000: 107). 
Pero nos anos cincuenta do pasado século a 
censura existía e os editores de Benito Soto non 
calcularon que traducir versos do alemán ao ga-
lego era moi arriscado. Celso Emilio Ferreiro 
recreaba a tradución feita por Antonio Blanco 
Feixeiro, e o libro Musa Alemá con ilustracións 
de Rafael Alonso foi presentado formalmente 
para a súa autorización, xa que a Colección Be-
nito Soto continuaba na ilegalidade. 
Madrygal, 2014, 17 173-175174
de comunicarnos. (...) E así comezou a fermosa 
singradura que durou ata a primavera de 1952” 
(id. 2000: 106). A colección Benito Soto tivo 
unha grande recepción porque neses momentos 
apenas existían en Galicia coleccións con conti-
nuidade e, o que era máis importante, a edición 
de libros en galego, daquela case inexistentes. 
Tras os dous poemarios citados publicáronse os 
libros dos irmáns Álvarez Blázquez, Poemas de 
ti e de min, e Dona de corpo delgado, de Álva-
ro Cunqueiro. Sabemos por Sabino Torres que 
O editor Sabino Torrres recorreu Galicia 
para atopar os libros que se publicaron e xun-
to aos seus amigos conseguiron sacar adiante 
catorce poemarios descritos por Sabino Torres 
no  número 3 de Madrygal, máis Musá Alemá 
(1951), a súa derradeira achega. Non conse-
guiron a autorización, senón que a edición foi 
perseguida e retirada das librerías e o seu edi-
tor tivo que enfrontarse a unha sanción alta ou 
ir á cadea. Despois de varias xestións, Sabino 
Torres conseguiu que a multa quedase anulada, 
pero a edición co paso do tempo “foi quemada” 
(Madrygal 3, 2000: 109). Un soño feito realida-
de pero silenciado co paso do tempo. 
Sabino Torres saíu da terra e instalouse en 
Madrid onde aínda vive hoxe, pero nos veráns 
ao volver cos amigos matinaba e botaba de me-
nos a poesía, e na primavera de 1992 anunciou 
a Cuña e a Negreira un novo proxecto: A colec-
ción Hipocampo Amigo. 
Os amigos cumpren co seu compromiso e 
Sabino Torres ponse mans á obra en Madrid. 
Rafael Alonso ilustra os poemarios La pasión 
en el tiempo de Manuel Cuña Novás e Sonetos 
de quicio volante de Emilio Álvarez Negreira; 
cando Sabino chega a Galicia cos exemplares de 
Cuña, este non tivo a oportunidade de velos im-
presos. Pero Sabino Torres seguiu co proxecto e 
a colección Hipocampo Amigo conta con títulos 
relevantes; citamos só os máis recentes: Xesús 
Alonso Montero (ed.) (2004): 23 poetas gale-
gos cantan a don Antonio Machado; Antonio 
Sabino Torres na tertulia do Café Comercial de Madrid
Varia 04_Mejía Ruiz (definitivo).indd   2 06/08/2014   13:03:47
Carmen Mejía Ruiz Sabino Torres e a súa paixón polas coleccións: Benito Soto e Hipocampo Amigo
soños; Antonio Machado (2009): Elogio de la 
causa republicana y defensa de la II República 
 Española (edición e prólogo de Minerva Lou-
reiro Alemparte).
Temos que rematar esta homenaxe a Sabino 
Torres destacando a ilusión por levar adiante 
proxectos cheos de soños que reflicten o seu 
amor á palabra escrita, fundamentalmente, á pa-
labra poética. Penso que as Coleccións Benito 
Soto e Hipocampo Amigo merecen un estudo 
detido e comparativo; quizais, algún dos meus 
estudantes poida levalo a cabo. ¡Faremos o ca-
miño contigo, Sabino!
175Madrygal, 2014, 17 173-175
Tovar (2004): El tren y las cosas; Xaquín Cha-
ves (2006): Poemario dun soño aberto; Borobó 
(2005): Vida breve de Andrés Muruais; X. C. 
Gómez Alfaro (2005): Confíteor; Elvira  Riveiro 
Tobío (2005): Arxilosa; Gregorio San Juan 
(2006): Trece poemas galegos e outras páxi-
nas; Anónimo de Ribadavia (2006): Roman-
ces do dezaseis de febreiro de 1936; AA.VV. 
(2007): Enrique Líster na voz e na admiración 
dos poetas; Xesús Rábade Paredes (2008): Lu-
gar do canto/ Lugar del canto; Cándido Duro 
Domínguez (2008): Só palabras como gara-
bullos; Alexandre Vórtice (2008): Material de 
Varia 04_Mejía Ruiz (definitivo).indd   3 06/08/2014   13:03:47


Sabino Torres Ferrer e a súa paixón polas coleccións: "Benito Soto" e "Hipocampo Amigo"

http://revistas.ucm.es/index.php/MADR/article/download/46292/43518

Sabino Torres Ferrer e a súa paixón polas coleccións: "Benito Soto" e "Hipocampo Amigo"

Abstract

Similar works

Full text

Available Versions

Portal de Revistas Científicas Complutenses